Nếu như thông tincó thể ngừng giao dịch vàng miếng trên thị trường tự do được bàn luận sôiđộng thì quy định mới nhất buộc ngân hàng ngừng huy động và cho vay vàngcũng được tranh cãi ồn ào không kém.

Chưa ngừng đã"kêu"

Ngân hàng Nhà nước cuối tuần qua đã ban hành Thông tư quy định về chấmdứt huy động và cho vay vốn bằng vàng của các tổ chức tín dụng. Theo đó,bắt đầu từ ngày 1/5, các tổ chức tín dụng phải dừng việc cho vay vốnbằng vàng, trong đó bao gồm cả hoạt động cho vay lại giữa các tổ chứctín dụng với nhau và các hợp đồng tín dụng đã ký kết nhưng chưa giảingân hoặc giải ngân chưa hết.

Đối với nghiệp vụ huy động vàng bằng pháthành chứng chỉ thì sau thời điểm này cũng bị giới hạn, và sẽ chấm dứthoàn toàn vào ngày 1/5/2012.

Tuy nhiên, quy định mới này đã khiến nhiều người "không phục". Theo ôngVũ Minh Châu, Giám đốc Bảo Tín Minh Châu, việc ngân hàng ngừng huy độngvà cho vay vàng là một việc gây lãng phí rất lớn đối với tài sản trongdân. Lượng vàng tích trữ trong dân hiện lên tới gần 500 tấn, nếu khoảng80% số vàng này được gửi ở ngân hàng thì sẽ sinh lãi rất lớn cho dân,còn về phía ngân hàng thì cũng đầu tư số vàng này vào những hoạt độngsinh lời.

Người dân thường có tâm lý trữ vàng ở nhà không an toàn, điđâu cũng lo ngay ngáy. Có nhiều gia đình chồng con chơi bời, hư hỏng, sợtrữ vàng ở nhà sẽ bị lấy trộm bất cứ lúc nào. Có người còn ví, để vàngtrong nhà như giữ... quả bom, không may cướp bóc, mất mạng lúc nào khôngbiết. 

(Ảnh minh họa: nguoiduatin.vn)

Đối với các doanh nghiệp kinh doanh vàng, theo ông Châu, việc ngân hàngngừng huy động và cho vay vàng ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động kinhdoanh của doanh nghiệp. Bởi việc này sẽ khiến người dân không còn “mặnmà” với vàng, có giao dịch, mua bán cũng chỉ cầm chừng, chứ không nhưtrước đây cứ có tiền là họ đi mua vàng tiết kiệm.

Một khi người dân“quay lưng” với vàng thì các doanh nghiệp kinh doanh vàng cũng “hếtđường sống”. Ông Châu cũng cho biết, từ khi có thông tin ngân hàng ngừnghuy động và cho vay vàng, lượng giao dịch tại doanh nghiệp đã bị sụtgiảm khoảng 30 - 50% so với trước đây.

Ông Lưu Quang Điền, Giám đốcCông ty CP vàng bạc đá quý SJC Hà Nội, cho hay, hàng năm, các doanhnghiệp kinh doanh, chế tác vàng nộp thuế cho ngân sách Nhà nước mộtkhoản đáng kể. Thế nên, một khi hoạt động kinh doanh của các doanhnghiệp vàng ế ẩm thì sẽ ảnh hưởng tới ngân sách Nhà nước.

Theo một nhân viên kinh doanh của một doanh nghiệp vàng lớn trên phốTrần Nhân Tông, các tiệm kim hoàn và doanh nghiệp chế tác vàng chắc chắnrất “buồn” khi nghe tin này. Bởi thông thường, nhiều tiệm vàng và doanhnghiệp vẫn có hoạt động gửi vàng hoặc vay vàng từ ngân hàng trong nhữngtrường hợp cần thiết.

Tiến sĩ Vũ Đình Ánh, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu khoa học thịtrường giá cả, Bộ Tài chính, cho biết, hiện ở Việt Nam, có khoảng 45%tiền để dành của dân dưới dạng vàng nhất là ở nông thôn, 24% là tiền mặtgửi vào ngân hàng, số còn lại được đầu tư vào bất động sản. Nói cụ thểra, đang có khoảng hơn 400 tấn vàng, tương đương gần 20 tỷ USD nằm trongdân. Đồng tình với quan điểm của các doanh nghiệp kinh doanh vàng, ôngÁnh cho rằng, việc ngừng huy động, cho vay vàng còn biến nguồn lực tàichính dưới dạng vàng trong dân trở thành tài sản "chết".

Nếu không huyđộng và cho vay vàng thì phải tìm biện pháp khác để sử dụng nguồn lực ấy,tránh lãng phí. Trong bối cảnh nền kinh tế đang cần nguồn vốn đầu tư lớnnhư hiện nay mà lại có một nguồn lực lớn đang "chết" trong dân sẽ gâythiệt hại lớn cho nền kinh tế. Hơn nữa, việc trong nước không huy độngvà cho vay vàng sẽ khiến vàng trong nước chảy ra nước ngoài bằng cáchnày hay cách khác. Khi đó Nhà nước khó mà kiểm soát được.

Để minh họa cho ý kiến này, ông Ánh cho biết, trong lịch sử Việt Namcũng đã có thời gian không huy động vàng và kết quả cho thấy nguồn vốntrong dân bị lãng phí rất lớn. Trong khi hàng năm chúng ta phải huy động,vay tiền từ nước ngoài qua nhiều kênh khác nhau thì hàng tỷ USD lại đangnằm chết trong dân không được huy động.

Ngưng cho vay vàng là việc phải làm

Chế tác nữ trang hết thời
Lãnh đạo một công ty vàng bạc lớn tại TP HCM than: “Muốn chế tác, hay xuất khẩu cũng phải đủ một lô, ít nhất là 100kg vàng, mà thường là từ 300 - 500 kg. Gom trên thị trường thường mất ít nhất 1 tuần, thậm chí  nửa tháng mới đủ số đó. Nếu vay vàng từ ngân hàng, chúng tôi có thể “chốt” giá với khách hàng, nhưng nếu gom lắt nhắt thì khó chốt giá. Như vậy, rủi ro về giá rất cao, chưa kể mất khách hàng”.

Nhiều doanh nghiệp nữ trang đã tính đến việc thay vì vay vàng, sẽ chuyển sang vay bằng tiền đồng, bởi vốn chế tác nữ trang quá lớn. Tuy nhiên, việc đi vay tiền đồng là bất đắc dĩ, vì lãi suất ở mức 20 - 22% như hiện nay, cộng với những biến động bất thường của giá vàng càng khiến doanh nghiệp khó cân đo lợi nhuận.

Khó khăn, nhưng theo các chuyên gia trong lĩnh vực này, không phải là không có lối thoát. Ông Nguyễn Trung Anh, Phó Tổng giám đốc Công ty vàng Vina, nhìn nhận: “Trên thực tế, những đơn vị chế tác nữ trang 24k, nữ trang cưới, tuổi vàng cao thì rủi ro cao hơn, vì vốn cao hơn, còn những đơn vị chỉ chế tác loại 18k hoặc ít hơn là 10k thì rủi ro thấp đi".

Tuy nhiên, bên cạnh các ý kiến cho rằng quyết định ngừng huy động và chovay vàng chỉ mang lại tác động tiêu cực, thì không ít ý kiến lại có quanđiểm ngược lại.

Theo chuyên gia Lê Thẩm Dương, việc ngưng cho vay vàng thời điểm nàylà cần thiết. “Doanh nghiệp nào cũng là doanh nghiệp, đơn vị chế tác nữtrang cũng như đơn vị sản xuất xi măng, mặt bằng lãi suất là lãi suấtchung. Các doanh nghiệp cần bình đẳng về nguồn vốn và nguồn nguyên liệu.Từ trước đến nay các doanh nghiệp nữ trang đã siêu lợi nhuận từ lợi thếcủa việc được vay vàng.

Còn tính toán của ông Nguyễn Trung Anh, nếu vayvàng với lãi suất như hiện tại, chỉ khi giá vàng lên cao hơn thời điểmvay khoảng 7 triệu đồng một lượng thì đơn vị sản xuất nữ trang mới bị lỗ.“Nên, nhìn về cục diện chung, việc cấm cho vay vàng là điều phải làm”,ông Trung Anh nói. 

Nhưng, không chỉ doanh nghiệp chế tác nữ trang được lợi trong việc chovay vàng mà bản thân các ngân hàng thương mại cũng “thơm” nếu biết “tạotiền”. “Nếu đảo dòng tiền, thì từ hoạt động cho vay này sẽ sinh lợi lêngấp 10 lần”, một chuyên gia nói. Đó cũng là điều khiến việc cho vay cókhả năng ảnh hưởng đến thanh khoản của hệ thống ngân hàng nếu giá vàng“chạy” quá nhanh. Nhưng, việc đó cũng không khiến các ngân hàng thươngmại e ngại vì lợi nhuận trước mắt là quá cao. Chính vì vậy mà dù đã cólệnh, nhưng việc tuân thủ nghiêm vẫn chưa là thực sự.

Một lãnh đạo của Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI)cho biết, chính VAFI là một trong những đơn vị đã kiến nghị Chính phủcần nhanh chóng xóa bỏ thị trường kinh doanh vàng miếng tự do nhằm ổnđịnh thị trường tiền tệ, tăng giá trị VND, đồng thời là tiền đề để tăngdự trữ ngoại hối. Mà muốn xóa bỏ kinh doanh vàng miếng tự do triệt đểthì các ngân hàng cũng phải ngừng huy động và cho vay vàng.

“Nguồn tiềntrong dân đang nằm im hay “chết” trong vàng quá lớn, mà số tiền nàykhông lưu thông vào sản xuất kinh doanh được. Nếu thực hiện nhanh chínhsách này, trong vòng khoảng 7 năm nữa, Nhà nước có thể tạo ra một nguồncung ngoại tệ khoảng 15 tỷ USD, đồng thời giải phóng được một nguồn vốn“chết” khổng lồ để hướng luồng vốn tích trữ này đi vào sản xuất kinhdoanh, phát triển kinh tế”, vị này nói.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Đồng Tiến cũng cho rằng, việcngừng huy động và cho vay vốn bằng vàng tác động không đáng kể tới đạiđa số người dân, nhất là ở địa bàn nông thôn. Bởi các hoạt động này chủyếu tập trung ở hai thành phố lớn là Hà Nội và TP HCM. 31 tỉnh, thànhkhác có tỷ trọng huy động vốn bằng vàng bình quân khoảng 0,5% trên tổnghuy động vốn bằng vàng của cả nước, và thậm chí 30 tỉnh, thành còn lạikhông phát sinh nghiệp vụ này.

Ngân hàng vẫn “chưa tuân”
Hai ngày sau khi Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các ngân hàng thương mại ngừng huy động và cho vay vàng, nhiều ngân hàng vẫn chưa chấp hành.

Các “ông lớn” trong huy động vàng vẫn tiếp tục huy động, dù lãi suất đã xuống  thấp. Tại ngân hàng A., lãi suất huy động vàng chỉ 0,1% một năm đối với chứng chỉ vàng kỳ hạn 1 tháng; còn ngân hàng S., cùng kỳ hạn trên thì mức lãi chỉ 0,01%. Tuy nhiên, đối với hoạt động cho vay, các ngân hàng thương mại hầu hết đều trong tình trạng nghe ngóng hoặc chấm dứt tạm thời việc giải ngân các hợp đồng vay vàng, dù hợp đồng ký trước ngày quy định (1/5).

Trong khi đó, tại ngân hàng E.,  nơi có lượng vàng gửi rất lớn, đã đưa ra chương trình “Ưu đãi bán vàng, gửi VND”, tăng 0,15% giá mua cho người bán vàng, gửi tiết kiệm tiền đồng. Ngân hàng này cũng nhanh chóng đưa ra chương trình “giữ hộ vàng không thu phí”.

Tuy nhiên, ghi nhận trong ngày hôm qua, ở nhiều chi nhánh, phòng giao dịch và hội sở một số ngân hàng, số khách hàng đến gửi vàng không nhiều và lượng người bán vàng chưa tăng. Bà Trần Thị Hòa, khách hàng có tài khoản vàng ở một ngân hàng lớn tại TP HCM, cho biết: “Nếu Nhà nước bắt rút thì tôi rút, còn nếu gửi được ở ngân hàng thì vẫn để, tạm thời chưa muốn bán vàng lấy tiền, dù lãi suất đang cao”.

Theo Thu Hạ - Mỹ Dung
Đất Việt