Gần đây, thị trường tài chính xuất hiện tin đồn Ngân hàng Nhà nước (NHNN) códự định tăng dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi của các tổ chức tín dụng (TCTD)để kiềm chế lạm phát.

Trước đó, NHNN đã phát tín hiệu điều chỉnh tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc cóthể xảy ra nếu tốc độ tăng trưởng tín dụng đứng trước nguy cơ vượt mụctiêu đề ra cho cả năm là dưới 20%.

Phát biểu tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 11 và Chỉ thị 01 của ngành Ngânhàng ngày 3/3 vừa qua, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Giàu có nhấn mạnh: “Tíndụng 2 tháng đầu năm nay tăng 3,61%. Con số này phù hợp với mục tiêu đặt racho cả năm theo Nghị quyết 11 của Chính phủ. Chính vì vậy, NHNN chưa sử dụngcông cụ dự trữ bắt buộc.

Nếu đến cuối tháng 3 này mà tốc độ tăng trưởng tíndụng vượt trên 5%, tháng 6 tăng trưởng tín dụng trên 9-10%, tháng 9 trên 15%so với cuối năm ngoái thì chắc chắn NHNN sẽ sử dụng công cụ này. Bởi vậy,ngay từ bây giờ, NHNN phát tín hiệu điều chỉnh tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc cóthể xảy ra nếu tốc độ tăng trưởng tín dụng đứng trước nguy cơ vượt mục tiêuđề ra cho cả năm”.

Đến cuối tháng 3 này mới có công bố của NHNN về tăng trưởng tín dụng tháng 3nhưng trong báo cáo tại cuộc họp trực tuyến của Thường trực Chính phủ vớicác địa phương ngày 18/3 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tính đến ngày10/3, tổng dư nợ tín dụng tăng 3,68% và tổng phương tiện thanh toán tăng1,7% so với 31/12/2010.

Với tốc độ tính đến ngày 10/3 nói trên, báo cáo cho rằng "với tiến độ này cóthể kiểm soát tốc độ tăng tín dụng và tổng phương tiện thanh toán đã được đềra trong Nghị quyết 11/NQ-CP". Trong Nghị quyết 11 của Chính phủ đã đề ramục tiêu đưa tốc độ tăng trưởng tín dụng năm 2011 chỉ còn dưới 20%, tổngphương tiện thanh toán khoảng 15-16%.

Cân nhắc khi tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Vấn đề thanh khoản tại các ngân hàng cần được xét đến đầu tiên nếu tăng dự trữ bắt buộc (Ảnh: Hoàng Hà)

Hơn nữa, trong Chỉ thị 01/CT-NHNN của NHNN có nói sẽ tăng dự trữ bắt buộcđối với những tổ chức tín dụng nào không thực hiện giảm tốc độ và tỷ trọngcho vay trong lĩnh vực sản xuất từ 18,7% xuống còn 16% đến cuối năm 2011trong toàn hệ thống ngân hàng. Mục tiêu của việc làm này là nhằm giảm tỷtrọng cho vay các lĩnh vực bất động sản, chứng khoán và cho vay tiêu dùng đểtập trung vốn cho sản xuất kinh doanh.

Theo đó, ngân hàng bị phạt sẽ phảichịu mức dự trữ bắt buộc gấp đôi so với ngân hàng khác trong 6 tháng cuốinăm 2011 và cả năm 2012, ngân hàng bị phạt buộc phải giảm tỷ trọng cho vayphi sản xuất xuống theo quy định. Như vậy, việc tăng dự trữ bắt buộc chỉ xảyra đối với những ngân hàng nào không thực hiện nghiêm túc giảm tỷ trọng chovay phi sản xuất vào cuối năm 2011.

Ngoài ra, an toàn hệ thống vẫn là mục tiêu hàng đầu trong điều hành chínhsách tiền tệ của NHNN và vấn đề lớn nhất trong hệ thống ngân hàng Việt Namlà thanh khoản, việc tăng dự trữ bắt buộc để kiềm chế lạm phát như một sốquan điểm đưa ra gần đây được nhận định là chưa phù hợp. Theo NHNN, vấn đềthanh khoản tại các ngân hàng Việt Nam cầnđược xét đến đầu tiên nếu tăng dự trữ bắt buộc.

Một lãnh đạo NHNN cho biết, từ tháng 10/2007 đến nay, thanh khoản trong hệthống ngân hàng luôn hụt hơi, cao lắm là cân bằng. Thanh khoản ngân hàng chỉtràn trề vào giai đoạn 2006 và 3 quý đầu năm 2007 do nền kinh tế chưa hộinhập sâu rộng. Còn sau khi gia nhập WTO, thanh khoản của ngân hàng chỉ cầmcự được sau hơn hai tháng do độ mở của nền kinh tế rộng hơn.

Cũng theo NHNN, lâu nay trong điều kiện bình thường thanh khoản mỗi ngày chỉkhoảng 3.000 tỷ đồng là đảm bảo nhưng chỉ cần giảm 5.000 tỷ đồng là toàn hệthống đã có vấn đề.

Trong khi đó, theo phân tích của các chuyên gia, nếu tăng tỷ lệ dự trữ bắtbuộc, các ngân hàng sẽ chạy đua lãi suất huy động vốn nhằm cân bằng thanhkhoản, bù đắp cho phần thiếu hụt do phải nộp cho dự trữ bắt buộc tăng thêm.

Hơn nữa, việc tăng dự trữ bắt buộc đồng nghĩa với việc tăng giá thành trênmột đồng vốn. Khi giá vốn đầu vào của các ngân hàng thương mại bị đội lên sẽđẩy lãi suất cho vay cao, do vậy lộ trình giảm lãi suất của Chính phủ sẽ khóthực hiện. Không phải doanh nghiệp nào cũng “kham” được mức lãi suất cao vànhư vậy doanh nghiệp sẽ phải nhập khẩu hàng hóa, nhu cầu USD cao, tạo áp lựclên tỷ giá. Do đó, NHNN cần cân nhắc kỹ trước khi tăng dự trữ bắt buộc.

Theo Kim Chi
Dân trí