Tết Thanh minh năm 2022 là ngày nào và nguồn gốc, ý nghĩa của Tết Thanh minh

Ý nghĩa của Tết Thanh minh

Dân tộc ta luôn coi trọng đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” nên từ xa xưa Tết Thanh Minh đã trở thành ngày lễ quan trọng đi sâu vào tiềm thức của mỗi người dân Việt. Đây chính là dịp đặc biệt để cháu con tưởng nhớ và bày tỏ tấm lòng hiếu kính với ông bà tổ tiên, những người đi trước, đồng thời dặn dò nhắc nhở thế hệ sau không bao giờ được quên gốc gác, nguồn cội của mình.

Do vậy, Tết Thanh Minh còn được coi là ngày giỗ tổ chung để mọi người có dịp báo hiếu, trả nghĩa, gọi là đền đáp phần nào ơn sinh thành tạo dựng của tổ tiên. Cũng trong dịp này, con cháu quanh năm đi làm ăn xa cũng thường trở về sum họp với gia đình để cùng tưởng nhớ tổ tiên bằng những phong tục thiên liêng như làm lễ tảo mộ, thăm viếng và dọn dẹp, sửa sang mộ phần của ông bà đã mất… 

Đồng thời, cả gia đình sẽ cùng làm mâm cơm chu đáo để cúng khấn mời những người đã khuất về nhà dùng cơm với con cháu. Và qua các hoạt động đó, con cháu sẽ tưởng nhớ, hoài niệm lại những điều tốt đẹp về ông cha với tất cả lòng thành kính.

Nguồn gốc của Tết Thanh Minh

Tết Thanh minh có nguồn gốc từ Trung Quốc, trong đó “thanh” là khí trong, còn ‘minh” là sáng sủa. Khi tiết Xuân phân qua và chuẩn bị đón mùa hạ tới, những cơn mưa bụi của trời xuân đã hết, bầu trời trở nên quang đãng, sáng sủa tức là sang tiết Thanh minh. Tiết thanh minh là tiết khí thứ 5 trong tất cả tiết khí của một năm theo lịch cổ và Tết Thanh minh là ngày đầu tiên của tiết khí này.

Chuyện kể rằng vua Tấn Văn Công nước Tấn bị nạn phải lưu vong. Trong quãng thời gian khổ ải đấy, Vua gặp được một vị hiền sĩ tên Giới Tử Thôi và được người này hết sức phò tá. Một hôm do lương thực cạn, để Vua có đồ ăn Giới Tử Thôi đã tự cắt thịt mình. Vua biết chuyện rất cảm động và tỏ lòng biết ơn khôn xiết.

Giới Tử Thôi theo phò Tấn Văn Công trong mười chín năm trời, cùng nhau trải nếm bao nhiêu gian truân nguy hiểm. Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi báu trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công, nhưng lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình làm được việc gì cũng là cái nghĩa vụ của mình, chứ không có công lao gì đáng nói. Vì vậy, ông về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn.

Về sau Vua nhớ đến Giới Tử Thôi và muốn mời ông về để ban thưởng nhưng ông từ chối. Vua tức giận cho người đốt núi để ép ông phải lộ diện. Nhưng ông không chịu và kết cục là hai mẹ con đã chết cháy. Vua thương tiếc, lập miếu thờ và hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng nhớ đến Giới Tử Thôi (khoảng từ mồng 3/3 đến mồng 5/3 âm lịch hàng năm). Và cũng từ đó ngày mùng 3/3 âm lịch hằng năm được coi là ngày Tết Hàn thực, nhằm tưởng nhớ đến công ơn dưỡng dục của những người đã khuất.

Một năm qua đi, khi vua và quần thần đến viếng mộ Giới Tử Thôi thì phát hiện ra rằng cây liễu, nơi phát hiện ra thi thể của ông, nay đã lớn khỏe, đầy sức sống và mọc nhiều cành mới với lá xanh mơn mởn. Nhìn thấy điều này, nhà vua nhớ cụm từ “thanh minh” trong lời di cảo của Giới Tử Thôi, liền đặt tên cho ngày này là ngày Thanh minh, ngày cho những người còn sống thăm viếng và chăm sóc mộ phần cho những người đã ra đi.

Tết Thanh minh 2022 là ngày nào?

Trong tác phẩm “Truyện Kiều”, Nguyễn Du viết: “Thanh Minh trong tiết tháng 3/ Lễ là tảo mộ, hội là Đạp Thanh”, ý chỉ thời gian Tiết Thanh minh vào tháng 3 âm lịch. Tuy nhiên trên thực tế hiện nay người ta tính các tiết khí theo lịch dương và Thanh minh là một trong 24 tiết khí trong năm. 

Tính từ đầu năm trở đi, tiết Thanh minh đứng thứ 5, sau các tiết Lập xuân, Vũ thủy, Kinh trập, Xuân phân và Tết Thanh minh là ngày đầu tiên của tiết Thanh minh, đến sau ngày Lập xuân 60 ngày. Như vậy, theo Lịch vạn niên, tiết Thanh minh năm 2022 sẽ có chu kỳ bắt đầu từ thứ Ba, ngày 5/4/2022 (tức ngày 5/3 âm lịch năm Nhâm Dần) và kéo dài tầm nửa tháng, kết thúc vào thứ Ba, ngày 19/4/2022 (19/3 âm lịch năm Nhâm Dần). Còn Tết Thanh minh 2022 là vào ngày 5/4 dương lịch, tức ngày 5/3 âm lịch.

Hiện nay có nhiều người nhầm lẫn Tết Thanh minh với Tết Hàn Thực (3/3 âm lịch) dù 2 ngày này hoàn toàn khác nhau. Năm nay Tết Hàn Thực rơi vào ngày 3/4/2022, tức đến trước Tết Thanh minh 2 ngày.

* Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo.

Đời sống

Tết Hàn Thực 2022 là ngày nào? Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Tết này

Theo V.K - Vietnamnet