Lãi suất cao sẽ là yếu tố tác động bên ngoài dội vào khiến tình trạng khókhăn của doanh nghiệp tăng theo cấp số nhân.

Chưa đầy hai tuần sau khi Ủy ban Tài chính thừa ủy quyền của Chính phủcông bố thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt để kiềm chế lạm phát vàgiảm sức ép cho tỉ giá, lãi suất ngân hàng (NH) đã biến động mạnh ngoàimức dự báo của giới chuyên môn.

Lợi nhuận tỉ lệ nghịch vớilãi suất

Mặc dù các NH cam kết đồng thuận lãi suất huy động 12%/năm song trên thựctế, lãi suất huy động đã lập đỉnh 13,5%/năm vào chiều 19/11, chưa kể khuyếnmãi. Đỉnh này được thiết lập bởi NH Thương mại CP Sài Gòn - Hà Nội khi quyếtđịnh điều chỉnh lãi suất tiết kiệm bậc thang tăng lên 13,5%/năm cho các kỳhạn 3 tháng, 6 tháng và 13 tháng.

Lãi suất cho vay cũng đồng loạt đẩy lên 16%-19%/năm vào thời điểm gần TếtNguyên đán khiến nhiều doanh nghiệp (DN), đặc biệt là DN vừa và nhỏ, lâm vàocảnh khó khăn. Từ trạng thái không tiếp cận được nguồn vốn vay vì không phảiđối tượng được ưu tiên, các DN vừa và nhỏ chuyển sang trạng thái có vốn màkhông dám vay vì quá đắt, không có khả năng trả được lãi.

Lãi suất phá rào: Doanh nghiệp “cố thủ”
Mặt bằng lãi suất quá cao là trở ngại lớn đối với các DN vừa và nhỏ

Đại diện một DN vừa và nhỏ hoạt động lâu năm trong ngành in ở Hà Nội thanthở: Mấy tháng trước, lãi suất 12%/năm cộng chút đỉnh phí thành hơn 13%/năm,DN còn hoạt động cầm chừng để giữ mối trên thị trường. Nhưng lãi suất tănglên 16%-19% là quá sức chịu đựng. Trong hoàn cảnh kinh tế mới hồi phục nhưhiện nay, DN khó có thể đạt lợi nhuận 20% để trả lãi vốn vay cao như vậy.

Năm 2008 đã từng có thời điểm lãi suất huy động tăng từng giờ rồi đạtđỉnh cao 20%/năm. Nhưng mức huy động này chỉ được thực hiện chớp nhoángtrong vài giờ bởi sau đó có sự can thiệp cần thiết của NH Nhà nước. Cùng vớiđợt tăng phi mã này và đỉnh cao là suy thoái kinh tế năm 2008, nhiều chuyêngia kinh tế nhận định đó là quá trình sàng lọc đối với cộng đồng DN, loại bỏnhững “tế bào yếu” cho một cơ thể muốn phát triển khỏe mạnh.

Vòng luẩn quẩn

Nhưng một số chuyên gia kinh tế khác lại cho rằng nếu sự sàng lọc này kéodài và lặp đi lặp lại với những đợt tăng lãi suất mới sẽ đẩy cộng đồng DNđến chỗ phá sản, trước hết là DN vừa và nhỏ.

Hầu hết các DN hiện nay đều than phiền về khả năng tiếp cận nguồn vốnchính thức. Nghiên cứu của CIEM cũng chỉ rõ có đến 75% tổng số DN vừa và nhỏcủa VN phải đi vay vốn từ nguồn phi chính thức với lãi suất có thể lên tới5%-6%/tháng để tồn tại và phát triển. Từ hạn chế vốn, DN càng khó tìm đượcmặt bằng sản xuất và rơi vào vòng luẩn quẩn: Thiếu vốn không thể thuê, muađất làm mặt bằng sản xuất và không có đất tức là không có tài sản thế chấpđể vay vốn.

TS Cao Sỹ Kiêm, Chủ tịch Hiệp hội DN vừa và nhỏ, cho rằng mặt bằng lãisuất quá cao là trở ngại lớn đối với các DN vừa và nhỏ vì bản thân cácDN này đã gặp nhiều khó khăn nội tại do trình độ phát triển, quá trìnhtích tụ còn nhiều hạn chế. Tình trạng này sẽ khiến các DN rút vào cố thủ,không phát triển sản xuất - kinh doanh để tránh những rủi ro lớn có thểgặp phải. Và như vậy sẽ ảnh hưởng đến giải quyết công ăn việc làm trongxã hội và tăng trưởng kinh tế nói chung.

Theo Phương Anh
Người lao động