Thịt chế biến sẵn là gì?
Để hiểu rõ mối nguy hiểm, trước hết, chúng ta cần biết chính xác thịt chế biến sẵn là gì. Đó là các loại thịt (thường là thịt đỏ) đã được xử lý qua các công đoạn như ướp muối, lên men, hun khói, sấy khô, hoặc thêm các chất phụ gia và bảo quản để tăng hương vị và kéo dài thời gian sử dụng. Các sản phẩm này không chỉ có trong các bữa ăn nhanh mà còn xuất hiện trong nhiều món ăn truyền thống và hiện đại như:
- Xúc xích, lạp xưởng: Thịt xay nhuyễn, trộn với mỡ, muối, gia vị và chất bảo quản, sau đó được nhồi vào vỏ và nấu chín hoặc sấy khô.
- Thịt xông khói, giăm bông: Thịt được ngâm trong nước muối hoặc ướp muối khô, rồi hun khói để tạo hương vị đặc trưng và bảo quản.
- Thịt hộp, thịt nguội: Các sản phẩm đã được nấu chín hoàn toàn và đóng gói kín để có thể bảo quản lâu dài ở nhiệt độ phòng.
- Thịt bò khô, thịt jerky: Thịt tươi được thái mỏng, ướp gia vị đậm đà và sấy khô để loại bỏ độ ẩm.
Cơ chế gây ung thư
Thịt chế biến sẵn là loại thịt được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm gây ung thư cấp độ 1 (Group 1 carcinogen). Đây là nhóm có bằng chứng khoa học mạnh mẽ nhất về khả năng gây ung thư ở người.
Mối nguy hiểm của thịt chế biến sẵn không đến từ bản thân thịt mà từ các hợp chất được tạo ra trong quá trình chế biến và nấu nướng. Có hai "thủ phạm" chính mà các nhà khoa học đã chỉ ra:
- Nitrosamine và Chất Bảo Quản Nitrit/Nitrat: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Nitrit (nitrite) và nitrat (nitrate) được thêm vào thịt để giữ màu hồng đỏ hấp dẫn và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn Clostridium botulinum gây ngộ độc thịt. Tuy nhiên, khi vào cơ thể, đặc biệt là trong môi trường axit của dạ dày, nitrit có thể phản ứng với các amin (từ protein) để tạo ra Nitrosamine - một hợp chất được chứng minh là gây ung thư.
- Amin Dị Vòng (HCAs) và Hydrocarbon Thơm Đa Vòng (PAHs): Những chất này được hình thành khi thịt được nấu ở nhiệt độ cao, đặc biệt là khi nướng hoặc chiên. Khi thịt cháy xém, protein và mỡ sẽ bị biến đổi thành các hợp chất gây ung thư, có khả năng làm hỏng DNA và kích thích sự phát triển của các tế bào ác tính. Các nghiên cứu đã cho thấy các hợp chất này có thể liên quan đến ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến tụy và tuyến tiền liệt.
Theo báo cáo của IARC, chỉ cần tiêu thụ 50 gram thịt chế biến sẵn mỗi ngày (tương đương khoảng một chiếc xúc xích hoặc hai lát thịt xông khói) có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng lên đến 18%. Con số này đủ để chúng ta phải xem xét lại thói quen ăn uống của mình
Lời khuyên hữu ích từ chuyên gia
Việc loại bỏ hoàn toàn thịt chế biến sẵn có thể khó khăn, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách áp dụng những thay đổi nhỏ trong chế độ ăn uống:
- Hạn chế và thay thế: Hãy xem thịt chế biến sẵn như một món ăn "đặc biệt" chỉ ăn vài lần trong tháng, thay vì ăn hàng ngày. Thay thế chúng bằng các nguồn protein tươi và lành mạnh hơn như thịt gia cầm (ức gà), cá, đậu phụ, trứng, và các loại đậu.
- Chọn phương pháp nấu ăn thông minh: Ưu tiên các phương pháp nấu không tạo ra chất gây ung thư như luộc, hấp, hoặc hầm. Khi nướng, hãy nướng ở nhiệt độ vừa phải và lật đều, tránh để thịt bị cháy xém.
- Bổ sung chất xơ: Một chế độ ăn giàu rau củ, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt sẽ cung cấp chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, đồng thời chất xơ hỗ trợ hệ tiêu hóa, giúp cơ thể đào thải các chất độc hại hiệu quả hơn.
Vật dụng nhiều gia đình hay tích trữ đang âm thầm “nhả” chất gây ung thư formaldehydeĐằng sau những vật dụng tưởng như vô hại lại tiềm ẩn một hiểm họa ít ai ngờ tới, có thể âm thầm giải phóng ra formaldehyde.
Theo VOV
