Theo các chuyên gia, giá vàng sẽ giảm thêm về ngang với giá thếgiới nếu không có hoạt động đầu cơ vàng bằng vốn vay ngân hàng (NH). Chấn chỉnhviệc này nằm trong tầm tay của NH Nhà nước.
Vốn vàng cho đầu cơ
Các NH đều có nghiệp vụ cầm cố sổ tiền gửi VND để vay vàng. Nếuchỉ thoáng qua thì đây là một nghiệp vụ thông thường như bao nghiệp vụ khác củaNH, giúp người gửi tiền có vàng để thanh toán. Nhưng việc cho vay không nhằm mụcđích ấy mà giúp người vay có vàng để thực hiện các hoạt động đầu cơ gây xáo trộnthị trường vàng, ngoại tệ nhiều năm qua.
Ông A có tiền nhưng không có vàng, sẽ gửi NH số tiền này và cầmcố sổ tiền gửi để vay vàng của NH mang ra bán. Khi bán vàng, mục tiêu của ông Alà đầu cơ giá xuống, đợi giá vàng giảm lại sẽ mua để trả nợ. Hoạt động đầu cơgiá xuống của ông A có thể làm biến động thị trường vàng khi mua vàng để trả nợ.
Trường hợp giá giảm đúng như phán đoán của ông A, dù là chủ độngnhưng do nhiều người đầu cơ giá xuống cùng mua vàng để trả nợ NH và thu lãi, đàgiảm của giá vàng sẽ giảm lại. Trường hợp giá vàng tăng, ông A bắt buộc phải muavàng để trả nợ, cắt lỗ. Nhiều nhà đầu cơ giá xuống cùng phải mua vàng để trả nợsẽ tạo ra nhu cầu mua vàng khổng lồ, đẩy giá vàng bốc lên.
Ở trường hợp này, dù là bị bắt buộc mua vàng nhưng người đầu cơcũng quyết tâm phải mua bằng được vì nếu chậm, giá tăng thêm càng lỗ lớn hơn.Quyết tâm mua vàng để cắt lỗ của giới đầu cơ chẳng khác nào tên lửa đẩy giávàng.
 |
| |
| Quy trình đầu cơ giá xuống bằng vốn vàng vay của ngân hàng |
Hoạt động đầu cơ vàng bằng vốn NH phổ biến đến mức đã hình thànhnhững đường dây huy động vốn để đầu cơ vàng hoặc nhiều người cùng ủy thác chomột người đầu cơ vàng bằng vốn vay NH. Đứng đầu các đường dây này là chủ tiệmvàng. Tham gia đường dây có rất nhiều thành phần, chủ yếu là các cửa hàng vàngnhỏ. Người đứng đầu đường dây đầu cơ sẽ dùng tiền của khách hàng gửi làm tài sảnđảm bảo cho khoản vay vàng tại NH để bán.
Như vậy dù không có vàng nhưng người đầu cơ vẫn bán cả ngàn, thậmchí cả chục ngàn lượng vàng và thị trường biến động mạnh khi họ mua vàng để trảnợ.
Nhiều tháng qua, giá vàng liên tục tăng trong khi giới đầu cơkiên trì đánh giá xuống. Giá vàng tăng quá nhanh, mọi tính toán đầu cơ bị đổ vỡ,giới đầu cơ buộc phải mua vàng trả nợ. Mốc giá 29 triệu đồng/lượng ngày11-11-2009 chỉ là một trong nhiều ngày biến động của giá vàng.
Lợi cho ngân hàng
|
Cách nay mười năm, để khai thác nguồn vốn vàng trongdân, các NH được NH Nhà nước cho phép huy động vốn bằng vàng và hoạt động nàykhá thuận lợi nhờ giá vàng ổn định ở mức trên dưới 5 triệu đồng/lượng.
Kể từ năm 2001, sau vụ khủng bố tấn công nước Mỹ, giá vàng thếgiới liên tục tăng kéo giá vàng trong nước tăng theo, người dân và doanh nghiệpkhông còn vay vàng. Qua chín năm, giá vàng đã tăng sáu lần, vay vàng từ chỗ cólợi do lãi suất thấp đã trở thành gánh nặng cho nhiều người. NH đã tìm đầu racho vốn vàng bằng cách cho vay để đầu cơ. Đến nay, vẫn chưa có bất kỳ quy địnhnào hạn chế nghiệp vụ này.
NH khi cầm cố sổ tiết kiệm VND để cho vay vàng được hai cái lợi:huy động được vốn VND từ sổ tiền gửi của người đầu cơ để cho các khách hàng khácvay, tìm được đầu ra cho vốn vàng và thu được lãi cho vay.
Thế nhưng nhiều NH thừa nhận hoạt động này có lợi cho NH nhưngrủi ro rất lớn cho xã hội. Còn theo các chuyên gia, NH Nhà nước chậm quản lýhoạt động cho vay vàng để đầu cơ. Lẽ ra khi đầu ra của vốn vàng vào hoạt độngsản xuất kinh doanh bị thu hẹp, NH Nhà nước nên có định hướng để các NH tínhtoán lại hoạt động huy động và cho vay vàng. Nên quy định chỉ có người có nhucầu thực về vàng như trả tiền mua nhà mới được vay vàng.
Thiệt cho dân, lao đao tỉ giá
Các hoạt động đầu cơ vàng không chỉ đẩy giá vàng rơi vào vòngxoáy sốt giá mà còn là nguyên nhân trực tiếp đẩy tỉ giá VND/USD tại thị trườngtự do tăng cao.
Khi giới đầu cơ trong nước có nhu cầu mua vàng để trả nợ, giớibuôn lậu vàng sẽ gom USD để nhập lậu vàng. Tranh thủ cơ hội này, giới buôn USDsẽ gom hàng, đẩy giá lên cao. Đã thành quy luật, giá USD tại thị trường tự do sẽbớt nóng khi giá vàng trong nước ngang với thế giới. Ngược lại, giá USD sẽ tăngcao nếu giá vàng trong nước chênh lớn với giá thế giới.
Nhiều tuần qua, giá USD tại thị trường tự do tăng lên mức trêndưới 19.500 đồng/USD do giá vàng trong nước cao hơn giá thế giới trên 2 triệuđồng/lượng. Tình trạng giá vàng hành giá USD đã diễn ra từ hàng chục năm naynhưng các cơ quan chức năng vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu để chấn chỉnh.
Đầu cơ vàng miếng đẩy giá vàng tăng đã gây thiệt hại rất lớn chongười dân. Trong cơn sốt giá ngày 11-11-2009, khi giới đầu cơ buộc phải mua vàngđể cắt lỗ đã đẩy giá vàng tăng từng phút. Nhiều người dân quá lo lắng đi muavàng để cất giữ và bị thiệt 2-3 triệu đồng/lượng vàng. Trước đó, có nhiều đợtsóng vàng khác nhưng nhỏ hơn, người mua vàng cũng bị thiệt khi mua ngay thờiđiểm giới đầu cơ mua vàng trả nợ.
Nếu không có hoạt động đầu cơ, giá vàng trong nước theo sát giáthế giới, một bộ phận người dân bớt thua thiệt hơn khi giao dịch bằng vàng.
Theo T.Tu. - A.Hồng
