Thà “ngoảnh mặt” ít lâu chongân hàng thương mại tăng lãi suất để giảm áp lực cầu VND còn hơn bỏ ra một đồnglúc lạm phát đang cao, có vẻ thị trường đã cảm nhận được “ý tứ” này của Ngânhàng Nhà nước.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, Ngân hàng Nhà nước nên tính tới việc tăng dựtrữ bắt buộc và chuyển hóa vốn “Đô - Đồng”, thay vì làm ngơ để ngân hàng thươngmại vượt trần lãi suất huy động.
Giảm cầu VND bằng cách nào?
Sau vụ việc rùm beng KienlongBank đẩy lãi suất huy động lên 15,7%/năm và WesternBank là 17,8%/năm so với trần khống chế 14% của Ngân hàng Nhà nước, trật tự thịtrường được duy trì ít lâu.
Nhưng nay, trật tự này đã bị xáo trộn. Hiện tại, mức lãi suất huy động mức 17%/nămđã được nhiều ngân hàng ghi nhận với khách hàng bằng nhiều cách khác nhau.
Theo tổng giám đốc một ngân hàng, khi thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ,Ngân hàng Nhà nước hiểu rõ cùng đó là tình hình căng thẳng thanh khoản hệ thống.Và sự căng thẳng này được gia tăng bởi lãi suất huy động bị khống chế bởi 14%/năm.
Trong lúc này, Ngân hàng Nhà nước không thể bỏ tiền ra vì những mục tiêu tăngtrưởng tín dụng dưới 20%, tổng phương tiện thanh toán tăng 16% sẽ bị phá vỡ. Vìthế, lúc này, một mặt Ngân hàng Nhà nước vẫn tuyên bố “xử lý nghiêm vượt trầnlãi suất” nhưng thực tế lại... làm ngơ.
Có thể, đó chỉ là một cách nhìn, nhưng nếu muốn biết thực hư thì đâu quá khókhăn? Và thật ngạc nhiên là đã quá lâu, kể từ khi Ngân hàng Nhà nước thiết lậptrần lãi suất huy động 14%/năm, không thấy có thêm vụ việc nào khác ngoài vụviệc của Tecombank, Kienlongbank hay ngân hàng Phương Tây đẩy cao lãi suất vượttrần, dù hiện nay, hiện thực này không còn là cá biệt.
Tuy nhiên, theo vị tổng giám đốc nói trên, đằng sau sự “làm ngơ” đó, khi mà cầuVND đang “căng như dây đàn”, Ngân hàng Nhà nước nên tính đến phương án tăng dựtrữ bắt buộc lên hẳn mức 7% - 8%/năm. Nhờ vậy, Ngân hàng Nhà nước sẽ có thêmkhoảng 200 nghìn tỷ đồng. Số tiền này sẽ được Ngân hàng Nhà nước tái phân phốilại (cho vay) cho những ngân hàng nào có thanh khoản khó khăn dưới dạng tái cấpvốn thông qua các tài sản đảm bảo hoặc nhận thế chấp vốn điều lệ với mức 14%/năm.
Giải pháp này đương nhiên là có lợi cho ngân hàng đang khó khăn thanh khoản vìvay của Ngân hàng Nhà nước với lãi suất dưới 14% vẫn dễ chịu hơn đi huy độngtrên thị trường 18% nhưng lại thiệt cho những ngân hàng làm ăn nghiêm túc, quảntrị rủi ro tốt. “Đây cũng là hình hình thức lấy điền thổ của địa chủ chia chodân nghèo”, vị này dí dỏm.
 |
| Hiện tại, mức lãi suất huy động mức 17%/năm đã được nhiều ngân hàng ghi nhận với khách hàng bằng nhiều cách khác nhau (Ảnh: Getty) |
Ngoài ra, vị này cũng đề xuất thêm, muốn hạ lãi suất xuống thì phải “chia lửacầu tiền đồng”. “Trong lúc mọi người đang rất cần tiền đồng thì đừng cảnh báo,hô hoán quá nhiều về vấn đề cho vay ngoại tệ, vì đó là câu chuyện lâu dài củachống "Đô la hóa". Với một đất nước nhập siêu như Việt Nam hiện nay, nên tạmthời chưa can thiệp sâu vào vấn đề vay mượn USD”, ông này nói.
Vì thế, ông này kiến nghị, trong lúc nhiều ngân hàng đang gửi một lượng lớn USDra nước ngoài, nên làm cách nào đó để các ngân hàng rút số ngoại tệ này về đểcho vay trong nước với mức lãi suất khoảng 4% - 5%/năm, thay vì cứ vay VND vớilãi suất trên 20%/năm như hiện nay. Điều này hoàn toàn khả thi, vì hiện tại, tỷgiá đã điều chỉnh tăng 9,3%/năm, nếu có điều chỉnh thêm thì cũng không quá lớn.
Do đó, giải pháp này sẽ sẽ đáp ứng nhiều yêu cầu, trong đó có yêu cầu chuyển hóacầu vốn từ đồng tiền này sang đồng tiền kia. Và một khi, sử dụng tín dụng VNDvới chi phí cao nhưng bên cạnh, lãi suất tín dụng ngoại tệ lại thấp, nhất là lúckỳ vọng tỷ giá không cao (như phân tích trên), có thể nói, nhu cầu tiền đồng sẽgiảm, nhờ đó lãi suất giảm theo. Dĩ nhiên, đi kèm cách làm này là phải nỗ lựcgiảm lạm phát để lãi suất thực sự thực dương.
Luật chơi nên sòng phẳng
Ở một góc nhìn khác, xung quanh giải pháp tăng dự trữ bắt buộc để “lấy điền thổchia cho dân nghèo”, ông Lý Xuân Hải, Tổng giám đốc Ngân hàng Á Châu (ACB) chorằng, giải pháp này không có chút tác dụng nào trong việc kiềm chế lạm phát, vìhệ số nhân tiền tệ vẫn tăng cao khi Ngân hàng Nhà nước tái cấp vốn.
Theo ông, lâu nay, nhiều người cứ quen cách nghĩ, ngân hàng nhỏ là yếu kém, quảntrị rủi ro tồi và cho vay bừa bãi, nhưng thực tế, nhiều ngân hàng lớn vẫn mởrộng tín dụng thiếu thận trọng và quản lý thanh khoản không tốt. “Đang có tìnhtrạng, ngân hàng quản lý thanh khoản tốt, cho vay thận trọng và ngân hàng quảnlý thanh khoản tồi, cho vay bừa bãi đều an toàn như nhau”, ông Hải nói.
Theo ông Hải, xét về mặt quản trị rủi ro, chỉ có hai loại ngân hàng: quản lýthanh khoản tốt và chưa tốt. Và điều này không phụ thuộc vào quy mô lớn hay nhỏ,tuổi đời nhiều hay ít của từng ngân hàng.
Ông Hải cũng lấy làm ngạc nhiên rằng, tại sao trong bối cảnh khách hàng mặc cảlãi suất tràn lan, ngân hàng đua nhau dâng lãi suất huy động để giành vốn củanhau nhưng vẫn chưa có một thông điệp rõ ràng từ cơ quan quản lý.
Đáng lẽ, thôngđiệp đó phải là: “Người dân cứ thoải mái mặc cả lãi suất và chọn ngân hàng đểgửi, nhưng nếu ngân hàng đó phá sản, mức bảo hiểm chỉ 50 triệu đồng/người; cònnếu gửi tiền ở ngân hàng có mức lãi suất thấp hơn, sẽ an toàn hơn”, thì câuchuyện “mặc cả lãi suất” không đến mức như bây giờ.
Tất nhiên, thông điệp này chỉ có tác dụng khi Ngân hàng Nhà nước công bố phânloại ngân hàng theo từng mức khác nhau để người dân có cơ sở lựa chọn ngân hànggửi tiền. Và lúc đó, không ai muốn đánh đổi lãi suất cao với sự mạo hiểm mất vốnkhi ngân hàng mình gửi tiến phá sán.
Ở một khía cạnh khác của vấn đề này, trong lúc chính sách tiền tệ đang “toát mồhôi” chống lạm phát và hệ thống ngân hàng đang ngấm đòn của thắt chặt tiền tệthì chính sách tài khoá vẫn chưa lượng hóa được những con số cần giảm chi. Hiệntại, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã cử 14 đoàn đến 8 vùng kinh tế và 2 đoàn làm việcvới các tập đoàn kinh tế. Theo thông báo của bộ này, đến ngày 10/4 sẽ có kết quảrà soát cắt giảm những dự án nào, giá trị cắt giảm bao nhiêu đối với đầu tư công.
Nhiều người cho rằng, trong lúc chống lạm phát đang là lựa chọn ưu tiên củaChính phủ, nếu chính sách tài khóa không kết hợp nhịp nhàng với chính sách tiềntệ thì công cuộc này vẫn “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược” như lâu nay.
Theo Nguyễn Hoài
VnEconomy
