Ở tuổi lên 3 trẻ đột nhiên nổi loạn và bướng bỉnh, bố mẹ cần nuôi dạy như thế nào?

Chắc hẳn bậc làm cha làm mẹ nào cũng từng nghe đến cụm từ “khủng hoảng tuổi lên 3” bởi trẻ ở giai đoạn này thường vô cùng phức tạp với những thay đổi đột ngột về tính cách. Việc chăm sóc và nuôi dạy trẻ tuổi này vì thế cũng sẽ trở nên khó khăn hơn, nếu lơ là thì rất có thể còn hình thành nên tính cách xấu ở trẻ.

Theo kinh nghiệm chung, đa số trẻ lên 3 đột nhiên bướng bỉnh, nhiều bé lém lỉnh hơn nhưng cũng lắm đòi hỏi, nhiều yêu sách hơn, thậm chí đôi lúc vô lễ và có những hành vi vượt khỏi tầm kiểm soát của chúng ta. Vậy nên trẻ tuổi lên 3 nên được nuôi dạy như thế nào cho tốt xưa nay vẫn là điều trăn trở của rất nhiều phụ huynh. 

Đặc điểm tâm lý của trẻ em tuổi lên 3

Bé lên 3 tuổi có nhiều sự thay đổi về thể chất cùng tâm sinh lý, điều này đòi hỏi bố mẹ phải quan tâm và chăm sóc con tốt hơn, kỹ lưỡng hơn. Nhất là những đặc điểm về tâm lý như dưới đây, phụ huynh cần phải sát sao nắm bắt để có những hướng dẫn kịp thời và tốt nhất cho trẻ.

- Hình thành cái “tôi” và ý thức về bản thân

Tuổi lên 3 là tuổi đứa trẻ bắt đầu hình thành ý thức về bản thân mình như biết mình là con gái hay con trai, biết phân biệt mình với thế giới xung quanh và từ đó nảy sinh ý muốn và hành động phân biệt mình với người khác. Chẳng hạn, bé bắt đầu muốn nghe nhận xét về mình và rất thích được khen, bé muốn tự làm mọi việc, muốn có quyền đối với mọi vật xung quanh, muốn trở thành người lớn ngay tức khắc. Bé tuổi này cũng có xu hướng không muốn ai can thiệp vào hoạt động của mình nên dễ này sinh tình trạng bướng bỉnh chống đối, cáu gắt, ăn vạ… 

- Quan tâm nhiều hơn đến thế giới xung quanh
Nếu quan sát bé yêu bạn sẽ thấy bé có ý thức và nhạy cảm hơn với thế giới bé sống, bé đã sẵn sàng đáp lại tương tác của mọi người, biết chờ đợi nếu chưa đến lượt mình và chia sẻ đồ chơi với người khác. Ý thức về thời gian của bé cũng trở nên rõ ràng hơn. 

Tuổi lên 3, bé yêu thể hiện sự quan tâm bằng việc luôn tò mò muốn tìm hiểu khám phá tính chất của sự vật nên thường tháo dỡ đồ chơi hay những món vật dụng trong nhà gây hỏng hóc. Bé cũng chú ý hơn đến những hiện tượng và hành động xung quanh mình, vì thế cử chỉ hành động của người lớn thường vào tầm ngắm của bé và bé sẽ bắt trước rất nhanh….

- Biết cách thể hiện cảm xúc của mình

Ở tuổi lên ba, bé cảm thấy tự tin hơn rất nhiều, không còn rụt rè, nhút nhát với mọi người nữa. Bé tỏ ra cởi mở hơn ngay cả khi đối với người lạ. Tuy nhiên điều này còn tuỳ thuộc vào cá tính của từng bé, có bé còn chủ động làm quen với người lạ nữa. Trong những tình huống quen thuộc, bé cảm thấy hoàn toàn thoải mái, mặc dù đôi lúc bé hơi e dè, thậm chí còn chạy vù đến ôm chầm lấy cha mẹ để có cảm giác thoải mái hơn. Lúc này, bé yêu của bạn cũng đã có sự tự ý thức về cảm xúc rất rõ rệt, bé đã biết xấu hổ khi bị ai đó lên án.

- Có thể nảy sinh những “khủng hoảng tuổi lên ba”

Tuổi lên 3 được cách nhà tâm lý đánh giá là một đợt khủng hoảng vĩ đại của một đứa trẻ với những biểu hiện tiêu cực như: không chịu phục tùng một số yêu cầu của người lớn, ngoan cố chống lại hay kiên quyết đòi hỏi theo ý mình… Thậm chí, nhiều bố mẹ còn sốc bởi không hiểu tại sao tự dưng con mình lại trở nên ngang ngạnh và khó bảo đến thế, đôi lúc chúng còn mắng cả người lớn là “đồ ngốc”, hoặc trở nên nổi loạn trong những tình huống cụ thể.

Tuy nhiên, bạn cũng đừng quá lo lắng, bởi nguyên nhân của khủng hoảng này là trẻ có nhu cầu độc lập do phát triển ý thức bản ngã, tự ý thức nhưng năng lực còn hạn chế, cơ thể còn non nớt và đặc biệt là người lớn thường cấm đoán nên nhu cầu độc lập của trẻ không được thỏa mãn. Bạn hãy lựa chọn cho mình một phương pháp phù hợp để chia sẻ những khó khăn về tâm lý của bé yêu trong giai đoạn này.

Những nguyên tắc nuôi dạy để trẻ 3 tuổi ngoan ngoãn, biết  nghe lời

Như những đặc điểm nổi bật đã khái quát ở trên thì việc chăm sóc và nuôi dạy trẻ lên 3 không hề dễ dàng, nếu không khéo léo và phù hợp còn khiến trẻ trở nên tiêu cực và xấu tính hơn, thậm chí mối quan hệ cha mẹ con cái còn bị ảnh hưởng.

Do đó, theo lời khuyên của các chuyên gia tâm lý và những người giàu kinh nghiệm trong giáo dục trẻ nhỏ, cha mẹ có con tuổi lên 3 cần nắm bắt được những nguyên tắc cơ bản dưới đây trong quá trình cùng con lớn lên để đảm bảo bé phát triển đúng đắn và an toàn.

1. Ứng phó với hành vi của trẻ

Lời khuyên đầu tiên của các chuyên gia là hãy chọn cho bạn các chiến thuật để “ứng phó” với hành vi cũng như tâm lý của bé yêu ở tuổi lên 3. Sự ưu tiên sẽ được dành cho vấn đề an toàn, vì bé rất hiếu động và tò mò về mọi thứ nên cần chú ý đến bé trong các việc như leo trèo hay đi gần các bếp lò. Giám sát trẻ là việc làm cần thiết để ngăn ngừa các chấn thương, vì bé chưa thể lường trước được hậu quả từ các hành động của mình. Ở tuổi lên ba, việc vận động của bé là cả một sự quan tâm lớn của các bậc cha mẹ, và đừng bao giờ rời mắt khỏi bé.

2. Chia sẻ cảm xúc với trẻ

Với bé, giai đoạn này thực sự là một giai đoạn khó khăn, bé cần nhận được sự quan tâm yêu thương của bố mẹ hơn bao giờ hết. Rõ ràng bé đang ở độ tuổi ẩm ương và khủng hoảng, nếu bố mẹ vẫn cứng nhắc trong việc dạy dỗ sẽ không thể hiệu quả, thậm chí là phản tác dụng. Vậy nên những hình thức chỉ bảo hướng dẫn trẻ cần phải mềm dẻo, khéo léo hơn theo cảm xúc của trẻ. 

3. Tôn trọng bé

Hãy tôn trọng “cái tôi”của con bằng cách hỏi con và cho con được lựa chọn trong chừng mực có thể. Với các bé nhút nhát, đó có thể là cá tính của con. Khi con tự tin hơn với môi trường xung quanh con sẽ biểu diễn những khả năng của mình. Nhưng nếu mọi người làm bé sợ, bé không thấy tin tưởng, an toàn bé sẽ không bao giờ thể hiện. Thế nên, bố mẹ cần phải để tâm nhiều hơn đến cảm xúc của bé. Khi làm việc nhà, bạn hãy cùng cho bé tham gia như vậy bé sẽ dạy cho bé tính tự giác và sự độc lập trong cuộc sống.

4. Dạy trẻ cách tự bảo vệ

Trẻ lên 3 thích tò mò khám phá, vì vậy thực tế đã có không ít trường hợp bé phải đi cấp cứu vì những tai nạn bất ngờ như mắc nghẹn hay hóc các vật nhỏ, ăn nhầm xà phòng, nhét dị vật vào mũi hoặc vùng kín… Do vậy, cha mẹ cần đề phòng bằng cách hướng dẫn trẻ tự bảo vệ bản thân, liên tục dặn dò và nhắc đi nhắc lại cho bé nhớ những điều không nên làm để tránh những tình huống đáng tiếc. Những bài học đầu tiên về cách tự bảo vệ bản thân này dần dần sẽ giúp bé xây dựng những phản xạ phát hiện và tránh xa những nguy hiểm xung quanh mình.

5. Nói chuyện với bé nhiều hơn để bồi dưỡng ngôn ngữ cho trẻ
 
Khi trẻ 3 tuổi biết làm gì đó, con thường rất tò mò về thế giới xung quanh. Trẻ sẽ có thói quen hỏi "tại sao" cả ngày khiến nhiều ông bố bà mẹ phải trả lời liên tục. Tuy nhiên người lớn đừng vì vậy mà phớt lờ hoặc trả lời sai các câu hỏi của trẻ. Điều này có thể khiến bé có lối tư duy lệch hướng hoặc không còn muốn tìm hiểu về mọi thứ xung quanh nữa, lâu dần bé sẽ mất đi khả năng tư duy và sáng tạo từ ban đầu.

Để bồi dưỡng khả năng ngôn ngữ cũng như lối tư duy ở trẻ, phụ huynh nên thường xuyên nói chuyện với con nhiều nhất có thể. Quan trọng bạn phải nói một cách nghiêm túc, nói đúng chủ đề và phát âm chính xác để bé có thể học theo. Ngoài ra cha mẹ cũng nên đọc sách cho con thật nhiều để giải thích và rút 

6. Nhẹ nhàng với trẻ

Trẻ em không thể tiếp thu nếu cha mẹ dạy con trong lúc tức giận. Khi giải quyết một vấn đề gì đó với con, hãy cố gắng giữ bình tĩnh. Phương pháp dạy trẻ 3 tuổi biết nghe lời tốt nhất là hãy nhẹ nhàng với bé chứ đừng lạm dụng câu nói “thương cho voi cho vọt”.

Đánh khi con hư, mắng khi con sai không khiến đứa trẻ ngoan lên, biện pháp này chỉ giúp bố mẹ giải tỏa cảm xúc tức giận nhất thời của mình. Thay vì sử dụng đòn roi, bố mẹ hãy nhẹ nhàng khuyên nhủ, nhắc nhở đồng thời áp dụng các hình phạt khoa học. Bằng sự cảm thông của cha mẹ, việc dạy con biết vâng lời sẽ không phải quá khó.

7. Động viên, khích lệ trẻ

Một cách dạy trẻ 3 tuổi biết nghe lời rất tuyệt vời chính là sự động viên, khuyến khích của cha mẹ. Khi con bạn tuân thủ tốt các quy định đã đặt ra, hãy khen ngợi bé để con có động lực tiếp tục phát huy. Cũng đừng quên dành cho bé những phần thưởng khích lệ khi bé đã làm tốt. Một viên kẹo, một món đồ chơi mới sẽ làm nên điều kỳ diệu trong việc dạy con biết vâng lời, đặc biệt với trẻ nhỏ. Tuy nhiên, không nên áp dụng nó thường xuyên, hãy làm cho con hiểu vâng lời là việc đúng đắn chứ không phải là sự thiết đãi.

Làm mẹ

Ông bố để con làm bài tập một mình và lén quay lại, clip thu về gây chấn động cư dân mạng

Theo V.K - Vietnamnet