Ngày 10-9, bốn công tyImexpharm, Pymerpharco, Stada-VN và CP dược phẩm Cửu Long gửi thông cáo báo chíđến các cơ quan truyền thông để thông tin một số vấn đề liên quan đến việc sảnxuất thuốc Oseltamivir theo hợp đồng kinh tế với Bộ Y tế. 

Theo các công ty này, thực chấtcủa dự án sản xuất thuốc Oseltamivir thuộc dự án quốc gia và mang tính tuyệtmật. Đồng thời khẳng định không hề có việc vận động để được lựa chọn tham gia dựán sản xuất thuốc Oseltamivir mà do Bộ Y tế quyết định giao trách nhiệm.

Các công ty dược “phản pháo”
Một bệnh nhân bị nhiễm cúm A/H5N1 được điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM (ảnh chụp năm 2005) - Ảnh: L.TH.H.

Nguyên liệu rẻ, thành phẩm mắc

Lý do các công ty không muanguyên liệu của Công ty F. Hoffman-La Roche (gọi tắt là Roche) là vì không cómột công ty đa quốc gia nào cung cấp nguyên liệu sản xuất cho các nhà sản xuấtkhác khi sản phẩm của mình còn trong thời hạn có bản quyền. Cả bốn công ty cũngkhông hề nhận được chào hàng nào từ Roche. Các công ty còn đặt vấn đề nếu đúngnhư Roche cam kết cung cấp nguyên liệu cho Bộ Y tế VN với giá 12.000 USD/kg thìtheo lý thuyết, mỗi ký nguyên liệu sẽ sản xuất được 10.000 viên Tamiflu với giáthành ước tính khoảng 1,3 USD/viên.

Thực tế khi Roche bán thuốcTamiflu cho Bộ Y tế với giá thành một viên thuốc gần gấp đôi (2,49 USD). Trongkhi các doanh nghiệp VN mua nguyên liệu sản xuất thuốc Oseltamivir với giá17.500-18.000 USD/kg nhưng lại có thể cung cấp cho Bộ Y tế với giá 1,75 USD/viên.

Bốn doanh nghiệp này còn nói rằngVN không nằm trong danh sách ưu tiên của Roche mà xếp đến vị trí thứ 41. Trongkhi ở thời điểm tháng 2-2006, Roche đã từ chối cung cấp cho Mỹ, Nhật và Canadado không đủ công suất. Trong tình hình đó, nếu dịch xảy ra như dự báo, VN sẽ sửdụng nguồn thuốc nào?

Cả bốn công ty bức xúc: “Cơquan thanh tra, điều tra luôn đặt vấn đề giá mua nguyên liệu của chúng tôi vàchất vấn chúng tôi tại sao không mua nguyên liệu từ Roche với giá 12.000 USD/kg.Thế nhưng không cơ quan nào chất vấn, điều tra Roche tại sao giá nguyên liệu củahọ có thể cung cấp thấp hơn giá chúng tôi mua rất nhiều nhưng giá bán thành phẩmTamiflu quá cao so với giá chúng tôi đã cung cấp cho Bộ Y tế?”.

Chất lượng tương đương vớiRoche

Các doanh nghiệp trên còn khẳngđịnh về công nghệ bào chế ra thành phẩm, các nhà máy của họ hoàn toàn đủ điềukiện để sản xuất ra thành phẩm đạt tiêu chuẩn tương đương với Roche. Điều nàycũng đã được chứng minh chất lượng thuốc Oseltamivir đạt tiêu chuẩn qua việc cáccơ quan chức năng kiểm nghiệm nhiều lần mẫu thuốc do bốn công ty sản xuất.

Về thông tin “nguyên liệu củaRoche có hạn dùng 10 năm”, theo các doanh nghiệp VN là hoàn toàn không có cơ sở.Thực tế ngày 18-8-2009, Tổ chức Y tế thế giới đã thông báo việc gia hạn sử dụngcho thuốc Tamiflu tùy thuộc vào cơ quan quản lý dược các nước và Cơ quan Quản lýdược châu Âu. Các nước như Mỹ, Canada, Úc... đã chính thức gia hạn sử dụng thêmhai năm cho các thuốc hiện đang tồn kho.

Tuy nhiên theo quy chế dược, dùcác công ty VN có sử dụng nguồn nguyên liệu với hạn dùng năm năm thì hạn dùngcủa thuốc thành phẩm cũng vẫn chỉ được phép công bố lần đầu là hai năm vì mớiđưa vào sản xuất. Việc gia hạn sử dụng công bố căn cứ trên dữ liệu độ ổn địnhcủa thuốc và là một quyết định rất bình thường đối với các thuốc tồn trữ chốngdịch tại các quốc gia trên thế giới.

“Các thuốc đang tồn kho dochúng tôi sản xuất từ năm 2006 vẫn còn đảm bảo chất lượng như khi mới sản xuất,nhưng rất tiếc vì lý do nào đó lại không được gia hạn sử dụng” - bốn doanhnghiệp VN khẳng định.

Nguyên bộ trưởng Bộ Y tế Trần Thị Trung Chiến: Đảm bảo thẩm định giá thuốc đúng quy định

Lại có thêm những điểm khác nhau trong việc áp dụng các quy định liên quan đến vụ dự trữ 562 tỉ đồng thuốc Oseltamivir phòng chống dịch cúm A/H5N1 đang gây xôn xao dư luận.

Theo văn bản bà Trần Thị Trung Chiến - nguyên bộ trưởng Bộ Y tế, người chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch dự trữ thuốc thời điểm 2005-2006 - gửi lãnh đạo Đảng, Chính phủ và Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài chính - Bộ Y tế đã áp dụng quyết định số 1259/QĐ-TTg ngày 24-11-2005, quyết định 05/2004 và 06/2005 của Bộ Tài chính để thẩm định, phê duyệt giá sản xuất viên nang Oseltamivir, trong khi Thanh tra Chính phủ áp dụng quyết định số 1239 ngày 15-11-2005 của Thủ tướng, thông tư 121/2000 của Bộ Tài chính.

Điều này dẫn đến việc thanh tra kết luận Bộ Y tế gửi đơn hàng mà không thương thảo về giá, trong khi Bộ Y tế cho rằng đó chỉ là đơn đặt hàng về số lượng, là bước 1 trong quy trình bảy bước thực hiện mua hàng hóa do Chính phủ đặt hàng.

Theo yêu cầu của đoàn thanh tra, Cục Quản lý giá cũng có văn bản thông báo cơ sở xác định giá, phương pháp thẩm định, cách tính chi phí gia công, so sánh giá sản xuất thuốc cùng loại ở Trung Quốc và Thái Lan, trong đó thuốc Thái Lan có cùng nguyên liệu Ấn Độ thì giá thuốc VN tương đương giá Thái Lan, rẻ hơn giá Trung Quốc (giá sản xuất tại VN là 1,75 USD/viên, giá tại Trung Quốc là 2,59 USD/viên). Văn bản này cho rằng việc thẩm định giá Oseltamivir đảm bảo thực hiện các quy định pháp luật.

Về giá nguyên liệu Oseltamivir, lý giải việc Roche chào 7.000 euro/kg nhưng VN lại mua nguyên liệu của Ấn Độ giá đắt hơn, hạn dùng ngắn hơn, nguyên bộ trưởng Trần Thị Trung Chiến cho rằng Chính phủ đã chỉ đạo chậm nhất tháng 1-2006 phải có 1-3 tấn nguyên liệu, nhưng kế hoạch mua thành phẩm hoặc liên kết với Roche phải sau tháng 8-2006 mới có thể triển khai, Ban cán sự Đảng Bộ Y tế đã họp và quyết định nguồn thuốc của Roche để sau tháng 8-2006.
Các báo giá thời điểm VN mua nguyên liệu cho thấy giá chào bán nguyên liệu Oseltamivir tùy theo số lượng khoảng 15.000-20.000 USD/kg, còn VN mua mức 17.500-18.000 USD/kg.

Những ý kiến trên đã được Bộ Y tế giải trình với đoàn thanh tra, nhưng Thanh tra Chính phủ vẫn bảo lưu quan điểm, kết luận Bộ Y tế không thương thảo về giá trong đơn hàng, dẫn đến việc phụ thuộc vào giá thuốc do doanh nghiệp đề xuất.

Theo nguyên bộ trưởng Trần Thị Trung Chiến, do thời điểm thực hiện dự trữ thuốc, các cơ quan chuyên môn dự báo dịch rất nghiêm trọng, chuẩn bị chống dịch khẩn trương như không khí “thời chiến”, cho nên có thể chỗ này chỗ kia rút ngắn quy trình, nhưng đến nay chưa tìm được chứng cứ tham nhũng, móc ngoặc trong quá trình mua thành phẩm, riêng quá trình mua nguyên liệu thì cần tìm hiểu thêm ở phía doanh nghiệp.

Nhóm PV 

 Theo Lê Thanh Hà
 Tuổi trẻ