Loại xăng, thực phẩm khỏi CPI sẽ giảm lạm phát?

Mới đây, trongphiên họp thường kỳ tháng 12 nhằm đánh giá toàn diện tình hình kinh tế - xãhội của năm 2010, Chính phủ có nêu đến khả năng loại bỏ nhóm ngành thực phẩmvà xăng dầu nhiên liệu ra khỏi rổ hàng hóa thiết yếu tính CPI, vì đây là hainhóm hàng khó kiểm soát nhất.

Đa số các chuyên gia khi được hỏi đều chorằng, một quốc gia cần có nhiều cách tính về lạm phát, vì mỗi cách có mộtmục đích khác nhau trong việc điều hành nền kinh tế. Nếu loại bỏ thực phẩmvà xăng dầu nhiên liệu ra khỏi danh mục hàng hóa tính lạm phát tuy sẽ khôngphản ánh đúng đời sống dân sinh, song lại giúp giá cả không tăng theo phảnứng dây chuyền.

Theo chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Nghiên cứu và Quản lýkinh tế Trung ương, có rất nhiều cách để tính CPI và tùy từng quốc gia mà họtính CPI theo một hoặc một vài cách đồng thời.

Việc loại bỏ thực phẩm vàxăng dầu nhiên liệu ra khỏi rổ hàng hóa thiết yếu tính CPI đã được áp dụng ởmột số nước trên thế giới, kể cả trong khu vực như Thái Lan. Cách tính nàyđược gọi là lạm phát cơ bản. Lạm phát cơ bản không tính tới giá thực phẩm vàgiá nhiên liệu, xăng dầu, vì những nhóm hàng này thường có giá cả dao độngrất lớn và phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan như thời tiết, thiên taichứ không phải chủ yếu do chính sách điều hành của Chính phủ.

Theo một bàiphân tích của Vụ Chính sách tiền tệ (thuộc Ngân hàng Nhà nước), để hoạchđịnh chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước cần một thước đo phản ánh xu thếlâu dài của lạm phát. Và chỉ tiêu này được gọi là lạm phát cơ bản (hay lạmphát tiền tệ).

Lạm phát cơ bản là chỉ tiêu phản ánh tác động của chính sáchtiền tệ, đo lường được các tác động hay áp lực lâu dài ổn định của cầu đếnsự biến động của giá cả. Vì vậy chỉ tiêu này cần được tính toán sao cho loạitrừ được tác động của các sốc cung nhất thời (giá thực phẩm, xăng dầu, thuế..),điều chỉnh giá không đều, thuế gián thu hay việc gán "giá không đổi" khihàng hóa tạm thời vắng...

Nếu bỏ thực phẩm và nhiên liệu xăng dầu ra khỏi danh mục hàng hóa tính CPI thì lạm phát năm 2010 cả nước chỉ dừng lại ở một con số

Tuy nhiên, theo ông Thành, nếu chỉ tính lạm phát cơ bản thì sẽ không phảnánh tốt mức sống và đời sống dân sinh. Trong những năm gần đây, Việt Namphải đối mặt với sự gia tăng nhanh của tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng(CPI) trong nước. Ngoài những thay đổi trong cơ cấu tiêu dùng của dân cưphản ánh trong CPI, nguyên nhân chủ yếu của sự gia tăng là do sự tăng giácủa các nhóm hàng hóa như lương thực, thực phẩm, xăng dầu, nguyên vật liệu,thuốc và nguyên liệu thuốc chữa bệnh…

“Theo tôi, lạm phát mục tiêu (mức lạm phát mà một quốc gia đặt ra trongnăm) cần thiết phải có nhiều cánh tính cùng lúc, vì mỗi một cách tính mangmột ý nghĩa quan trọng khác nhau. Lạm phát cơ bản giúp Ngân hàng nhà nước cóthể chủ động tiến hành lượng hóa mục tiêu ổn định lạm phát gắn liền với việchoạch định và thực thi chính sách tiền tệ.

TIN LIÊN QUAN

Hơn nữa, việc loại bỏ thực phẩmvà nhiên liệu xăng dầu vào rổ hàng hóa thiết yếu tính CPI giúp chỉ số lạmphát giảm đi, từ đó sẽ hạn chế khả năng các nhà sản xuất khi tính toán vàđưa ra giá cả cho hàng hóa của mình tăng lên, giúp giá cả bớt leo thang theohiệu ứng dây chuyền. Song thông thường lạm phát được hiểu là lạm phát giámua hàng của người tiêu dùng và được biểu thị bằng chỉ số giá đối với ngườitiêu dùng, thế nên phải có cách tính khác bao gồm cả giá thực phẩm và nhiênliệu, xăng dầu. Có như vậy mới phản ánh sát sao được đời sống người dân”,ông Thành nêu quan điểm.

Còn theo chuyên gia tài chính Kiều Hữu Dũng, nguyên Vụ trưởng các tổ chứcngân hàng (Ngân hàng Nhà nước), việc chọn cách tính lạm phát cơ bản giúpChính phủ biết được hiệu quả của các chính sách điều hành của mình, lượngcung tiền “bơm” ra có hợp lý hay không… Tuy tránh bình luận về việc có nênchọn cách tính CPI bao gồm cả thực phẩm và nhiên liệu xăng dầu hay không,song ông Dũng cho rằng, nếu loại bỏ hai nhóm hàng hóa này trong cách tínhCPI thì Chính phủ nên có lộ trình.

Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Quản lý kinh tế Trung ương, chobiết, tháng 5/2006, chỉ số giá tiêu dùng do Tổng cục Thống kê công bố đượctính theo phương án đã cập nhật và dùng cho giai đoạn 2006 - 2010. Và cáchtính CPI hiện nay là theo phương án này. Theo đó, danh mục hàng hoá, dịch vụ(còn gọi là “rổ hàng hoá”) điều tra giá để tính chỉ số CPI gồm 494 loại hànghoá, dịch vụ phổ biến tiêu dùng của cá nhân và hộ gia đình.

So với “rổ hànghoá” thời kỳ 2000 - 2005, số lượng các loại hàng hoá dịch vụ tăng gần 100mặt hàng, trong đó bổ sung thêm nhiều loại hàng hóa dịch vụ cao cấp, đã đượctiêu dùng nhiều như điện thoại di động, lò vi sóng, phí truyền hình cáp,dịch vụ du lịch nước ngoài… "Tuy nhiên từ trước đến nay Việt Nam chưa cótiền lệ loại bỏ nhóm hàng thực phẩm và xăng dầu ra khỏi rổ hàng hóa thiếtyếu tính CPI", ông Doanh nói.

Theo Đông Nhiên
Đất Việt