Danh sách đen và sự minh bạch

Gần đâytrong lĩnh vực kinh tế, người ta hay dùng đến khái niệm "danh sách đen", nàolà các dự án bất động sản này đang nằm trong danh sách đen, đến các ngânhàng, các công ty chứng khoán kia cũng "đen" như vậy. Nhưng điều đáng nói,không phải bản danh sách nào thuộc dạng này cũng được "bố cáo" một cách côngkhai, minh bạch...

Trongthời buổi kinh tế cạnh tranh này, nếu chẳng may một đơn vị nào bị liệt vào"danh sách đen" thì chỉ có... chết! Dự án bất động sản đã góp vốn nhưng chỉcần một thông tin tiết lộ ra "đang nằm trong danh sách đen" lập tức sẽ bịngười tiêu dùng tẩy chay và đòi lại tiền.

Tronglĩnh vực chứng khoán, nếu cổ phiếu nào không được thực hiện giao dịch ký quỹmà giới đầu tư đã đặt cho nó biệt hiệu là "danh sách đen" như thể một sảnphẩm tệ hại đối với thị trường và chỉ còn nước "treo niêu". Đặc biệt, tronggiới tài chính ngân hàng, nhà băng nào bị liệt vào "danh sách đen" ví nhưnằm trong nhóm 3, đặc biệt là nhóm 4 không được tăng trưởng tín dụng trongnăm 2012 vừa qua thì người gửi sẽ ào đến rút tiền, dẫn đến thanh khoản cựckỳ căng thẳng, các đồng minh đối tác sẽ quay lưng và lúc ấy chỉ còn mỗi mộtcon đường là phải sáp nhập, hay giải tán.

Tấtnhiên, chỉ có người trong cuộc mới thấu hiểu rõ nhất tại sao họ lại thuộcvào nhóm nằm trong "danh sách đen". Nhưng có điều ai sẽ là người công bốđiều này và sẽ công bố bằng hình thức nào: công khai hay bí mật mà thôi!

Thời gian gần đây, câu chuyệnnóng hổi trên thị trường tài chính ngân hàng đã lộ diện là một số nhà băngthương mại hoạt động yếu kém (vốn mỏng, khả năng thanh khoản kém, năng lựccạnh trang thấp) nhưng chẳng ai, từ cơ quan điều hành đến bản thân đơn vị đó"đủ dũng cảm" để công khai thông tin đó. Còn nhớ, vào thời điểm công bố chỉtiêu tăng trưởng tín dụng của các nhà băng thương mại trong năm hồi đầutháng 3/2012, một lãnh đạo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng đã lựa chọngiải pháp khá "tù mù" khi úp mở đã có trong tay "mươi" ngân hàng yếu kém nằmtrong nhóm 3 và 4.

"Ngân hàng nào sẽ thuộc nhómđội sổ? Đó là một câu hỏi nhạy cảm suốt từ khi NHNN phân nhóm tăng trưởngtín dụng năm 2012 cho các NHTM ViệtNam đến nay. Nhưng như đã biết, đến nayhầu như mới có các ngân hàng thuộc nhóm 1 và 2 công bố chỉ tiêu tăng trưởngtín dụng được giao, những ngân hàng thuộc nhóm 3 - 4 vẫn "im lặng".

Song, đó lại là sự im lặng cótoan tính, bởi mùa "đại hội cổ đông" đang đến gần, những câu hỏi về "thânphận" của các ngân hàng thương mại sẽ là chủ đề chính. Nếu biết rằng tiềncủa mình đã nằm trong tay các TCTD ở nhóm thấp, người ta sẽ tìm mọi cách đểrút vốn. Nhiều cổ phiếu các ngân hàng nhóm này sẽ bị bán tháo. Điều nguyhiểm hơn cả là nếu cổ đông biết được thông tin, danh tính ngân hàng "nhóm 4"sẽ không còn là điều "bí mật" đối với người gởi tiền. Nguồn huy động bị sụtgiảm là lẽ đương nhiên

Vì thế, im lặng và lảng tránhlà một động thái được phía các cơ quan quản lý và các đơn vị kinh doanh đánhgiá là "hợp lý" và được họ lựa chọn, nhưng đối với đại đa số người gửi tiềnlại không như vậy. Họ gửi tiền vào các nhà băng một cách công khai minhbạch, nhưng tại sao lại không được các nhà băng đáp lại cũng với một thái độtương tự.

"Danh sách đen" về các ngân hàng thuộc nhóm 3-4 đã từng gây tò mò lớn... (ảnh minh họa - LĐ)

Trênthực tế, việc cơ quan điều hành hệ thống tài chính ngân hàng và cả cácnhà băng thương mại cứ úp úp, mở mở, thậm chí che dấu tình hình thựctrong hoạt động tài chính kinh doanh của họ đã gây nên những bất anthường trực cho người gửi tiền, đặc biết trong giai đoạn "tiền cấu trúc"lại hệ thống ngân hàng khá hỗn loạn vừa qua.

Việc cónên công khai các ngân hàng yếu kém, nằm trong "danh sách đen" hay không đólà quyền của cơ quan quản lý hệ thống nhà băng, nhất là khi người ta vin vàocớ công bố có thể gây xáo động thị trường tiền tệ và gây tâm lý bất ổn nhưđã dẫn. Tuy nhiên, theo nhận định chung, đến mức độ nào đó, chúng ta cầnphải công khai minh bạch để người dân được biết. Bởi nếu không công bố thìkhông giúp ích gì cho việc giải quyết các ngân hàng yếu kém theo yêu cầu đềra trong việc tái cấu trúc hệ thống ngân hàng. Cho nên, công khai minh bạchlà một trong những điều rất quan trọng và công khai càng nhanh càng tốt.

Thực tếcũng đã chứng minh việc công bố "danh sách đen" đặc biệt trong lĩnh vực kinhtế là một điều đáng làm. Trên thị trường tài chính đã từng có tiền lệ đángtham khảo: vào hồi tháng 10 năm ngoái, danh sách chứng khoán không được thựchiện giao dịch ký quỹ được công bố đã được ủng hộ mạnh mẽ từ nhiều phía bởilẽ động thái này không chỉ mang ý nghĩa sàng lọc, danh sách này còn là mộtlời cảnh báo cho những hoạt động đầu tư, đầu cơ mạo hiểm thái quá.

Tóm lại,để thị trường vận hành, phát triển một cách lành mạnh, ổn định tính minhbạch trong các thông tin là một đòi hỏi hàng đầu, trong đó bao gồm cả sự rõràng, minh bạch trong khái niệm "danh sách đen" mà chúng ta vẫn thường sửdụng...