Sau tậpđoàn dầu khí, điện lực lại đến ông lớn xăng dầu kêu khó khăn để xin ưu đãi. Theochuyên gia cao cấp Phạm Chi Lan, sự thiếu nghiêm khắc trong quản lý đã làm nảysinh những đòi hỏi hỗ trợ vô lý.

Theo bà Phạm ChiLan, trong bối cảnh hiện nay, doanh nghiệp vừa và nhỏ mới là đối tượng cần đượcquan tâm đặc biệt và có chính sách hỗ trợ, thay vì "chăm bẵm" cho những tổngcông ty, tập đoàn Nhà nước.

- Vừa qua,các tập đoàn, tổng công ty lớn như than, điện, xăng dầu thi nhau kêu lỗ, thankhổ để xin được tăng giá hoặc cơ chế ưu đãi đặc biệt. Bà nhìn nhận vấn đề nàynhư thế nào?

- Chừngnào Nhà nước còn chưa dứt khoát và vẫn hỗ trợ cho các doanh nghiệp lớn một cách"trái khoáy" như thời gian qua thì sẽ còn chuyện các "ông lớn" chạy đua xin hỗtrợ. Một khi Quốc hội bấm nút đồng ý chi ngân sách cho 5 doanh nghiệp lớn thìnhững tổng công ty "quy mô không nhỏ" hay nói cách khác là "lớn không kém" cũngsẽ xếp hàng xin ưu đãi.

Ngay cả Tập đoànDầu khí Quốc gia VN cũng được sử dụng ngân sách tới 3.500 tỷ đồng dù họ là doanhnghiệp khai thác tài nguyên trong nước đem xuất khẩu. Tập đoàn lớn như thế cũngđược cơ chế thì những doanh nghiệp khác sẽ nghĩ ngược lại rằng: Tại sao họ khôngkêu để được hỗ trợ?

- Nhưng thựctế tình hình kinh tế trong nước cũng như thế giới đang rất khó khăn, và ảnhhưởng tới tất cả các loại hình doanh nghiệp?

- Tôi cho rằngkhó khăn hiện nay là chung. Mỗi đơn vị có cái khó riêng, vấn đề là chúng ta xemxét bộ phận doanh nghiệp nào là đối tượng cần phải ưu tiên. Ở đây, tôi muốn nhấnmạnh là Nhà nước cần áp dụng cơ chế minh bạch đối với doanh nghiệp lớn, kể cảtrong điều kiện khó khăn nhất.

Tại hội nghị giaoban trực tuyến của Bộ Công Thương hôm qua, Tổng công ty Xăng dầu VN (Petrolimex)tiếp tục than thở về chuyện lỗ trong kinh doanh mặt hàng nhạy cảm xăng dầu. Lãnhđạo hãng nhiên liệu này cho biết hết quý I/2011, doanh nghiệp này đã lỗ tới2.650 tỷ đồng do chênh lệch tỷ giá ngoại tệ. Trong đó, chỉ tính riêng đợt điềuchỉnh ngày 11/2 của Ngân hàng Nhà nước VN, số lỗ mà Petrolimex phải chịu đã lêntới trên 1.850 tỷ đồng.

Từ số lỗ này,lãnh đạo Petrolimex Chính phủ cho phép hãng được khoanh số ngoại tệ theo một tỷgiá cố định để doanh nghiệp yên tâm kinh doanh.

Chính phủ từngthừa nhận 2011 là năm khó khăn, nhất là với doanh nghiệp nhỏ và vừa. Điều này làđúng. Doanh nghiệp nhỏ và vừa đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế. Họlà khối doanh nghiệp làm ra của cải và tạo ra rất nhiều công ăn, việc làm chongười lao động. Do vậy, họ xứng đang nhận được sự ưu đãi và hỗ trợ từ Chính phủ,chứ không phải các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước lớn.

Các tập đoàn lớnvốn được hưởng các đặc quyền đặc lợi trong một thời gian dài nên không thể cứthấy họ kêu là hỗ trợ. Tôi cho rằng, Chính phủ rất cần có một thái độ nghiêmkhắc hơn, dứt khoát hơn với những tập đoàn lớn.

Tín dụng cho doanh nghiệp "ngoài Nhà nước" còn quá nhỏ bé (Ảnh minh họa)

- Thời gianqua, các ngành như xăng dầu, điện nước khi đề xuất tăng giá đều cho rằng kinhdoanh khó khăn, lỗ nên cần phải điều chỉnh giá. Bà thấy lý do này thế nào?

- Tôi đồng ý làdoanh nghiệp có thể gặp khó khăn. Tuy nhiên, một nghịch lý xảy ra trong lĩnh vựcxăng dầu là, Nhà nước bảo phải theo cơ chế thị trường không thể bao cấp mãi. Thếnhưng, họ chỉ thực hiện có một vế của thị trường. Khi giá thế giới tăng, họ đềnghị tăng giá lên ngay thế nhưng khi giá thế giới xuống họ lại "quên" mất yếu tốthị trường.

Nếu đã gọi làsòng phẳng thì bản thân doanh nghiệp phải có trách nhiệm giảm giá xuống chứkhông thể chỉ có một chiều yêu cầu người tiêu dùng trả thêm tiền. Mặt khác, cơchế thị trường phải đảm bảo được sự bình đẳng về thông tin, độ minh bạch củadoanh nghiệp và người tiêu dùng được quyền tiếp cận thông tin.

- Trong buổigiao ban trực tuyến hôm qua của Bộ Công Thương, Petrolimex than rằng việc điềuchỉnh tỷ giá đã khiến họ lỗ trên 2.600 tỷ đồng và đề nghị có cơ chế hỗ trợ. Bàbình luận gì về điều này?

- Nếu chỉ nhìnvào khía cạnh tỷ giá thì đúng là Petrolimex có khó khăn thật. Song cũng cần phảinhìn ngược lại là tại sao họ lại gặp khó khăn và phải đi vay tới cả tỷ đôla?Petrolimex là doanh nghiệp Nhà nước, hoạt động nhiều năm, vốn Nhà nước cung cấpcho họ, họ có rất nhiều nguồn vay, vậy tại sao vẫn phải phụ thuộc vào vốn vayngoại tệ lên tới cả tỷ đôla. Câu hỏi đặt ra là, tích lũy của doanh nghiệp nàybao nhiêu năm để đâu? Nhà nước giám sát việc này như thế nào? Và cơ quan kiểmtoán xem xét vấn đề của Petrolimex ra sao để họ vẫn kêu về vấn đề tỷ giá.

Lâu nay, khi giáxăng dầu thế giới biến động, Petrolimex kêu lỗ và đề nghị tăng giá. Nay tỷ giáđiều chỉnh, họ cũng căn cứ vào yếu tố này để xin cơ chế. Nếu Chính phủ tiếp tụchỗ trợ Petrolimex thì chúng ta sẽ giải thích thế nào về cơ chế thị trường. Cácdoanh nghiệp khác cũng gặp khó khăn tương tự về tỷ giá, vậy ai sẽ là người hỗtrợ cho họ đây?

Trên thực tếkhông chỉ các doanh nghiệp nhập khẩu gặp khó mà ngay cả các đơn vị xuất khẩu nhưdệt may, da giày... cũng gặp khó khăn tương tự vì họ phải nhập nguyên liệu vềsản xuất trong nước. Nói tóm lại rất nhiều doanh nghiệp chịu sức ép tỷ giá, vậytại sao chỉ có Petrolimex liên tục kêu? Tôi nghĩ Nhà nước nên có thái độ dứtkhoát để doanh nghiệp hiểu rằng không thể có biệt đãi riêng khi họ gặp khó khăn.Trong khi khó khăn là chung của nhiều doanh nghiệp và người tiêu dùng.

- Bà bìnhluận gì về quan điểm: Các tập đoàn lớn kêu còn khó, doanh nghiệp nhỏ biết kêu ai?

- Như tôi đã nói,mấu chốt vấn đề nằm ở chỗ ứng xử của Chính phủ. Chừng nào Chính phủ còn tỏ tháiđộ như vậy thì các doanh nghiệp lớn vẫn còn kêu, bởi vì họ thấy kêu có hiệu quả.Nhưng ngược lại, các doanh nghiệp nhỏ càng bị mặc cảm rằng họ thấp cổ bé họng,kêu cũng chẳng được lợi gì. Rõ ràng, cái khó của doanh nghiệp, Chính phủ hiểuhơn ai hết.

Bản thân Chínhphủ cũng biết rằng cần phải hỗ trợ, ưu đãi cho đối tượng doanh nghiệp nào. Tôicho rằng, nếu Nhà nước thực sự nghĩ đến người dân thì phải hỗ trợ doanh nghiệpnhỏ và vừa.

Ngân sách củachúng ta không nhiều, Chính phủ cũng không có đủ nguồn lực để bao bọc hết doanhnghiệp nên cần phải lựa chọn đối tượng ưu đãi. Tiền hỗ trợ từ Chính phủ cũngchính là đóng góp của người dân, thông qua thuế. Do vậy, khoản tiền này cần phảiđược sử dụng đúng mục đích đúng đối tượng để tránh trở thành câu chuyện "lấy củangười nghèo để ủng hộ người giàu".

Cũng cần phảinhấn mạnh rằng doanh nghiệp Nhà nước đã được ưu đãi nhiều về vốn ban đầu. Việchuy động vốn trên thị trường đối với các tập đoàn lớn cũng dễ dàng hơn rất nhiềuso với doanh nghiệp nhỏ và chưa có thương hiệu. Do vậy, khi các đơn vị này kêuthì cũng cần phải đánh giá xem họ kêu có thực sự hợp lý.

Ở đây, tôi thấycần xem lại, doanh nghiệp Nhà nước được ưu đãi nhiều về vốn ban đầu, việc huyđộng vốn trên thị trường không quá khó. Hệ thống ngân hàng của VN hiện nay cũngcung cấp vốn chủ yếu cho các doanh nghiệp tập đoàn, tổng công ty nhà nước... Thịtrường tín dụng ở trong tay doanh nghiệp lớn, vậy tại sao lại nêu con số lớn nhưvậy để mà kêu.

Theo Hồng Anh
Vnexpress