Internet, mạng xã hội và những “nhà thông thái online”

Internet – kho dữ liệu, tri thức khổng lồ

Sau vài thập kỷ phát triển rực rỡ, Internet đã trở thành kho dữ liệu khổng lồ với vô vàn tri thức có thể truy cập bởi bất cứ ai một cách dễ dàng và gần như miễn phí. Chính điều này tạo ra vô số thuận lợi cho người dùng trong việc tra cứu, tham khảo và nghiên cứu về một vấn đề hay lĩnh vực nào đó mà họ quan tâm. Không chỉ vậy, người sử dụng Internet còn có thể kiểm tra tính chính xác của các nguồn thông tin, hay kiến thức chuyên biệt, chuyên sâu với một số kỹ năng cùng với những thao tác hết sức giản đơn.

Đa số các chuyên gia hàng đầu trên thế giới đều sẵn sàng chia sẻ kiến thức, tài liệu và quan điểm của mình qua Internet cho đông đảo công chúng. Người dùng khôn ngoan có thể dõi theo những chuyên gia này để tìm hiểu, nghiên cứu hoặc đối chiếu những kiến thức về một lĩnh vực cụ thể nào đó.

Với sự trợ giúp từ Google Search hay các công cụ tìm kiếm trực tuyến khác, người sử dụng Internet “bỗng nhiên” có thể truy cập khối lượng tri thức khổng lồ của nhân loại mà không một bộ óc vĩ đại nào có khả năng ghi nhớ hết. Điều này biến bất cứ ai cũng có thể trở thành “nhà thông thái online” với khối lượng “tri thức ảo” khổng lồ, chỉ với một số thao tác tìm kiếm và những kỹ năng phân loại, đánh giá tính chính xác của nguồn thông tin.

Tuy nhiên, để có thể thẩm định tính chính xác của nguồn tin, người dùng cần phải có kiến thức cơ bản về vấn đề, lĩnh vực đó và cần đào sâu nghiên cứu nhằm đưa ra nhận định của cá nhân.

Khi những “nhà thông thái online” tranh cãi trên mạng xã hội

Mạng xã hội mang lại cho người dùng khả năng chia sẻ thông tin, dữ liệu toàn cầu vượt trội so với các loại hình khác trên Internet. Người sử dụng mạng xã hội có thể trao đổi và chia sẻ thông tin, kiến thức hay đơn giản chỉ là bày tỏ quan điểm, tình cảm cá nhân của mình về một vấn đề, lĩnh vực nào đó.

Trên “môi trường xã hội ảo” này, các cá thể người dùng cùng nhau tạo nên một cộng đồng xã hội ảo (cộng đồng mạng xã hội nằm trong “cộng đồng mạng” nói chung) với đầy đủ các đặc tính của một cộng đồng người như yêu thương, ganh ghét, sẻ chia và tranh cãi …

Khi tranh cãi, người ta thường vận dụng toàn bộ những kiến thức, kỹ năng của mình để đưa ra những lập luận nhằm khẳng định quan điểm cá nhân về một vấn đề, lĩnh vực nào đó hòng bác bỏ những lý lẽ của đối phương. Điều này trở nên phức tạp hơn bao giờ hết khi tranh cãi diễn ra ngày càng thường xuyên trên môi trường Internet và mạng xã hội. Bất cứ một người bình thường với những kiến thức “tráng men” cơ bản đều có khả năng trở thành những nhà hùng biện online khi sử dụng kho tri thức khổng lồ từ Internet. Họ biến chúng thành kho “tri thức ảo” của riêng mình và hăng hái tham gia tranh luận như một cách để khẳng định mình.

Vàng thau lẫn lộn!

Có những chuyên gia thật sự ngoài đời khi tranh cãi trên mạng xã hội lại trở nên yếu thế hơn so với những người sở hữu ít kiến thức hơn nhưng lại có kỹ năng mạng tốt hơn. Và ngược lại, có những người ngoài đời rất đỗi bình thường không có một ưu điểm nổi bật bỗng chốc trở thành “siêu nhân” trên mạng với kho kiến thức uyên thâm trên mọi lĩnh vực.

Tôi đã từng chứng kiến một “siêu nhân” chuyên về nghiệp vụ báo chí với ngôn từ trau chuốt và vô cùng duyên dáng trên mạng bỗng chốc vụng về hiện nguyên hình “nhăn nhúm” lập cập xuất hiện trong một bản tin không bao giờ được phát sóng trên truyền hình chính thống mà chỉ được phát sóng trên mạng (Youtube).

Không thể không kể đến trào lưu những cá thể mà giới cư dân mạng gần đây thường mỹ miều gọi là những “anh hùng bàn phím”. Họ phát huy dân chủ một cách tối đa trong mọi trường hợp bằng việc đưa ra ý kiến, quan điểm cá nhân về mọi vấn đề “hot” đang diễn ra nhằm thu hút sự quan tâm từ người khác. Phải công nhận rằng, không ít người trong số này là những chuyên gia thực sự ngoài đời và không ít ý kiến mà họ đóng góp mang giá trị rất tích cực. Nhưng cũng có không ít “nhà thông thái online” với kho “tri thức tráng men” khổng lồ luôn đưa ra những nhận định, phát ngôn gây shock với mục đích mà đa số người khác đều không bận tâm tìm hiểu.

Internet và mạng xã hội mang lại những giá trị tích cực là điều không thể phủ nhận, nhưng nó cũng có khả năng mang lại sự nhiễu loạn thông tin và sự mập mờ trong những giá trị tiêu chuẩn. Người sử dụng khôn ngoan là người sử dụng chúng vào những mục đích tích cực, như một “ông anh” mình thường nói:

“Mạng xã hội không xấu, chỉ có những người sử dụng mạng xã hội với mục đích xấu. Chúng ta nên tham gia một cách tích cực để tăng phần tốt đẹp trên mạng xã hội nói riêng và môi trường internet nói chung.”

Chúng ta có thể vận dụng kho “tri thức ảo” khổng lồ từ internet và mạng xã hội một cách tích cực, biến phần nào thành tri thức thật của mình và có thể đàng hoàng tham gia tranh luận một cách tự tin trên mạng cũng như ngoài đời, hoặc chúng ta mãi là những “siêu nhân” trên mạng từ những quán cà phê vỉa hè và ghế đá công viên.

Lựa chọn là ở chính mỗi chúng ta!