Hơn nửa năm nay, đạo diễnTường Phương xuôi ngược khắp miền Tây Nam Bộ để thực hiện bộ phim truyềnhình nhiều tập Đất mặn.
Như hầu hết phim của ông, Đất mặn được chú ýngay từ đầu bởi chiều sâu văn hóa, lịch sử và tính vấn đề.
Khởi nguồn từ những ký sự nông dân, ký sự đồngbằng của cây bút Võ Đắc Danh từng thu hút sự chú ý của dư luận nhiều nămtrước, bộ phim truyền hình nhiều tập Đất mặn của đạo diễn Tường Phương đềcập đến chuyện quản lý đất đai, chuyện nông dân mất đất. PV đãtrò chuyện cùng Tường Phương khi ông đang dãi nắng dầm mưa cùng đoàn phim ởvùng U Minh Hạ…
“Trong đất cóbiết bao tầng văn hóa, đời sống Việt”
Có đúng là ôngđang làm phim về những ký sự đau lòng và nhạy cảm quanh chuyện người nôngdân mất đất của Võ Đắc Danh?
Chỉ đúng một phần. Nhưng Đất mặn đúng là có ýtưởng khởi đầu từ ký sự Đồng cỏ chát, Nỗi niềm U Minh Hạ… của Võ Đắc Danh.Hơn sáu năm trước, đọc những ký sự này, tôi bồi hồi xúc động, phải tìm đếnNhà xuất bản Trẻ xin số điện thoại của tác giả để làm quen. Tôi mời Võ ĐắcDanh viết kịch bản nhưng Danh bảo rằng anh không có khả năng viết kịch bảnphim, lúc đó cũng chưa phải thời điểm thích hợp để làm những phim nội dungnhư thế. Vậy nên đề tài nông dân và đất đai được tôi ấp ủ suốt sáu năm qua.
 |
| Những nông dân thứ thiệt ở U Minh Hạ vào vai nông dân khẩn hoang đầu thế kỷ 20 trong Đất mặn |
Đất mặn là phim vềlịch sử quản lý đất đai ở vùng Tây Nam Bộ trải dài từ năm 1930, khingười dân Ngũ Quảng vào Nam khai phá vùng đất cuối cùng của phươngNam. Chuyện quản lý đất đai, nông dân khai hoang rồi mất đất là mộtlịch sử lâu đời, trải từ thời Pháp chứ không chỉ là chuyện nay mớicó… Ký sự của Võ Đắc Danh chỉ là một giai đoạn trong Đất mặn.
Trong những kýsự như Nỗi niềm U Minh Hạ…, chuyện nông dân mất đất rất khốc liệt. Còn vấnđề quản lý đất đai, vấn đề của người nông dân trong Đất mặn sẽ như thế nào?Ông muốn gửi gắm gì khi chọn đề tài này?
Tôi có tham vọng tái hiện lịch sử làm nông từthời khẩn hoang đến nay. Tôi muốn xem phim, khán giả sẽ nhớ lại, biết đượclà để có những mảnh đất nông nghiệp hôm nay, nông dân từ thời khẩn hoang đãphải đánh đổi cả tính mạng. Tôi muốn người xem thấy nông dân đời nào cũng cơcực trên mảnh ruộng của mình, nên đất luôn mặn máu và mồ hôi, nước mắt.
Lịch sử và hiện thực như thế nhưng ngày nayngười ta đang xem những mảnh đất nông nghiệp mặn đắng của nông dân như mộtmón đồ sẵn có nên xài vô tội vạ. Người ta quên rằng trong từng mảnh đất ấy,trong nền nông nghiệp còn có biết bao tầng văn hóa, đời sống của cha ông, lànền tảng cho đời sống hiện hữu của chúng ta hôm nay. Phá bỏ, lấy mất nhữngmảnh đất lâu đời của nông dân là phá hủy gốc gác, nền tảng của con ngườiViệt Nam.Trong phim của tôi sẽ có cảnh những mảnh đất thấm máu và mồ hôi khai pháluôn được nông dân đấu tranh bảo vệ bằng tính mạng từ đời này sang đời khác- trải đến bốn đời. Và cũng có những mảnh đất như thế nay đã bị biến thànhsân golf.
Nông dân gốc làmcố vấn cho phim
Với tinh thầnphim mang tính đấu tranh cao như thế, ông có gặp khó khăn gì không?
Tôi thật may mắn khi nhận được sự ủng hộ rất lớntừ Ban Giám đốc Hãng phim Truyền hình TP.HCM (TFS) tôi đang công tác. Đúngthời điểm thích hợp là phim được duyệt ngay để làm. Tôi biết phim của mìnhchạm đến những vấn đề gai góc nhưng sẽ tìm được cách thích hợp để nói, cònhơn là để mọi thứ im lặng trôi đi.
 |
| Đạo diễn Tường Phương đang chỉ đạo diễn xuất ở U Minh Hạ |
Được ủng hộ vềmặt tinh thần, phim lại mang tính lịch sử và trải rộng gần suốt trăm năm,Đất mặn hẳn phải có kinh phí làm phim lớn?
(Cười) Ai nhìn vào cũng nghĩ là phim của tôi tốntiền nhiều lắm nhưng thật ra kinh phí của phim cũng như những phim khác củaTFS. Thời gian làm phim của tôi cũng không được ưu tiên hơn các phim khácnhiều lắm, chỉ được du di chút ít. Tôi và các anh trong đoàn phải cùng nhaugói ghém làm thôi. Nhưng tôi may mắn khi tất cả mọi người trong đoàn đềunhiệt tình và hết lòng vì phim. Tôi nghĩ chắc các bạn cũng đều muốn góp sứcđể làm nên một bộ phim tử tế giữa thời buổi phim truyền hình chất lượng kémồ ạt ra đời.
Có tham vọnglàm phim tái hiện văn hóa, lịch sử khẩn hoang ở Nam Bộ, ông đã chuẩn bị tưliệu ra sao? Ai là cố vấn lịch sử, văn hóa cho phim?
Tôi không nhờ đến những cố vấn lịch sử. Tôi cógần sáu năm để tìm tư liệu lịch sử về khẩn hoang và nông nghiệp Nam Bộ. Tôicũng đi về miền Tây rất nhiều chuyến để tìm hiểu, chọn cảnh, chuẩn bị chophim. Vật dụng lịch sử nghề nông phíaNamtrong phim tôi có đủ từ cái phảng, cái cù móc, cho đến cái nọc cấy, cái bànmạ… Nhiều thứ trong đó bây giờ gần như không còn thấy. Tôi nhờ chính nhữngnông dân gốc từ già đến trẻ và cả những kỹ sư nông nghiệp địa phương vừa làmcố vấn nghề nông vừa vào vai nông dân trong phim.
Tôi lại may mắn có ngay chính tác giả kịch bảnĐất mặn là Võ Đắc Dự (em trai anh Võ Đắc Danh) - một người sinh ra và lớnlên ở Cà Mau - làm cố vấn văn hóa cho mình. Gốc nông dân, anh Dự hiểu biếtrất sâu sắc về tâm lý, đời sống của người dân Nam Bộ nên nói được những bứcxúc, chia sẻ được nỗi niềm của người nông dân về đất.
Cám ơn ông.
|
