Thực hiện chủ trương kiềmchế nhập siêu của Chính phủ, các bộ, ngành liên quan đã và đang ban hànhnhững biện pháp kỹ thuật cụ thể. Theo đó, từ nay đến cuối năm 2010, một sốmặt hàng nhập khẩu không thiết yếu, hàng tiêu dùng không khuyến khích nhậpkhẩu... sẽ bị hạn chế đưa vào VN.

Chính thức dựng hàng rào kỹ thuật

Danh mục hàng hóa thuộc diện nhập khẩu không thiết yếu, hàng tiêu dùngkhông khuyến khích nhập khẩu do Bộ Công Thương công bố lên đến khoảng1.500 mặt hàng. Đó là các mặt hàng ô tô, điện thoại di động, thịt và phụphẩm thịt; rau và một số loại củ; ngũ cốc; thuốc lá và nguyên liệu thaythế thuốc lá; tinh dầu và các chất tựa nhựa; nước hoa, mỹ phẩm hoặc cácchế phẩm dùng cho vệ sinh...

Ngay sau đó, Bộ Tài chính cũng tuyên bố sẽ vừa áp dụng linh hoạt cáccông cụ thuế, phí, lệ phí vừa dùng các biện pháp thích hợp để kiểm soátnhập khẩu.

Trong khi đó, Ngân hàng (NH) Nhà nước đã chính thức siết ngoại tệ đểnhập khẩu một số mặt hàng theo đề nghị của Bộ Công Thương. Các mặt hàngđầu tiên được đưa vào danh sách hạn chế cho vay ngoại tệ để nhập khẩu làthép, đường, muối và phân NPK.

Theo đó, thống đốc NH Nhà nước yêu cầu các NH thương mại kiểm soát chặtchẽ, hạn chế cho vay bằng ngoại tệ và cho vay bằng đồng Việt Nam muangoại tệ để thanh toán tiền nhập khẩu những mặt hàng này. NH Nhà nướcchi nhánh tỉnh, TP phải kiểm tra, giám sát việc thực hiện cho vay phùhợp với quy định của pháp luật và hướng dẫn nêu trên.

Chặn nhập khẩu tràn lan
Sắt thép nhập khẩu về cảng Sài Gòn - TPHCM (Ảnh: Hồng Thúy)

Bộ Công Thương cũng thiết lập hàng rào kỹ thuật đối với mặt hàng thépnhập khẩu. Cụ thể là áp dụng chế độ nhập khẩu tự động đối với hai chủngloại thép cán nguội khổ hẹp và thép cuộn kể từ ngày 5-7 đến 31-12.

Đối với mặt hàng muối, doanh nghiệp được cấp giấy phép nhập khẩu theohạn ngạch thuế quan chỉ được phép nhập 3 loại muối, gồm muối NaCl thô,muối NaCl tinh khiết dùng trong y tế, thí nghiệm, xử lý nước, côngnghiệp hóa chất và muối NaCl tinh khiết dùng trong tiêu dùng ăn trựctiếp, công nghiệp thực phẩm. Thời gian áp dụng từ ngày 1-6 đến 31-12.

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến soạn thảo thông tư liên tịch về hướng dẫnnhập khẩu ô tô mới dưới 16 chỗ ngồi. Theo đó, ô tô mới dưới 16 chỗ ngồisẽ chỉ được làm thủ tục hải quan tại 5 cửa khẩu cảng biển quốc tế, gồm:Cái Lân (Quảng Ninh), Hải Phòng, Đà Nẵng, TPHCM và Bà Rịa - Vũng Tàu.Mặt hàng ô tô cũ cũng tăng điều kiện nhập khẩu, chỉ được phép nhập về VNkhi có chứng nhận đăng kiểm.

Biện pháp tình thế cần thiết

Ông Phạm Chí Cường, Chủ tịch Hiệp hội Thép VN, cho biết các nhà máy théptrong nước hiện chỉ chạy 50% công suất nhưng thép nhập khẩu vẫn ào ạttràn vào thị trường là một nghịch lý. Năm 2009, VN đã nhập khẩu gần 6triệu tấn thép các loại, trong đó có thép cán nguội, thép cuộn là nhữngsản phẩm trong nước sản xuất được và đã dư thừa.

Ba tháng đầu năm 2010, đã có 57.000 tấn thép cuộn và 68.000 tấn thép mạcác loại trong tổng số 1,7 triệu tấn thép thành phẩm được nhập về VN.Nếu hạn chế nhập khẩu hai loại thép này trong thời gian tới sẽ tiết kiệmđược khoảng 700 triệu USD, góp phần giảm nhập siêu cũng như giảm bớt khókhăn cho các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước.

Việc hạn chế nhập khẩu điện thoại di động nhận được những phản ứng khácnhau. Nhiều ý kiến cho rằng đây là mặt hàng thiết yếu, kim ngạch nhậpkhẩu không đáng kể, đánh thuế cao sẽ đẩy giá bán lên và tạo điều kiệncho hàng lậu, hàng xách tay tràn vào.

Thứ trưởng Bộ Công Thương NguyễnThành Biên cho biết thuế nhập khẩu điện thoại di động hiện là 0% theocam kết trong khu vực mậu dịch tự do ASEAN và Trung Quốc nên sẽ tính khảnăng đưa vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với loại đắt tiền.

Cần nhiều biện pháp phối hợp

TS Vũ Đình Ánh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả, cho biết việc hạn chế sử dụng hàng tiêu dùng là biện pháp tình thế cần áp dụng ngay nhưng sẽ không có hiệu quả cao vì tổng kim ngạch nhập khẩu của các mặt hàng này chỉ chiếm hơn 10% nên cần phối hợp với nhiều biện pháp khác.

Đánh giá về hiệu quả của các biện pháp hành chính để kiềm chế nhập siêu, TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chính sách (ĐH Quốc gia Hà Nội), thận trọng cho rằng tuy áp dụng trong ngắn hạn nhưng có thể làm méo mó hoạt động kinh tế, làm đảo lộn kế hoạch của doanh nghiệp và có thể gây tăng giá bán nếu “liều lượng” không thích hợp.

Theo Phương Anh
Người lao động