Giáo sư Harvard nói thẳng: Bí quyết của những sinh viên thuộc top 5% chỉ gói gọn trong 3 chữ, quan trọng hơn cả sự chăm chỉ!

Năng lực học tập là một phương pháp học và cách giải quyết vấn đề, giúp học sinh biết cách học, phát triển những góc nhìn độc đáo dựa trên nền tảng kiến thức đã tiếp thu, suy nghĩ độc lập về các vấn đề và phát huy sự sáng tạo của bản thân để tìm ra giải pháp.

Giáo sư Kebi của Đại học Harvard chia năng lực học tập thành sáu khía cạnh: động lực học tập, thái độ học tập, năng lực học tập, hiệu quả học tập, tư duy sáng tạo, và khả năng sáng tạo, đồng thời mô tả các cách hiệu quả để nâng cao khả năng học tập.

Khuôn viên Đại học Harvard.

Năng lực học tập có thể nâng cao 8 phẩm chất mà Harvard coi trọng nhất

Năng lực học tập chính là năng lực cạnh tranh. Harvard có một câu ngạn ngữ: "Chưa từng có thời đại nào mà việc học tập không ngừng, mọi lúc mọi nơi, sâu rộng và hiệu quả nhanh chóng lại cần thiết như ngày nay".

Trước đây, 80% kiến thức của một người được học trong giai đoạn đi học, chỉ 20% còn lại được bổ sung qua học tập khi làm việc. Nhưng ngày nay, điều đó đã hoàn toàn ngược lại: chỉ 20% kiến thức được học trong trường, 80% còn lại bạn cần phải tự học và tích lũy trong suốt cả cuộc đời. Thời đại mà con người chỉ cần dựa vào kiến thức học trong trường để sống cả đời đã qua đi mãi mãi!

Chắc hẳn bạn đã nhận ra rằng, để trở thành sinh viên Harvard, chỉ học giỏi thôi là chưa đủ. Họ cần đánh giá bạn có tiềm năng phát triển và năng lực cạnh tranh trong tương lai hay không. Bởi lẽ, Harvard không muốn thấy một sinh viên Harvard, người từng đạt toàn điểm A+ trong trường, nhưng sau khi tốt nghiệp lại trở thành người thiếu năng lực.

Nếu không hiểu rằng việc học là một hành trình suốt đời, không biết tận dụng việc học liên tục để gia tăng giá trị bản thân, thì giá trị của bạn cũng sẽ tan biến như người tuyết dưới ánh mặt trời – dần dần tan chảy rồi biến mất hoàn toàn. Vì vậy, Harvard đặc biệt chú trọng liệu những người trẻ có sở hữu các phẩm chất sau đây.

1. Tự tin

2. Sự nhiệt tình

3. Tư duy sáng tạo

4. Khao khát học hỏi

5. Tính chủ động

6. Tinh thần trách nhiệm

7. Thái độ với thất bại

8. Năng lượng sống

Mục tiêu của Harvard là đào tạo những con người có khả năng phản tư, được huấn luyện tốt, có kiến thức, nghiêm túc, có trách nhiệm xã hội, và năng lực sáng tạo độc lập. Những con người này sẽ có khả năng sống một cuộc đời cống hiến ở cả Hoa Kỳ và trên toàn thế giới.

Tại Harvard, giảng viên sử dụng phương pháp giảng dạy mang tính gợi mở, nơi các giáo sư đóng vai trò hướng dẫn để sinh viên tự giáo dục chính mình.

Năm 1943, Hiệu trưởng Đại học Harvard, James Conant, đã bổ nhiệm 12 giáo sư thành lập một ủy ban chuyên môn. Sau 3 năm nghiên cứu sâu sắc, vào năm 1945, họ xuất bản cuốn sách Giáo Dục Khai Phóng Trong Xã Hội Tự Do (còn được gọi là Sách Đỏ Harvard).

Cuốn sách nhấn mạnh rằng "trọng tâm của giáo dục khai phóng là truyền thụ truyền thống tự do và truyền thống nhân văn". Cuốn sách cũng xác định mục tiêu của giáo dục khai phóng là rèn luyện bốn loại năng lực:

1. Khả năng tư duy hiệu quả

2. Khả năng truyền đạt ý tưởng

3. Khả năng đưa ra phán đoán phù hợp

4. Khả năng phân biệt giá trị

Phương pháp gợi mở trong giáo dục khai phóng giúp giảng viên dạy cho sinh viên một số kiến thức và lý thuyết cơ bản làm nền tảng cho việc nghiên cứu. Tuy nhiên, phần lớn công việc là để sinh viên tự nghiên cứu và trải nghiệm.

Chúng tôi không chỉ dạy sinh viên kiến thức từ sách vở, mà quan trọng hơn, là rèn luyện khả năng học tập của họ – cách họ nhận thức, thực hành, sống hòa hợp với người khác, sinh tồn, suy nghĩ, đổi mới, và phát triển bền vững để thực hiện giá trị cuộc sống tốt hơn.

Sự khác biệt giữa bình thường và xuất sắc chỉ nằm ở "sự tập trung"

Tập trung giống như một thấu kính hội tụ tất cả ánh sáng vào một điểm. Đây là phẩm chất mang lại sức mạnh kết hợp và cô đọng trong năng lực học tập. Giống như khi dùng kính lúp hướng ánh nắng mặt trời vào một tờ giấy trắng, chỉ vài giây sau, tờ giấy sẽ bốc cháy – đó chính là hiện tượng hội tụ mà ai cũng biết.

Đừng mơ về con đường tắt trong học tập. Điều bạn cần làm là kiên trì sử dụng cả năng lượng thể chất lẫn trí óc của mình vào cùng một vấn đề mà không cảm thấy chán nản. Khi bạn đam mê, thành công sẽ không còn xa.

Trong cuốn sách Một Cuộc Đời Kỳ Lạ, Granin ca ngợi Lyubishev: "Ông đã chứng minh rằng nếu dồn tất cả mọi thứ vào một mục tiêu, bạn có thể đạt được nhiều thành tựu đáng kinh ngạc. Chỉ cần nhiều năm liên tục áp dụng phương pháp của ông một cách hệ thống và sâu sắc, bạn có thể vượt qua thiên tài".

Tại Harvard, việc học là một hành trình dài và đầy khó khăn. Cuối cùng, những người đạt được mục tiêu không phải là người có nhiều lợi thế hơn, mà là người có sự tập trung và bền bỉ hơn người khác.

Giáo sư Kebi trong tác phẩm Năng Lực Học Tập đã nhấn mạnh rằng: Tập trung là yếu tố cốt lõi không thể thiếu trong quá trình học tập.

Một mặt, năng lực học tập giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả, mặt khác, nó còn nâng cao khả năng học tập của chính mình, từ đó tự giải quyết vấn đề một cách độc lập.

Tại trường cao đẳng nghệ thuật và khoa học mà tôi làm việc, có vài sinh viên rất thích bày trò nghịch ngợm. Họ không có ác ý gì, chỉ muốn thêm chút niềm vui vào việc học hành căng thẳng.

Họ thường làm một trò chơi khăm như sau: khi một nữ sinh đang làm thí nghiệm, họ cố tình cùng nhau nhìn chằm chằm vào cô ấy. Họ không làm mặt quái đản, không cười, cũng không nói gì, chỉ chăm chú nhìn cô gái đang làm thí nghiệm – cho đến khi cô ấy nhận ra rằng có người đang nhìn chằm chằm vào mình. Kết quả, cô ấy bắt đầu đỏ mặt, mất tập trung, tay chân lóng ngóng, làm đổ ống nghiệm và đèn cồn.

Tuy nhiên, không phải lúc nào họ cũng thành công. Nếu một nữ sinh tập trung toàn bộ tinh thần vào thí nghiệm, nhóm sinh viên thích nghịch ngợm đó chẳng thể làm được gì. Vì cô ấy đã hoàn toàn chú tâm vào công việc, không nhận ra sự hiện diện của trò đùa, và tất nhiên không bị ảnh hưởng chút nào.

Tầm quan trọng của sự tập trung trong học tập
Sinh viên cần có tinh thần tập trung trong học tập – tập trung nghe giảng khi trên lớp, chú ý cao độ khi đọc sách, và chuyên tâm khi làm bài tập. Đây là điều kiện căn bản nhất để học tốt. Một số học sinh thông minh, chỉ số IQ rất cao, nhưng kết quả học tập lại kém. Nguyên nhân quan trọng chính là họ thiếu sự tập trung.

Một ví dụ điển hình là một sinh viên tên là Margaret. Khi mới vào Harvard, để đạt điểm cao, cậu đã dành rất nhiều thời gian học tập, thường học đến khuya. Nhưng sau một thời gian, điểm số của cậu không những không cải thiện mà cơ thể lại ngày càng mệt mỏi, dần dần cậu còn sinh ra tâm lý chán ghét việc học.

Giáo sư Wright đã giúp Margaret rút ra bài học: Cậu đã sai lầm khi đánh đồng thời gian học tập với kết quả học tập. Ngồi học cả ngày mà không tập trung bằng học một giờ một cách nghiêm túc.

Ông cũng lấy một ví dụ thực tế: Khi chơi trò chơi mà trong đầu vẫn suy nghĩ về bài toán, bạn sẽ chẳng chơi vui được. Ngược lại, khi học mà nghĩ đến chuyện khác, kết quả cũng không tốt.

Học tập không phải là mơ tưởng, cũng không thể làm với tâm trạng xao lãng. Chỉ khi hoàn toàn tập trung trong một khoảng thời gian nhất định, bạn mới có cơ hội nhận được sự ưu ái của sự cảm hứng.

Như nhà cổ sinh vật học Georges Cuvier từng nói: "Sự chú ý là cửa sổ của tri thức. Không có nó, ánh sáng tri thức sẽ không thể chiếu rọi". Maria Montessori cũng tin rằng "phương pháp học tốt nhất là phương pháp khiến học sinh tập trung cao độ".

Trong quan điểm của bà, thái độ tập trung khi học quan trọng hơn cả kiến thức.

Làm thế nào để nâng cao khả năng tập trung?

Tôi thường hỏi những sinh viên cảm thấy khó khăn trong việc học rằng họ muốn cải thiện điều gì nhất. Phần lớn câu trả lời đều là: "Làm thế nào để tập trung hơn?".

Sự tập trung là yếu tố cốt lõi của khả năng chú ý. Khi chúng ta tập trung, tâm trí và các giác quan của chúng ta sẽ hoàn toàn hướng vào việc học mà không bị xao lãng. Tin vui là khả năng này có thể được rèn luyện và nâng cao thông qua nhiều phương pháp khác nhau.

1. Chuẩn bị tâm lý trước khi học

Trước khi bắt đầu học, hãy tập trung suy nghĩ về nội dung sắp học. Ví dụ, trước khi nghe giảng, bạn có thể dành 10 phút để xem qua nội dung bài học. Thói quen này nên được duy trì như một nghi thức, ngay cả khi bạn đã rời trường học.

2. Kết hợp tập trung và nghỉ ngơi

Tập trung và nghỉ ngơi giống như mối quan hệ giữa thức tỉnh và giấc ngủ. Nếu bạn muốn đạt hiệu quả học tập tốt, bạn cần biết cách xen kẽ thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Khi nghỉ ngơi, bạn có thể hít thở sâu bên cửa sổ, cho mắt nghỉ ngơi, ăn một chút đồ ăn nhẹ, hoặc nghe nhạc cổ điển.

3. Chú ý trong giờ học

Nhiều sinh viên chỉ nghĩ đến việc tự học ở nhà hay trong lớp, mà ít chú trọng đến sự tập trung khi nghe giảng. Một khảo sát ngẫu nhiên của tôi về thái độ học tập với 50 sinh viên cho thấy:

- 1/5 thừa nhận thường xuyên nhìn ra ngoài cửa sổ trong giờ học.

- 2/5 cho biết đôi khi bị xao lãng một hoặc hai phút.

- 2/5 còn lại cho rằng họ luôn tập trung và đạt hiệu quả cao nhất khi nghe giảng.

Một sinh viên nói với tôi rằng, khi ngồi ở hàng ghế đầu, cậu ấy tập trung tốt hơn rất nhiều. Nhưng nếu ngồi cuối lớp, cậu lại cảm thấy như đang xem một bộ phim giải trí.

Để giải quyết vấn đề này, trước khi vào lớp, hãy nghĩ về nội dung mà bạn muốn học được trong buổi học đó. Điều này sẽ giúp bạn định hướng và giữ tập trung suốt buổi học.

4. Sử dụng thời gian hiệu quả

Một mẹo khác để tập trung hơn là ghi lại thời gian bắt đầu và kết thúc mỗi phiên học. Ví dụ: bạn bắt đầu lúc 9:00 và kết thúc lúc 10:30. Việc này không chỉ giúp bạn theo dõi thời gian mà còn khiến bạn cảm thấy xứng đáng với thời gian nghỉ ngơi sau đó.

Tôi học được bí quyết này từ thời đại học. Khi đó, tôi có thói quen ghi nhật ký học tập, ghi lại cả trạng thái tinh thần và thời gian học tập chất lượng. Qua đó, tôi phát hiện rằng việc theo dõi thời gian giúp tôi tập trung hơn và nâng cao hiệu quả học tập.

Sau này, tôi còn cải tiến phương pháp: đặt mục tiêu hoàn thành một khối lượng bài học cụ thể trong một khoảng thời gian giới hạn. Áp lực nhỏ này kích thích não bộ, giúp tôi tập trung và học hiệu quả hơn. Đến giờ, tôi vẫn áp dụng phương pháp này và tin rằng mình sẽ tiếp tục dùng nó mãi mãi.

Giáo dục

Nam sinh nghèo thành tỷ phú về quê báo đáp, lì xì mỗi giáo viên 340 triệu

Theo Đời sống Pháp Luật