Không ít người cha, người mẹvì bất lực trong việc giáo dục con cái mà tuôn ra những lời nhục mạ, xúc phạmđến con cái. Họ tưởng như vậy là đang giáo dục con, song .
Một em gái 15 tuổi đã viết thưtâm sự: "Em không hiểu sao mẹ em có thể ném vào mặt em những lời cay độc đếnnhư vậy. Giá em có lỗi gì, mẹ em cứ đánh em, em còn đỡ thấy đau lòng hơn. Đằngnày, những lời xỉ vả của mẹ em khiến em cảm thấy mình là đứa ngu đần, vô tíchsự, chẳng làm được gì, chỉ làm khổ bố mẹ. Sau những lời chửi bới, em không thểtập trung vào học bài được nữa. Có lúc em nghĩ có khi mình chết đi, bố mẹ chắcmừng lắm. Có lúc em lại nghĩ, hay là mình không phải là con ruột của bố mẹ mình.Sau này em có con, em sẽ không đối xử với nó như bố mẹ em đối xử với em!".Không biết khi đọc những dòng tâm sự này, có ông bố, bà mẹ nào giật mình không?
 |
| Không ít người cha, người mẹ vì bất lực trong việc giáo dục con cái mà tuôn ra những lời nhục mạ, xúc phạm đến con cái |
Bố mẹ em Trang đã phát hoảng, gọiđiện khắp nơi tìm kiếm con khi thấy nó bỏ nhà đi hai ngày không tin tức. Khiđược công an báo ra đồn đón con về, hai vợ chồng mới hiểu rằng lý do con bỏ đichỉ vì thấy con hay trốn học, đi chơi điện tử mà ông bố đã mắng mỏ em rằng: "Mày cút khỏi cái nhà này. Nhà này không có hạng con như mày. Mày chỉ làm khổ bốmẹ thôi!".
Cũng chỉ vì không đỗ đại học, côbé Thảo bị cha mẹ mắng nhiếc rằng: "Nhục nhã quá, cũng cơm ấy, gạo ấy, conngười ta thì thi đâu đỗ đấy. Đằng này thì chỉ giỏi đua đòi, ăn diện. Không biếtchúng tao còn dám ngẩng mặt lên với ai được nữa". Xấu hổ, đau khổ, quẫn chí,cô bé đã dại dột uống thuốc ngủ định tự tử, để lại lời nhắn: "Con chết đi đểbố mẹ khỏi xấu hổ về con". May mà gia đình kịp phát hiện ra, nếu không,không biết đến bao giờ họ mới thôi ân hận về sự quá lời của mình.
Trẻ em rất nhạy cảm và dễ phảnứng với . Vì vậy khi nói chuyện, khi giáodục, ngay cả khi phê bình con, cha mẹ nên nhớ mấy điều sau:
Không nhận xét kiểu "chụp mũ"
Không có đứa trẻ nào xấu hoàntoàn. Do đó khi con có lỗi gì, cha mẹ hãy nhận xét, nhắc nhở về khuyết điểm đó,không buông những lời nhận xét ám chỉ cả nhân cách của trẻ. Nếu hôm nào con đượcđiểm kém, cha mẹ cũng chỉ nên nói: "Hôm nay con lại không cố gắng, lại để bịđiểm à". Tuyệt đối không nói: "Sao mày ngu thế, dốt thế". Nhận xétnhư vậy là xúc phạm trẻ, là sổ toẹt mọi cố gắng từ trước đến nay của trẻ, sẽ gâyphản ứng mạnh mẽ.
Cho trẻ cơ hội giải bày
Khi có lỗi, có khuyết điểm, khôngphải trẻ không đau buồn và ý thức về chuyện đó. Hãy cho trẻ cơ hội nói lên nỗilòng nó. Thấy con điểm kếm, cha mẹ có thể hỏi: "Sao hôm nay lại thế? Mọi khicon cố gắng lắm cơ mà". Biết đâu khi ấy ta lại được nghe giải thích: "Concũng cố gắng lắm rồi, nhưng hôm nay con mẹt quá" hoặc "Con cũng khônghiểu sao hôm nay con lại lơ đãng thế. Con sẽ cố gắng hơn vào lần sau". Đượcnhư thế, nguy cơ bùng phát giận dữ của cha mẹ sẽ giảm bớt.
Phê phán bằng cách diễn tả cảmxúc
Không ai không có lúc tức giận.Không nên kìm nén sự tức giận của mình, bởi nó khó kìm nén lâu. Có nhiều cáchthể hiện tức guận khác nhau, nhưng dù giận dữ thế nào cũng không được xúc phạmnhân cách hay tính tình của con. Thay vì bảo con là "ngu đần", "hư hỏng", "vôtích sự", cha mẹ hãy nói lên cảm xúc của mình.
Chẳng hạn "Con thi trượt, mẹ buồnquá" hay "Chơi điện tử thích lắm hả con? Nhưng dù sao bố cũng không vui khi conmải mê quá độ". Những câu nhận xét, thể hiện cảm xúc như vậy có tác dụng khơigợi và dẫn dắt cái tốt hơn là những lời đao to búa lớn. Hãy luôn nhớ rằng giậndữ chỉ là sự tàn phá chứ không có tính chất xây dựng.
Đừng tiếc lời xin lỗi
Tại sao khi ta có lỗi với ai đó ởcơ quan hay ngoài xã hội, ta áy náy và tìm mọi cách nói lời xin lỗi. Vậy mà talại không dám xin lỗi con. Nó là người ta yêu thương, là người sống cùng ta hàngngày, lẽ nào không quan trọng bằng người ngoài? Giá mà sau khi đã mắng mỏ conquá đáng, người bố biết nói: "Ban nãy bố giận quá, nên hơi quá lời, con đừngtrách bố nhé".
Người mẹ cũng có thể bảo: "Chắc con ghét mẹ lắm vì mẹ mắng con phải không". Chỉ cần thế,
Theo Đinh Đoàn
Đời Sống Gia Đình
