Cùng với việcnhìn nhận lại dòng vốn FDI trong việc phát triển kinh tế đất nước, nhiềuchuyên gia kinh tế cho rằng, khơi thông dòng vốn Việt tại các thị trường lâncận cũng là cách DN VN khẳng định vị thế.
Cùng với việc VN gia nhập và thựchiện các cam kết trong khuôn khổ WTO, các DN VN trong thời gian gần đây đang cóxu hướng đẩy mạnh đầu tư trực tiếp ra nước ngoài. Đến đầu năm 2010, đã có trên 2tỷ USD đầu tư trực tiếp của các DN VN ra nước ngoài... Đây là hiện tượng mớiđáng khích lệ vì mang lại lợi ích tổng hợp, đặc biệt từ góc độ góp phần mở rộngthị trường xuất khẩu của hàng VN.
Lợi ích nhiềuchiều
Việc đầu tư ra nước ngoài (từ việcđặt văn phòng đại diện, chi nhánh, các đại lý tiêu thụ sản phẩm, DN hay lập cácxưởng sản xuất- kinh doanh trực tiếp...) sẽ cho phép các nhà đầu tư VN chủ độngxây dựng được hệ thống phân phối hàng hoá riêng, cũng như cho phép họ nắm bắtnhanh, kịp thời và chính xác hơn các động thái, nhu cầu và thị hiếu thị trườngbản địa, từ đó có những quyết định thích hợp, điều chỉnh mẫu, mã, chất lượng,giá trị sử dụng và giá cả sản phẩm cùng các hoạt động sản xuất - kinh doanh kháccủa mình, đảm bảo giữ vững sản lượng và tiêu thụ sản phẩm...
Hơn nữa, việc này còn cho phép DN VNtiếp cận sâu, rộng hơn với thị trường nước ngoài, từ đó đa dạng hoá và khôngngừng bổ sung, mở rộng các đối tác, thị trường nguyên liệu, nguồn cung ứng máymóc, công nghệ, nguyên vật liệu và khách hàng... Đặc biệt, việc này cũng chophép mở rộng dòng vốn đổ vào trong nước bắt nguồn trực tiếp từ sự hồi hươngnhững khoản lợi nhuận thu được từ việc đầu tư ra nước ngoài, hay từ kết quả vậnđộng đầu tư trực tiếp của DN với các đối tác nước ngoài.
Ngoài ra, việc các doanh nhân VN đầutư vào các thị trường nước ngoài có sẵn cộng đồng người VN đang định cư và bámrễ khá sâu vào đời sống, sinh hoạt kinh tế - xã hội địa phương là hết sức thuậnlợi và cần thiết, vì cho phép VN tận dụng các nguồn vốn tài chính, chất xám,các quan hệ thân thuộc đa dạng, nhiều chiều, nhiều cấp độ và hữu ích đang có tạicác nước - thị trường lớn này của VN, cả hiện tại lẫn tương lai.
Đồng thời, còn trực tiếp tăng sựquảng bá hình ảnh đất nước, con người và củng cố vị thế của VN ở các địa phươngnày nói riêng, ở thị trường thế giới nói chung. Hơn thế, việc này cũng mở ra cáccơ hội đầu tư, công ăn việc làm, du học và đào tạo mới cho người VN ở cả trongnước lẫn ở nước ngoài.
Tóm lại, việc các doanh nhân và DN VNtăng cường đầu tư ra nước ngoài là đồng nghĩa với việc mở thêm các mạng lưới,chân rết, các kênh và quan hệ kinh tế - xã hội mới của VN với thị trường nướcngoài, mà qua đó, các luồng vốn, khoa học, công nghệ và lao động sẽ tăng cườnglưu chuyển hai chiều, tiếp thêm máu và đem lại những xung lực mới, tích cực chophát triển kinh tế - xã hội trong nước và cộng đồng VN ở nước ngoài, tạo hệthống “rễ chùm” cần có để VN liên thông và hội nhập, bám rễ vững chắc và hiệuquả vào nhịp đập của đời sống kinh tế quốc tế, bảo đảm sự liền mạch thống nhấtgiữa sản xuất - tiêu thụ của DN trong xu hướng toàn cầu hoá hiện nay.
 |
| Viettel đầu tư tại Lào với tên gọi Unitel |
Vẫn cần sự hỗ trợ
Thứ nhất, tăngcường năng lực các thể chế pháp lý hỗ trợ doanh nhân và DN VN đầu tư ra nướcngoài.
VN cần tiếp tục ký kết và hoàn thiệnnội dung các hiệp định, nghị định thư, luật, thoả thuận và các văn bản pháp lýkinh tế-tài chính, lao động và lưu trú, cùng những văn bản pháp lý khác trongnước và quốc tế liên quan trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động đầu tư, lưuchuyển hàng hóa, dịch vụ, lao động qua biên giới quốc gia.
Thành lập những bộ phận cơ cấu mangtính liên ngành và chuyên ngành, cùng các cán bộ chức năng chuyên trách, đủtrình độ và trách nhiệm cao về quản lý nhà nước các hoạt động đầu tư của VN ởnước ngoài.
Các đại sứ quán, lãnh sự quán vàphòng thương vụ VN ở nước ngoài phải quan tâm nhiều hơn tới các vấn đề kinh tế-thương mại, tức cần được giao nhiệm vụ chính thức, trọng yếu và cụ thể về tạomọi điều kiện cao nhất, toàn diện để hỗ trợ các doanh nhân và DN VN đang và sẽhoạt động tại quốc gia, vùng lãnh thổ do mình phụ trách, hỗ trợ về thủ tục, thậmchí bảo lãnh pháp lý, xin nước sở tại cho phép thành lập các hiệp hội DN, cáctrung tâm thương mại, các DN và tổ hợp sản xuất- kinh doanh của người VN ở nhữngđịa điểm thích hợp trên nước, vùng lãnh thổ sở tại.
Các ngân hàng thương mại nhà nước VNcần có những chi nhánh, văn phòng đại diện ở nước ngoài, ưu tiên đặt tại cáctrung tâm lớn có cộng đồng đông đảo doanh nhân, DN VN hoặc ở những trung tâm thịtrường tài chính quốc tế lớn để trực tiếp cung ứng các dịch vụ thanh toán,chuyển tiền và bảo lãnh cần thiết cho hoạt động đầu tư của VN ở nước ngoài.
Cần nghiên cứu thành lập các Cty đầutư tài chính quốc tế thích hợp có chức năng huy động vốn đầu tư trong và ngoàinước để thực hiện đầu tư tài chính quốc tế, nhằm đa dạng hoá các công cụ đầu tưra nước ngoài của doanh nhân và DN VN... Khuyến khích và hỗ trợ việc thành lậpcác hiệp hội và câu lạc bộ DN, doanh nhân VN ở từng nước, các hiệp hội ngànhhàng đặt trụ sở trong nước và nhiều chi nhánh đại diện ở nước ngoài; chủ độngtham gia và tích cực hoạt động trong các tổ chức hiệp hội ngành hàng khu vực vàquốc tế.
Bên cạnh đó, chính phủ cần quan tâmviệc tổ chức các đường dây nóng, các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc định kỳ và không địnhkỳ giữa Chính phủ - các doanh nhân, DN VN- các đại sứ quán, lãnh sự quán, thươngvụ của VN và nước ngoài trên lãnh thổ VN và ở các nước - thị trường tiềm nănghay nơi có đông đảo cộng đồng doanh nhân, DN VN đang hoạt động... để nắm bắt vàxử lý nhanh, kịp thời, chính xác, hiệu quả hơn các nhu cầu, vấn đề bức xúc đặtra trong quá trình hoạt động đầu tư ra nước ngoài của doanh nhân, DN VN.
Đặc biệt, cần coi trọng và triển khaimạnh trên thực tế các kế hoạch và sự hỗ trợ về pháp lý của nhà nước nhằm thànhlập những trung tâm kinh tế thương mại , những loại hình chợ bán buôn và bán lẻ,cùng các dịch vụ có liên quan cho các hoạt động này của người VN ở nước ngoài,nhất là ở những thị trường đã và đang phát triển, truyền thống và cả các thịtrường mới nổi nhằm thúc đẩy và nâng cao hiệu quả dòng đầu tư trực tiếp của VNra nước ngoài.
Thứ hai, pháttriển và nâng cao chất lượng các dịch vụ hỗ trợ doanh nhân, DN VN đầu tư ra nướcngoài.
Ưu tiên nổi bật trong số các dịch vụ này là cung cấp thông tin thị trường;thông tin đối tác, cơ hội và kinh nghiệm kinh doanh; thông tin về môi trườngđầu tư (các quy định pháp lý, thủ tục xuất - nhập khẩu; các yêu cầu và giấychứng nhận về vệ sinh an toàn, chất lượng sản phẩm; các đặc điểm văn hoá,thị hiếu tiêu dùng; hệ thống phân phối hàng;...) và các dịch vụ xúc tiếnthương mại.
Các DN cũng rất hoan nghênh và rất cần đến sự hỗ trợ về cácdịch vụ hỗ trợ tư pháp, nhất là về đăng ký và xử lý tranh chấp thương hiệu,tư vấn kế toán, thuế, thủ tục xuất - nhập khẩu; các dịch vụ tài chính - ngânhàng, nổi bật là dịch vụ thanh toán, chuyển tiền, bảo hiểm và bảo lãnh tíndụng (kể cả bảo lãnh tín dụng quốc tế, thế chấp bằng tài sản ở trong nướccủa các doanh nhân và DN VN.
Việc thành lập các kho ngoại quan ở trong nước và ở nước ngoài, pháttriển hệ thống giao thông vận tải qua biên giới thuận lợi, nhanh, an toàn,rẻ là rất cần thiết để tăng cường sự lưu chuyển, thông thương hàng hoá, dịchvụ giữa thị trường trong nước và quốc tế, cũng như kích thích đầu tư ra nướcngoài của các doanh nhân và DN VN.
Đặc biệt, việc cung ứng các dịch vụ bảo đảm an ninh cộng đồng và thoả mãnyêu cầu đời sống văn hoá - tinh thần cá nhân của các doanh nhân đang hoạtđộng đầu tư ở nước ngoài cũng không thể xem nhẹ, vì chúng góp phần trực tiếpđộng viên tinh thần và nâng cao bản lĩnh, hiệu quả kinh doanh, cũng như củngcố cái “cốt” tinh thần gắn bó với đất mẹ, cội nguồn dân tộc của các doanhnhân- những đứa con xa xứ.
TS NguyễnMinh Phong - Viện nghiêncứu phát triển KT-XH Hà Nội
Theo Diễn đàn doanh nghiệp
