Như đã từng xảy ra trong nămnay, kết thúc một đợt vàng "nổi loạn" là Ngân hàng Nhà nước cấp quota và bánngoại tệ cho nhập khẩu. Nhưng có phải “bơm” ngoại tệ là xả thoải mái?
Thống đốc Nguyễn Văn Giàu đã có cuộc trao đổi chi tiết với báo giới sau khi cấpphép cho nhập khẩu vàng chiều 9/11. Ông nói:
- Nhiều năm nay, năm nào vàng cũng biến động giá, ít nhất mỗi năm vài ba đợt. Córất nhiều lý do giải thích vàng tăng giá nhưng chủ yếu vẫn là phụ thuộc vào giáthế giới. Dù vậy nhưng đến nay, trên thế giới cũng chưa có một tổ chức chínhthức nào đứng ra tuyên bố dự báo giá vàng biến động trong tương lai, ở Việt Namcũng vậy.
Tập quán của dân mình vốn rất thích tích trữ vàng nhưng đó là trong quá khứ. Cònhiện tại, hỏi người dân rằng, nhà ông bà có bao nhiêu “cây”, “chỉ” vàng cấttrong tủ làm của để dành thì chắc chắn phần lớn câu trả lời là không. Bởi vì từngày thay đổi chính sách quản lý vàng, ban hành các cơ chế mới, tự do hóa hoạtđộng sản xuất, chế tác, kinh doanh vàng thì họ phải gửi vào hệ thống ngân hàng,vừa có lãi lại an toàn chứ!
Đã là kinh tế thị trường, phảichấp nhận đầu cơ
Thưa Thống đốc, lý do thực sựđể thị trường vàng nổi loạn mấy ngày nay là gì?
Chuyện giá vàng tăng trong mấy ngày nay cũng chỉ quanh quẩn ở kịch bản cũ thôi.
Thứ nhất, giá vàng thế giới chỉ trong một ngày đã tăng tới 18 USD/ounce, từ đókéo giá trong nước tăng theo. Trong khi đó, giá vàng thế giới biến động mấy ngàynay lại không có cơ quan nào đứng ra nhận trách nhiệm cảnh báo với dân chúng.
Nếu chiểu theo quy định luật pháp hiện hành thì Ngân hàng Nhà nước chỉ có tráchnhiệm cấp quota nhập khẩu vàng khi thị trường có dấu hiệu cung cầu bất cập. Cònviệc gần đây Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 22 là mong muốn loại bỏ rủi rotín dụng vàng khỏi hệ thống ngân hàng, bởi một thực tế, có tới 51% tổng giá trịvàng huy động được chỉ đi vào khu vực phi sản xuất, không tạo thêm nhiều việclàm và của cải cho xã hội.
Vì thế, mới đây, Thủ tướng giao cho Ngân hàng Nhà nước chủ trì phối hợp với cáccơ quan quản lý nhà nước ban hành thông tư quản lý hoạt động kinh doanh vàng.
Lý do thứ hai, khi cơn sốt giá bắt đầu thì xuất hiện yếu tố làm giá. Một số cửahàng khi thấy người đến mua đông đã đóng cửa, ngừng giao dịch, kích động tâm lýkhông lành mạnh trên thị trường.
Thứ ba, khi yếu tố “khan cung giả tạo” tung ra, càng khiến cho người mua cố muavì cứ nghĩ giá thị trường còn lên nữa, dẫn đến thị trường mỗi lúc một lún sâuvào vòng xoáy luẩn quẩn. Ai cũng thế cả, không tỉnh táo thì rất dễ bị mắc bẫy.Và trong ngày 9/11, những người bị mất oan 1 triệu đồng/lượng, hẳn sẽ được bàihọc nhớ đời bởi kinh doanh gì có thể bù đắp được mức độ rủi ro như thế?
Cũng có ý kiến rằng, nguyênnhân vàng tăng giá còn do các ngân hàng mua vào để chuẩn bị cho việc tất toántheo Thông tư 22, Thống đốc nghĩ sao?
Chúng tôi chưa có số liệu chính thức các ngân hàng đã mua vào bao nhiêu, nhưngnhiều khả năng là chưa. Bởi lẽ khối lượng tất toán khoảng 10 tấn trong khi họ cóthời gian tới 8 tháng để thực hiện. Trong khi giá cao như hiện nay, không ai dạigì đi mua vào để tất toán.
Diễn biến giá dầu 3 năm qua là một bài học. Giá dầu có lúc lên 150 USD/thùng,thậm chí có người còn dự báo giá sẽ lên 200 USD/thùng nhưng rồi tụt dốc xuống 50USD/thùng và bây giờ mới nhích lên quẩn quanh hơn 80 USD/thùng.
Một ý kiến khác lại cho rằng,có một lực lượng nắm giữ số lượng vàng rất lớn nên mới đủ sức thao túng như vậy,Thống đốc có ý kiến gì?
Câu chuyện này lại liên quan đến một vấn đề khác, là thống kê tài sản. Hiện tại,việc thống kê tài sản chỉ được thực hiện với lực lượng công chức nhà nước, cònđối với người dân thì không nên rất khó có thể biết ai là đầu nậu nắm giữ vàng.
Đã chấp nhận kinh tế thị trường thì phải chấp nhận yếu tố đầu cơ, khi giá cả thếgiới biến động từng ngày, từ buôn bán bình thường rồi chuyển sang đầu cơ cũng làlẽ tất nhiên.
 |
| Theo Thống đốc Nguyễn Văn Giàu, dự báo nguồn cung ngoại tệ năm nay rất khả quan |
Không hiểu số liệu 1.000 tấnvàng trong dân lấy ở đâu?
Tại sao vàng quý như vậy màNgân hàng Nhà nước lại phải đẩy dần vàng ra khỏi đời sống tín dụng, để rồichúng trôi nổi ngoài xã hội, gây hiệu ứng ngược cho hoạt động điều hành?
Phải hiểu, phương tiện thanh toán của nền kinh tế là đồng tiền quốc gia, nhưng ởViệt Nam còn tồn tại thêm hai công cụ khác là vàng và Đô la. Nói loại bỏ chúngra khỏi đời sống kinh tế thì tôi khẳng định là không mặc dù trên thực tế cácngân hàng đã sử dụng tới 51% số vàng huy động được để đầu tư vào phi sản xuất.
Thực tế này không những không tạo ra của cải cho xã hội mà còn gây rối loạn đốivới hoạt động điều hành chính sách tiền tệ. Rất may số lượng này không lớn.
Xung quanh vấn đề vàng, có ý kiến rằng, nên thu gom hết số vàng ngoài xã hội đểphát huy giá trị sinh lời, có ý kiến khác đề xuất nên làm thế nào đó để ngânhàng không tạo điều kiện cho việc găm giữ vàng, người dân thấy không còn nhiềulợi ích, họ sẽ bán ra, lấy tiền đó để thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh.Ngân hàng Nhà nước thấy cách này hợp lý hơn.
Hiện nay, cũng có một số góp ý với Ngân hàng Nhà nước nên huy động vàng dướihình thức phát hành giấy tờ có giá, thực hiện chiết khấu và có ưu tiên cho vàngmiếng nhưng ở các nước khác họ có làm vậy đâu! Tất nhiên về lâu dài, phải tìmcách để tận đụng được vàng, phát huy giá trị kinh tế và hạn chế hiệu ứng xấu đốivới nền kinh tế.
Mới đây, có thông tin dẫn từHội đồng Vàng Thế giới cho rằng, trữ lượng vàng trong dân của Việt Nam lên tới1.000 tấn, ông bình luận gì về con số này?
Trong lịch sử Việt Nam chưa bao giờ có số liệu thống kê số vàng tồn trong dân.Ai đó khẳng định 1.000 tấn, thậm chí số lượng tương đương 45% GDP thì tôi khônghiểu họ lấy số liệu ở đâu ra. Nếu đúng vậy thì dân ta quá giàu và GDP/đầu ngườikhông phải là 1.200 USD mà có khi lên tới 1.600 USD hoặc hơn!
Tuy nhiên, tới đây khi Ngân hàng Nhà nước xây dựng nghị định quản lý vàng, chúngtôi sẽ có số liệu, nhưng chỉ là số liệu thông qua nhập xuất khẩu chính thức.
Cấp quota nhập vàng đủ để bìnhổn thị trường
Nhìn lại mối quan hệ “vàng -đô” vừa qua, có ý kiến nói rằng, chính vàng là nguyên nhân trực tiếp đẩy giáUSD lên và giá USD cũng kích giá vàng theo, Thống đốc thấy sao?
Điều đó là có thật. Trong pháp lệnh ngoại hối của chúng ta hiện nay cho phép cánhân nhận tiền kiều hối để gửi ngân hàng bằng ngoại tệ, có người rút ra cất đi,có người mang theo mình. Vì thế việc cầm giữ USD là hợp pháp và họ kinh doanh sốtiền đó như thế nào để có lợi, cơ quan nhà nước không can thiệp được.
Tới đây, nếu có điều kiện chỉnh sửa lại pháp lệnh này, sẽ sửa lại cho hợp lý.
Thống đốc có thể tiết lộnhững con số xung quanh việc cấp quota nhập khẩu vàng lần này?
Trưa nay tôi quyết định cấp vì thấy giá vàng lên bất thường, lập tức giá giảmngay. Những đợt sốt vàng lần trước, chúng tôi cũng cấp quota nhưng hơi ngắn ngày,trong khi giá cao nên nhiều doanh nghiệp không nhập.
Rút kinh nghiệm, đợt này tôi cấp hẳn tới 14 - 15 ngày để các doanh nghiệp chủđộng. Đối tượng cấp lần này là các ngân hàng có ngoại tệ mới được nhập. Còn cấpsố lượng bao nhiêu thì tôi xin nói là hoàn toàn đủ để bình ổn thị trường.
Từ đầu năm đến nay, đã ba lầnNgân hàng Nhà nước cấp quota nhập khẩu vàng, Thống đốc đánh giá hiệu quả như thếnào?
Tất nhiên là nhìn thấy hiệu quả ngay, giá giảm rất mạnh. Nhưng cũng đừng nghĩmột quyết định cho phép nhập khẩu vàng là thứ quyết định mọi vấn đề mà không đểý gì đến nhập siêu và lạm phát. Nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn chuyểnđổi, hầu như năm nào cũng phải đối mặt với lạm phát và nguyên nhân nội tại thìkhông ít như tăng lương, giá mặt hàng thiết yếu (điện, than, xăng dầu…) tăngtheo cơ chế thị trường, bão lụt, thiên tai...
Mặt khác, cơ cấu kinh tế hiện nay là kích thích xuất khẩu để tăng trưởng mà xuấtkhẩu lại dựa phần lớn vào nhập khẩu. Chưa kể, chính sách tài khóa, đầu tư nhiềulúc còn chưa nhịp nhàng với tiền tệ.
Vì thế, thị trường chẳng xa lạ gì với chuyện vàng là mỗi khi giá thế giới lên,giá trong nước đẩy vượt xa, đến kịch điểm thì cấp quota cho nhập khẩu để hạ giá.
Trạng thái ngoại tệ vẫn ở mứcbình thường
Đang có dư luận, mỗi khi thịtrường “vàng”, “đô” căng thẳng thì Ngân hàng Nhà nước cứ dò dẫm hoặc “đòn gió”chán rồi mới giải quyết, Thống đốc nói gì về vấn đề này?
Thị trường ngoại hối bao giờ cũng phải dựa trên quan hệ cung cầu. Chủ trương củaChính phủ nói rất rõ cái gì ưu tiên, cái gì không ưu tiên để kiềm chế nhập siêu.Năm nay, Bộ Công Thương rất xuất sắc khi đưa ra hai quyết định về danh mục hànghóa nhằm giúp việc định hướng ưu tiên bán ngoại tệ như thế nào.
Thứ nhất là danh mục những loại hàng hóa không khuyến khích nhập khẩu, sau đó làquyết định liệt kê toàn bộ danh mục sản phẩm mà trong nước sản xuất được. Vì thế,dự báo nhập siêu cả năm ở mức 13,5 tỷ USD nhưng giờ có thể nói một cách khiêmtốn nhất, nhập siêu cả năm nay ước 12 tỷ USD thôi.
Ngoài ra, năm nay còn có nguồn thu ngoại tệ khá lớn từ khách du lịch. Ai dámnghĩ Việt Nam có tới 5 triệu khách quốc tế mà họ lại ở lâu để đón các sự kiệnlớn. Ngoài ra, ở các nước phát triển hiện cầu vốn đang rất yếu nên họ tìm đếncác thị trường mới nổi. Mới đây, có hai tập đoàn kinh tế trong nước xin pháthành trái phiếu quốc tế, mỗi đơn vị khoảng 500 triệu USD.
Bên cạnh đó, nguồn kiều hối vẫn đều đặn chảy vào, vì thế, dự báo nguồn cungngoại tệ năm nay rất khả quan.
Hiện tại, trạng thái ngoại tệcác ngân hàng như thế nào? Từ sau ngày 4/11 đến nay, việc bán ngoại tệ cho cácngân hàng thương mại được thực hiện như thế nào?
Trạng thái ngoại tệ mấy ngày nay không dồi dào như trước, nhưng vẫn ở mức bìnhthường, không bị âm.
Tối 3/11 sau khi họp với Chính phủ xong, sang ngày 5/11, Ngân hàng Nhà nước đãhọp với 16 ngân hàng thương mại phía Bắc để giải quyết nhu cầu ngoại tệ cho cácngân hàng. Tôi đã cho thành lập một tổ công tác độc lập trực thuộc Thống đốc,giám sát chặt chẽ hoạt động cho vay phục vụ thanh toán và báo cáo đầy đủ.
Nhân đây, tôi cũng muốn nói thêm, đừng hiểu Ngân hàng Nhà nước can thiệp là bơmtiền thoải mái. Không có đâu! Phải đảm bảo đủ thủ tục, đúng nhu cầu, đúng mụcđích mới bán.
Đất nước mình còn nghèo ngoại tệ. Rất nhiều người đi xuất khẩu lao động đang nailưng nhặt từng cắc nơi xứ người, phải trân trọng mồ hôi nước mắt của họ. Rồinhững đồng ngoại tệ quý giá của Việt kiều đóng góp cho quê hương cũng rất quý.Phải nghĩ tới cái đó, chứ sao có thể phung phí, thả phanh để nhập khẩu những thứxa xỉ cho thói xài sang?
Theo Nguyễn Hoài
VnEconmy
