Nhiều doanh nghiệp chưa hài lòng về tính minh bạch trong tiếp cận thông tin,tiếp cận đất đai và chi phí không chính thức tăng.

“Qua kết quả điều tra 7.300 doanh nghiệp tư nhântrong nước và 1.155 doanh nghiệp FDI, cảm nhận của doanh nghiệp cho thấychất lượng điều hành kinh tế cấp tỉnh dường như dậm chân tại chỗ, chưacó sự cải thiện nào đáng kể”. Đó là nhận xét của ông Trần Hữu Huỳnh, PhóTổng Thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), tại buổicông bố chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh năm 2010 diễn ra vào sáng16-3.

Đà Nẵng tiếp tục dẫn đầu

Theo kết quả xếp hạng chỉ số PCI (chỉ số năng lựccạnh tranh cấp tỉnh) năm 2010, Đà Nẵng tiếp tục là địa phương dẫn đầu cảnước. Đây cũng là năm thứ ba liên tiếp Đà Nẵng giữ được ngôi vị đứng đầutrong bảng xếp hạng. Đứng thứ hai trong bảng xếp hạng là tỉnh Lào Cao,kế đó Đồng Tháp đứng thứ ba.

“Tuy Đà Nẵng tiếp tục dẫn đầu nhưng số điểm doanhnghiệp hài lòng năm nay lại giảm so với năm 2009. Điều đáng buồn hơn nữalà số tỉnh thuộc nhóm có chất lượng điều hành rất tốt giảm từ sáu xuốngcòn ba so với năm ngoái. Nhóm tốt cũng bị rớt một địa phương, chỉ cònlại 19” - ông Huỳnh bình luận.

Minh bạch giảm, chi phí ngoài luồng tăng
Mặc dầu Hà Nội và TP.HCM bị tuột hạng nhưng nhóm doanh nghiệp FDI lại có đánh giá môi trường kinh doanh tương đối tốt đối với hai thành phố này (Ảnh: chaobuoisang.net)

Tỉnh Bình Dương từ vị trí thứ hai năm 2009 đã tuộthạng đứng thứ năm và ra khỏi nhóm rất tốt. Đây là năm thứ ba Bình Dươngliên tục rớt vị trí dẫn đầu sau ba năm liền nắm giữ (2005-2007). Hai đầutàu kinh tế, TP.HCM và Hà Nội cũng bị tuột hạng. Từ vị trí 16 xuống vịtrí 23, TP.HCM ra khỏi nhóm có chỉ số năng lực cạnh tranh tốt thành nhómkhá. Hà Nội cũng tuột 10 hạng từ vị trí 33 xuống vị trí 43 trong nhóm cónăng lực cạnh tranh khá.

Tuy nhiên, nhóm doanh nghiệp FDI lại có đánhgiá môi trường kinh doanh tương đối tốt đối với hai thành phố này.

Lý giải về điều này, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI,cho rằng do việc tiếp cận đất đai ở hai địa phương này có những khókhăn, vướng mắc riêng không thể giống như ở các tỉnh khác. Hơn nữa,lượng doanh nghiệp tại hai thành phố này quá lớn nên ít nhiều tạo áp lựctrong điều hành quản lý hơn những tỉnh, thành có ít doanh nghiệp.

Tuynhiên, khi chấm điểm, doanh nghiệp cũng đã xét đến các khía cạnh này vàcó sự chia sẻ. Điều quan trọng vẫn là nằm ở cảm nhận của doanh nghiệp vềyếu tố “nhân hòa”, tức là sự thân thiện của cán bộ, công chức cũng nhưtính năng động của địa phương trong quá trình điều hành kinh tế.

Chi phí tuân thủ quy định tăng

Nhận xét chung về môi trường kinh doanh cấp tỉnhtrong năm 2010, ông Trần Hữu Huỳnh cho hay các địa phương có sự thay đổitích cực ở các lĩnh vực đào tạo lao động, dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp.Tuy nhiên, cũng có điều đáng lo ngại vì một số lĩnh vực có chiều hướnggiảm so với năm trước. Cụ thể, mức độ hài lòng của doanh nghiệp về chiphí gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai, thiết chế pháp lý, tính minhbạch và chi phí thời gian giảm hơn năm 2009.

“Điều này cho thấy gánh nặng chi phí tuân thủ các quyđịnh có xu hướng tăng lên. Cũng có nghĩa là cảm nhận của doanh nghiệp vềĐề án 30 chỉ mới ở bước công khai thủ tục, còn bước cắt giảm thủ tục vàcắt giảm chi phí tuân thủ các thủ tục mà đề án đề ra chưa đi vào thựctiễn” - ông Huỳnh nói.

Trao đổi với chúng tôi, Chuyêngia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan tỏ ra lo ngại về điểm số tính minh bạchgiảm mạnh so với năm trước gây khó khăn cho các quyết định đầu tư trongtương lai của doanh nghiệp. “Để tiếp cận các thông tin, tài liệu kếhoạch theo đánh giá của doanh nghiệp thì việc sử dụng “mối quan hệ” đangtăng lên. Có đến 78,64% doanh nghiệp cho biết cần có quan hệ để tiếp cậnthông tin của tỉnh, tăng hơn 17% so với năm 2009, mức tăng cao nhấttrong sáu năm qua. Đây là điểm đáng lo ngại bởi tính minh bạch là mộttrong hai chỉ số thành phần có trọng số cao nhất (20%) trong chỉ số PCI”- bà Lan lưu ý.

“Việc xa rời tính cạnh tranh, tính minh bạch giảm sútqua việc tiếp cận đất đai cũng như tiếp cận các thông tin về quy hoạch,kế hoạch khó khăn sẽ ảnh hưởng đến tính cạnh tranh quốc gia. Ngoài ra,vấn đề tham nhũng thông qua các chi phí không chính thức tiếp tục là vấnđề đáng lo ngại mà các địa phương cần cải thiện hơn nữa. Tôi mong chỉ sốPCI sẽ là thông tin có giá trị thúc đẩy quá trình điều hành của cáctỉnh, thành trong phát triển kinh tế” - bà Virginia Palmer, Đại sứ quánHoa Kỳ tại Hà Nội, nhấn mạnh.

40% doanh nghiệp trả hoa hồng khi mong muốn có được hợp đồng từ các cơ quan nhà nước.

21% doanh nghiệp trong nước thừa nhận đã trả chi phí không chính thức trong đăng ký kinh doanh.

18% doanh nghiệp tiến hành “bôi trơn” để xúc tiến các thủ tục.

70% doanh nghiệp FDI chi trả chi phí “bôi trơn” để thông quan hàng hóa nhanh hơn.

Theo Gia Nguyên - Trà Phương
Pháp luật TPHCM