Tỏi cô đơn (hay còn gọi là tỏi một nhánh) là giống tỏi đột biến được tìm thấy ở một số địa phương thuộc tỉnh Sơn La (khu vực huyện Phù Yên cũ) như: xã Gia Phù, xã Tường Phù, xã Tường Thượng…
Giống tỏi này chỉ có một tép thay vì nhiều tép như các giống tỏi quen thuộc khác, kích thước cỡ bằng ngón tay cái.
Tỏi cô đơn Phù Yên cũng từng được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (Vietkings) và Tổ chức Top Việt Nam (VietTop) bình chọn vào Top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam 2021-2022.
Chị Trần Thu (xã Gia Phù, tỉnh Sơn La) cho biết, tỏi cô đơn được người bản địa xem như “lộc trời cho” vì chỉ có thể thu hoạch được từ các ruộng trồng tỏi tía.
Loại tỏi này phát triển đột biến nên xuất hiện và cho thu hoạch một cách ngẫu nhiên chứ không có giống trồng như tỏi cô đơn ở Lý Sơn (Quảng Ngãi).
“Phải là giống tỏi tía ở địa phương mới có thể sản sinh ra tỏi cô đơn. Tuy nhiên, không phải lứa tỏi nào mọc lên cũng là tỏi một nhánh.
Vì vậy, đến vụ thu hoạch, dù cả ruộng tỏi rộng lớn nhưng tỏi cô đơn chỉ xuất hiện ở vài chỗ, với tỉ lệ khá thấp. Có khi, bà con phải nhổ tới 5-7kg tỏi tía mới thu được vài lạng tỏi cô đơn”, chị Thu cho biết.
Người phụ nữ này cũng cho hay, vì tỏi cô đơn chỉ có một nhánh nên chất lượng được đánh giá là cao hơn hẳn các giống tỏi khác.
Tỏi có vị thơm, cay nồng đặc trưng và chứa nhiều tinh dầu hơn.
Ngoài được sử dụng làm gia vị cho các món ăn, loại tỏi này còn được người dân địa phương xem như “thần dược”, mang lại một số lợi ích cho sức khỏe như giảm nguy cơ viêm xương khớp, tăng cường chức năng miễn dịch…
Là một người đam mê nấu ăn và thích những món dùng nhiều nguyên liệu, gia vị như tỏi, chị Ngọc Mai (Hà Nội) thừa nhận tỏi cô đơn Phù Yên có độ thơm, ngon, khác biệt hơn hẳn.
Không chỉ sử dụng trực tiếp trong nấu nướng, chị còn đem tỏi đi ngâm rượu, ngâm mật ong hay làm món tỏi đen để tăng sức đề kháng cho các thành viên trong gia đình.
“Tôi sử dụng tỏi cô đơn Phù Yên trong một thời gian dài và thấy hài lòng vì chất lượng khác hẳn so với các loại tỏi quen thuộc thường thấy.
Loại tỏi này củ nhỏ, chắc mẩy và ăn giòn, ngon, dậy mùi thơm và vị cay nồng đặc trưng, thưởng thức sống hay chín đều hấp dẫn”, chị Mai chia sẻ.
Nữ du khách Hà Nội tiết lộ, tỏi cô đơn Phù Yên vào mùa có giá khoảng 180.000 – 200.000 đồng/kg. Còn tỏi bóc sẵn, đóng gói, hút chân không có giá 250.000 – 270.000 đồng/kg.
Do sản lượng mỗi vụ không nhiều, lại có hương vị thơm ngon nên mỗi lần đặt "ship" quãng đường khoảng 180km từ Sơn La về Hà Nội, chị Mai thường mua 5-7kg để dùng dần và làm quà biếu.
“Giống tỏi này có thể treo trên gác bếp hoặc bảo quản ở nơi khô ráo quanh năm. Khi cần, mang ra chế biến, chất lượng tỏi vẫn được giữ nguyên”, chị chia sẻ.
Theo VietNamNet
https://vietnamnet.vn/dac-san-duoi-long-dat-duoc-vi-nhu-loc-troi-o-son-la-gia-dat-do-van-hut-khach-2477516.html
