Vài chục tấn vàng đang nằmtrong kho buộc các ngân hàng (NH) phải giảm lãi suất để hạn chế người dân gửivàng. Lãi suất huy động vàng bình quân đã giảm trên 95% và sẽ còn giảm thêm.

Hiện các NH vẫn lúng túng, chưabiết xử lý ra sao để biến vàng trở thành nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh.

Ngân hàng chê vốn vàng

Chị T. vừa bán căn nhà ở quận TânBình, TP.HCM được 60 lượng vàng SJC, đem gửi NH mới té ngửa lãi suất chỉ còn0,15%/năm. Nhân viên NH chẳng giấu giếm NH không thiết tha huy động vàng vìchẳng còn mấy người vay vàng, huy động vào cũng để nằm kho.

Chị T. đưa ra cuốnsổ gửi vàng giữa năm 2009 kỳ hạn một năm, lãi suất lên đến 6%/năm thì nhân viênNH trả lời tình hình đã thay đổi, thậm chí tới đây NH dừng luôn huy động vàng.Có NH trước đây mạnh quảng cáo rầm rộ thì nay không buồn niêm yết lãi suất huyđộng vàng, chỉ khi người gửi hỏi mới đưa ra.

Nhiều NH thừa nhận vốn vàng đangbị ế, chỉ cho vay được khoảng 20% số vàng đã huy động, NH cao nhất cũng chỉ được.

30-40%. Nhưng phần lớn là các hợpđồng đã ký trước đây, gần như vắng bóng các hợp đồng vay mới. Khảo sát tại mộtvài NH có thế mạnh về huy động vàng, số vàng tồn khá lớn, trung bình khoảng150.000-200.000 lượng (5,5-7,5 tấn vàng) với các NH có lượng huy động lớn. CácNH nhỏ thì lượng vàng tồn khoảng 50.000-100.000 lượng vàng (1,9-3,8 tấn). Vì vậy,chỉ trong vòng hai tháng lãi suất vàng đã giảm chóng mặt, từ 5% còn 0,2-0,5%/năm.

Hàng chục tấn vàng nằm kho
Lãi suất huy động vàng của HD Bank không bằng số lẻ của lãi suất VND và USD (Ảnh: H.T.V.)

Tổng giám đốc một NH cổ phần tại Q.1, TP.HCM cóthế mạnh về huy động vàng cho biết việc huy độngvàng lúc này là để thu dọn hoạt động kinh doanhvốn vàng. Hiện vẫn còn một số hợp đồng vay vàngdài hạn nên NH vẫn phải huy động vàng để cân đốivới số vàng đã cho vay.

Dù lãi suất vàng giảm mạnh nhưngmột bộ phận người dân vẫn gửi tiết kiệm vàng. Những người này mua và gửi vàngkhông phải để hưởng lãi suất mà kỳ vọng giá vàng tăng cũng như bảo toànvốn.

Năm 2009, nhờ giá vàng biến độngmạnh nên những người mua vàng từ giữa năm 2009 trở về trước đã lãi lớn so vớigửi VND. Riêng với người mua vàng gần cuối năm 2009 ở mức giá 28-29 triệu đồng/lượngthì nay vẫn muốn gửi NH để chờ cơ hội giá tăng lại bán gỡ vốn.

Rẻ cũng chẳng ai vay

Còn bao nhiêu vàng?

Theo ông Huỳnh Trung Khánh - cố vấn Hội đồng Vàng thế giới tại VN, ước tính lượng vàng nhập về VN trong nhiều năm qua khoảng 500-600 tấn. Đợt xuất khẩu vàng năm 2009 chỉ gần 100 tấn. Hiện vàng trong dân còn khoảng 400-500 tấn. Người dân chỉ gửi ngân hàng 25-30% số này.

Một vài NH cũng tìm cách khai thông đầu ra chovốn vàng nhưng người vay vẫn xa lánh. Với lãisuất và diễn biến giá vàng trong thời gian gầnđây thì vay vàng có lợi hơn. Lãi suất vay vàngdưới 5%/năm, vay VND 16-17%/năm. Người vay vàngchỉ bị rủi ro khi giá vàng tăng trên 10%/năm,tức giá vàng từ 26 triệu đồng tăng lên 29 triệuđồng/lượng. Thế nhưng ẩn số lại nằm ở giá vàng.

Không ai lường trước biến độngcủa giá vàng. Giá vàng bị chi phối bởi quá nhiều yếu tố trong và ngoài nước màyếu tố nào cũng phức tạp, không thể đoán trước được. Đó là nạn đầu cơ vàng. Chưahết, vàng còn trồi sụt theo tỉ giá VND/USD của thị trường tự do. Vì vậy, dù cóhấp dẫn nhưng hầu hết đều chọn vay VND hơn vay vàng để không phải mệt tim trướcnhững đợt nóng lạnh của giá vàng.

Một nhân viên tín dụng của NH chobiết nhiều người vay vốn nói rằng có thể tới đây giá vàng giảm lại, vay vàng cólợi hơn nhiều nhưng họ vẫn chọn vay VND cho chắc ăn, chứ không chấp nhận phiêulưu khi vay vàng. “Cho dù khả năng giá vàng tăng cao như năm 2009 chỉ 1% vẫnkhông vay”, nhân viên tín dụng NH dẫn lại lời của khách hàng khi được tư vấn vayvốn.

Biến vàng thành vốn

Hết đầu cơ, bớt sốt giá vàng

Nửa cuối năm 2009 các NH chạy đua nâng lãi suất vàng để có vốn cho vay đầu cơ vàng, đẩy lãi suất huy động vàng cao hơn cả USD. Đây cũng là thời điểm hoạt động kinh doanh vàng tài khoản và sàn vàng chạy hết công suất, đã tạo ra những đợt biến động giá với mức đỉnh là 29 triệu đồng/lượng vàng. Khi sàn vàng bị đóng cửa, chấm dứt kinh doanh vàng tài khoản, hết đầu cơ, các đợt biến động giá vàng cũng giảm dần.

Tổng giám đốc một NH thừa nhậnvẫn chưa tìm được phương án khả thi cho nguồn vốn vàng. Theo ông, từ lâu ngườidân vẫn có thói quen mua vàng cất giữ, do vậy nếu NH từ chối huy động hoặc huyđộng lãi suất thấp, người dân sẽ cất vàng ở nhà gây lãng phí một nguồn lực củaxã hội.

Nhiều chuyên gia kinh tế nói đếnphương án chuyển vàng thành ngoại tệ. Bộ Tài chính huy động vàng của dân thôngqua trái phiếu vàng. Sau đó, NH Nhà nước đưa số vàng này ra nước ngoài để hoánđổi lấy ngoại tệ, dạng như cầm cố để làm vốn cho đầu tư.

PGS.TS Trần Hoàng Ngân, thànhviên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ, đề nghị Chính phủ nên xem xétphát hành trái phiếu bằng vàng để huy động vốn vàng trong dân. Việc này vừa tăngthanh khoản của vàng, vừa giúp ngân sách nhà nước có thêm vốn để triển khai cácdự án, tăng dự trữ ngoại hối, giảm lượng ngoại tệ để nhập vàng. Khi đó thay vìphải cấp phép cho các doanh nghiệp nhập vàng thì có thể mua trực tiếp từ Chínhphủ.

Cũng theo ông Ngân, chính phủnhiều nước đã huy động vốn vàng của dân và họ có công cụ để bảo hiểm rủi ro khigiá vàng biến động...

Theo T.Sơn - A.Hồng
Hàng chục tấn vàng nằm kho