Chuyện ít biết về cuộc thảm sát kinh hoàng ở Hải Phòng

Hồ Lâm, nơi từng chất ngập xác và đỏ lòm máu của người Hoàng Hoa.

Giữa hồ Lâmcó một đài tưởng niệm xây hình trụ với 4mặt. Một chiếc cầu cong dẫn ra đài tưởngniệm. Một mặt có dòng chữ: “Đời đời ghisâu căm thù đế quốc”, mặt đối diện làcon số khô khốc: 108.

Những người lần đầu đến đây, đều khônghiểu được vì sao lại có con số đó ghitrên đài tưởng niệm. Nhưng với người dântrong vùng, thì đó là con số đau thương,con số in đậm vào tâm trí những ngườilớn tuổi, những người từng trải qua haicuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.

Bên cạnh bờ hồ có một tấm bia đầy nướcmắt, ghi danh 108 con người đã bị sáthại trong 2 ngày đen tối, là ngày 13 và14 tháng 2-1949. Hầu hết tên tuổi trêntấm bia đều là dân thường. Chỉ có 3 liệtsĩ, thì có 2 liệt sĩ là vô danh. Đây làhai chiến sĩ cách mạng xâm nhập vào làngđể chiến đấu với giặc và đã hy sinh màkhông để lại tên tuổi.

Phần lớn những người bị sát hại ở cácthôn như: Lôi Động, Hoàng Pha, thôn Xú,thôn Đền, thôn Bính, thuộc xã Hoàng Hoangày xưa.

Tấm bia ghi danh 108 người bị thảm sát.

Thi thoảng,người dân nơi đây lại thấy một ông giàdáng đi lòng khòng, chậm chạp, ngồi rấtlâu dưới bóng cây si già bên hồ Lâm. Ôngngồi trầm ngâm bên hồ và rất ít nói. Ôngbảo, cứ mỗi khi ký ức sống dậy, ông lạimuốn ra hồ Lâm. Ông ngồi đây “tâm sự”với những người đã khuất trong ngày kinhhoàng 60 năm trước. 108 người chết, chỉcó mình ông còn sống. Chỉ có những ngườigià, những người đã trải qua kháng chiếnchống Pháp mới biết đó là ông NguyễnKiểm.

Ông Nguyễn Kiểm, sinh năm 1931, hiệnđang sống ở xã Hoa Động, là người duynhất còn sống trong vụ thảm sát 60 nămvề trước ở xã Hoàng Hoa. Ông Kiểm sốngvới ký ước nhiều hơn là hiện tại. Đã 60năm trôi qua, nỗi đau tinh thần và thểxác vẫn dày vò ông. Những ngày trở trời,thay đổi thời tiết đột ngột, cái cơ thểvốn đã ốm yếu, gày gò của ông lại cogiật vì những cơn đau hành hạ.

Ông Nguyễn Kiểm, nạn nhân duy nhất sống sót trong vụ thảm sát kinh hoàng hơn 60 năm trước.

Hỏi lại chuyện xưa, ông vén áolên, tôi thấy rõ ràng những di chứng khủng khiếp của chiến tranh: một bên ngựcbẹp lép của trận đòn tra tấn và 11 vết sẹo dao đâm trên khắp cơ thể.

Ông Kiểm lần giở lại cuốn lịch thế kỷ 20 cũ mèm, mở những trang có dấu bútkhoanh tròn ngày tháng và ký ức cứ cuồn cuộn hiện về...

Xã Hoàng Hoa được thành lập sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công. Khi đó, xãHoàng Hoa rất rộng, gồm gồm 3 xã bây giờ là Hoàng Hoa, Hoàng Động, Lâm Động.

Xã Hoàng Hoa nằm ngay bên bờ sông Cấm, bên kia là TP Hải Phòng, nên vùng đất nàylà vị trí chiến lược, là bàn đạp để tấn công về trung tâm thành phố. Chính vìthế, địa bàn xã Hoàng Hoa thường có vài đơn vị bộ đội đóng quân ở đây.

Đài tưởng niệm với một mặt ghi dòng chữ căm thù đế quốc.

Nắm được vịtrí quan trọng của Thủy Nguyên, nêntháng 2-1947, thực dân Pháp từ Hải Phòngvượt sông đánh chiếm Thủy Nguyên. Chúnglập tề, lùng sục bắn giết cán bộ, dânquân du kích. Chính quyền của ta còn nontrẻ, lực lượng lại yếu, nên rút vào hoạtđộng bí mật, hoặc chuyển cơ sở về vùngnúi non hiểm trở, thậm chí tận vùng KinhMôn (Hải Dương).

Theo lời kêu gọi toàn quốc kháng chiếncủa Chủ tịch Hồi Chí Minh, ngày25-10-1948, Ban chấp hành Đảng bộ ThủyNguyên họp, phát động phong trào phá tề,trừ gian, với chỉ thị: "Tiến công đồngiặc, trừ gian diệt ác, phát động chiếntranh du kích".

Lực lượng du kích xã Hoàng Hoa đượcthành lập bí mật. Khi đó, ông Kiểm mới18 tuổi, được phân về Tiểu đội 1, dođồng chí Đồng Xuân Băng làm Tiểu độitrưởng, thuộc Trung đội Trung Kiên, đạiđội Lê Lợi.

Các đơn vị du kích địa phương đã tổ chứcmột số trận đánh, tấn công bốt địch,song không tiêu diệt được địch, vì lựclượng quá mỏng, vũ khí rất thô sơ. Đểkhuấy động phong trào trong dân chúng,du kích đã cắm cờ lên ngọn đa đầu làngđể biểu dương lực lượng.

Để trấn áp sự quấy nhiễu của lực lượngdu kích, đêm 30 và 31-10-1948, giặc Pháptổ chức càn quét. Sau khi đánh lui lựclượng du kích, chúng đã điên cuồng cướpphá, đốt sạch nhà cửa ở hai thôn đầu xã.

Một tên thiếu úy đi sâu vào làng, tómđược đồng chí nữ du kích Đồng Thị Xuân.Khi tên này đang đẩy đồng chí Xuân đi,ông Nguyễn Văn Nhạc phục kích sau bụitre đã ném lựu đạn. Tuy nhiên, lựu đạnmắc trên bụi tre và phát nổ. Tên thiếuúy thấy bị tấn công, liền bỏ chạy, nữ dukích cũng tẩu thoát. Nghe tiếng lựu đạn,sợ quân ta tấn công, nên bọn Pháp đãkhông tiếp tục lùng sục, đốt phá nữa màrút quân luôn.

Một mặt đài tưởng niệm là con số khô khốc: 108.

Ngày11-2-1949, 3 tên lính Âu - Phi đóng ởđồn Mặt Nguyệt vác súng ống vượt sôngvào xã cướp bóc, hãm hiếp phụ nữ ở xómVạn Hoa. Tiểu đội du kích của đồng chíDoanh được lệnh truy bắt chúng để khaithác thông tin. Tuy nhiên, bọn chúng đãchống trả quyết liệt, nên đồng chí Doanhđã bắn chết một tên khi hắn đang bơidưới sông, bắt sống một tên, còn một tênchạy thoát. Tên bị bắt sống được giải vềxã Hợp Thành. Hôm sau, tức ngày 12-2,thực dân Pháp tổ chức lực lượng, chiathành nhiều mũi bao vây càn quét HợpThành và cứu sống được tên này.

Khoảng 4h sáng 16-2, khi đang gác ởchốt, ông Kiểm nghe thấy tiếng ca nôchạy dọc sông Cấm từ phía Hải Phòng lên.Khi đến bến Lâm thì tiếng ca nô nhỏ dầnrồi tắt hẳn. Chừng 10 phút sau, 3 tiếngsúng cạc-bin vang lên. Thấy lạ, ông Kiểmgọi Tiểu đội trưởng Đồng Xuân Băng dậyđể báo cáo tình hình. Đồng chí Băng tổchức lực lượng để phục kích tiêu diệtđịch. Ông Kiểm được phân công đi trinhsát ở xóm Đông thuộc làng Lâm để xem xéttình hình.

Tại xóm Đông, một tiểu đoàn 800 tên, gồmlính Pháp, Âu - Phi và ngụy dưới sự chỉhuy của hai tên quan hai, một tên ở HảiPhòng, một tên ở thị trấn Núi Đèo, đangcàn quét trong xóm, dân chúng chạy tánloạn. Lực lượng du kích của xã tập hợpphục kích hai bên đường, chờ địch vào đểtiêu diệt.

8h sáng, địch càn đến Lâm Động. Nhìn đâucũng thấy quân địch với súng ống tuatủa, hỏa lực rất mạch. Quân ta chỉ có 3tiểu đội du kích, mỗi tiểu đội có 2 khẩusúng trường cùng vài quả mìn muỗi, cònlại toàn dao kiếm, mã tấu. So sánh lựclượng thấy quá chênh lệch nên đồng chíBăng ra lệnh tạm thời phân tán xuốnghầm.

Tuy nhiên, trước đó vài hôm, Thủy Nguyênmưa trắng trời, nước ngập khắp nơi, ngậphết cả hầm, nên mạnh ai người ấy chạy.Địch tiến vào Hoàng Hoa bằng 6 mũi, baovây khắp ngả nên rất nhiều đồng chí bịbắt trên đường rút.

Đồng chí Tửu cùng ông Kiểm chui vào mộtchiếc hầm nổi, giữa đống gạch ở nhà ôngTài Hanh, xóm Đông, song cũng khôngthoát được. Chúng lùng sục từ trong nhàngoài ngõ, trong vườn ngoài ruộng, chọcthuốn sắt xuống từng mét đất, lôi hết cảtrẻ em lẫn cụ già từ dưới hầm lên trakhảo.

Thực dân Pháp đã giết chết tất cả đànông, đàn bà, già trẻ lớn bé, rồi vứt xácxuống hồ Lâm. Hồ Lâm biến thành một bểxác đỏ lòm màu máu.

Theo Trần Bình Thủy
VTC News