Dự thảo Quy chế hướng dẫngiao dịch mua ký quỹ đang được lấy ý kiến quy định khá chặt chẽ và không phảicông ty chứng khoán nào cũng có thể cung cấp dịch vụ này.
Dịch vụ ký quỹ, hay cung cấp đòn bẩy hiện đang được thực hiện tràn lan thôngquan các hợp đồng hợp tác đầu tư giữa công ty chứng khoán và khách hàng. Thậmchí có trường hợp công ty chứng khoán nhỏ, thua lỗ vẫn cố níu kéo khách hàngbằng dịch vụ này. Tuy nhiên, khi Quy chế có hiệu lực, thị phần dịch vụ này cóthể sẽ được phân chia lại.
Theo dự thảo, để được cung cấp dịch vụ giao dịch ký quỹ, công ty chứng khoánphải đáp ứng nhiều điều kiện, trong đó đáng chú ý là yêu cầu về vốn. Cụ thể,công ty phải đảm bảo vốn chủ sở hữu (thể hiện trong báo cáo tài chính kiểm toángần nhất nhưng không quá 6 tháng tính đến thời điểm nộp hồ sơ đăng ký) khôngthấp hơn vốn pháp định cho các nghiệp vụ kinh doanh đã được cấp phép.
Ý kiếnkiểm toán tại báo cáo tài chính không được có ngoại trừ liên quan đến hạng mụcvốn chủ sở hữu. Công ty không rơi vào tình trạng cảnh báo hoặc phải tạm ngừnghoạt động trong vòng 3 tháng gần nhất; Đáp ứng yêu cầu về chỉ tiêu an toàn tàichính theo quy định của Bộ Tài chính.
Trong bối cảnh hàng chục công ty lỗ lũy kế 2 năm liên tiếp, thậm chí nhiều côngty 3 năm liền chưa có lãi, không phải công ty chứng khoán nào cũng đủ năng lựcvà điều kiện để cung cấp dịch vụ ký quỹ. Đặc biệt với các công ty có vốn chủ sởhữu thấp hơn cả vốn điều lệ, nếu không tìm được cửa tăng vốn hoặc sáp nhập thìchắc chắn sẽ bị loại ra khỏi cuộc chơi.
 |
| Nhà đầu tư sẽ ưu tiên lựa chọn dịch vụ của công ty chứng khoán có mức độ an toàn cao (Ảnh: VnEconomy) |
Thông tin từ Ủy ban Chứng khoán nhà nước tháng 5 vừa qua cũng cho thấy thựctrạng an toàn tài chính của các công ty chứng khoán còn nhiều vấn đề. Qua báocáo của các công ty, có 15 công ty rơi vào vùng báo động. Thông tư226/2010/TT-BTC quy định chỉ tiêu an toàn tài chính bắt đầu có hiệu lực từ1/4/2011 sẽ “gò” hoạt động của các công ty chứng khoán trong vùng an toàn và đâysẽ là tiêu chuẩn đầu tiên mà các công ty phải tuân theo trước khi muốn giành thịphần cung cấp dịch vụ mới.
Một điểm nữa cũng khiến sự lựa chọn của nhà đầu tư trở nên cẩn trọng hơn là tỉlệ ký quỹ sẽ tương tự nhau ở các công ty khi cơ quan quản lý định ra mức sàn. Cụthể, tỷ lệ ký quỹ ban đầu không được thấp hơn 70% và tỷ lệ ký quỹ duy trì khôngđược thấp hơn 35%. Gần như chắc chắn các công ty sẽ xác định mức ký quỹ tốt nhấtđể lôi kéo khách hàng.
Theo quy định, nếu không đảm bảo các điều kiện xác định, công ty chứng khoán sẽphải ngừng ngay lập tức việc ký mới hợp đồng mở tài khoản giao dịch ký quỹ vàngừng gia hạn hợp đồng vay ký quỹ cũ. Rõ ràng yếu tố này sẽ ảnh hưởng đến nhàđầu tư và khi đó việc lựa chọn công ty chứng khoán đủ lớn, hoạt động an toàn, cólãi, sẽ được ưu tiên.
Đó là chưa kể đến ưu thế của các công ty chứng khoán lớntrong quy định tổng dư nợ cho vay giao dịch ký quỹ không được vượt quá 200%vốn chủ sở hữu và tổng mức cho vay giao dịch ký quỹ của công ty chứng khoán đốivới một khách hàng không được vượt quá 3% vốn chủ sở hữu.
Khi quy chế hướng dẫn giao dịch ký quỹ có hiệu lực, cơ quan quản lý sẽ nắm đượcthực chất của hoạt động này trên thị trường thông qua các báo cáo định kỳ từcông ty chứng khoán. Đặc biệt, yêu cầu phải trích lập dự phòng đối với các khoảnnợ vay giao dịch ký quỹ đúng hạn hoặc chưa xử lý được tài sản thế chấp sẽ làmminh bạch hơn thực trạng tài chính của các công ty chứng khoán.
Một tình trạng phổ biến trong thị trường giá xuống thời gian qua là nhà đầu tưkhông thể xác định được “khoảng mờ” trong dịch vụ cung cấp đòn bẩy của công tychứng khoán. Thông thường, khi giá trị tài sản đảm bảo giảm xuống một tỷ lệ nàođó, nhà đầu tư sẽ phải bổ sung tài sản đảm bảo nếu muốn tiếp tục duy trì khoảnký quỹ. Nếu khách hàng không thể bổ sung tài sản đảm bảo, công ty sẽ bán ra tàisản thế chấp.
Tuy nhiên, hai trường hợp rủi ro đối với công ty có thể xảy ra là việc xử lý tàisản không bù đắp nổi khoản vay, lãi vay và khách hàng “xù nợ”; hoặc rủi ro hơnlà công ty không thể bán được tài sản thế chấp thì các “cục nợ” đó nằm “bùngnhùng” trong bảng quyết toán của công ty. Quy định mới sẽ bắt buộc công ty phảitrích lập dự phòng trong cả hai trường hợp.
Theo Trọng Nghĩa
VnEconomy
