‘Mỹ cần tích cực trong vấn đề Biển Đông"

Tại Washington, Thượngnghị sĩ Jim Webb (đảng Dân chủ) - Chủ tịch Tiểu ban các vấn đề Đông Á - TháiBình Dương thuộc Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ đã có buổi nói chuyện vềchính sách đối ngoại của Mỹ ở châu Á. Sự kiện này do Hội đồng Đối ngoại Mỹtổ chức.

Chúng tôi xin giới thiệu nội dung buổi trao đổi này

Tôi cho rằng, hàng loạt sựkiện gần đây đã thu hút rất nhiều mối quan tâm từ quan điểm của Mỹ và quanđiểm của nhiều nước khác ở Đông Á đối với sự ổn định khu vực. Như chúng tađã biết, khi Liên Xô sụp đổ, cùng với sự phát triển nhanh chóng của kinh tếTrung Quốc và các ảnh hưởng khác trong khu vực, đặc biệt là sự lớn mạnh củaquân đội mà chúng ta có thể thấy rõ trong các hoạt động hải quân; sự xaonhãng của Mỹ sau sự kiện 11/9 về vấn đề châu Á, đã khiến chúng ta phải làmviệc, rất khó khăn để vượt qua quá khứ - đặc biệt trong năm năm qua - để đảmbảo rằng, các quốc gia trong khu vực - tất cả các nước trong khu vực - biếtrõ tầm quan trọng thế nào về sự hiện diện diện của Mỹ trong khía cạnh duytrì sự ổn định.

Một điều rất quan trọngvới Mỹ là duy trì ảnh hưởng của chúng ta, các đối tác chiến lược, kinh tế,văn hóa và quân sự của chúng ta. Ở đây có ba lĩnh vực khác nhau mà tôi tinlà Mỹ cần tập trung và duy trì thế mạnh.

Từ chuyện BiểnĐông…

Thứ nhất là các hệ thốngcăn cứ của chúng ta ở Đông Á, và đặc biệt là điều chỉnh hệ thống căn cứ ởNhật Bản, cụ thể ở đây là Okinawa và đề xuất chuyển một số căn cứ tới Guam.

Hai vấn đề khác mà tôi tinlà Mỹ vẫn cần phải rất mạnh mẽ và tích cực là trong các vấn đề chủ quyền ởBiển Đông và vấn đề chủ quyền nước trên đất liền Đông Nam Á. Trong nhiềunăm, những người hoạt động tích cực trong khu vực đều biết điều này. Đó làcó nhiều tranh cãi, diễn tả đúng hơn là tranh cãi quân sự, nơi Trung Quốctuyên bố chủ quyền trong một khu vực rộng lớn, khu vực địa lý cách rất xađất liền Trung Quốc - quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Trong một năm rưỡiqua, họ đã trở nên mạnh mẽ hơn nhiều trước đây.

Thượng nghị sĩ Jim Webb Ảnh: Wordpress

Khoảng 14-15 thángtrước, họ có một sự cố với người Nhật tại quần đảo Senkaku - thuộc quyềnquản lý hợp pháp của Nhật. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với quần đảonày giống như rất nhiều đảo, quần đảo khác trong khu vực gây nên tranhcãi ngoại giao nghiêm trọng hai tới ba tuần lễ giữa hai nước. Thực sự làtôi phải nói rằng, tôi nhớ lại chiến dịch tranh cử thượng viện năm 2006,trong cuộc tranh luận cuối cùng với đối thủ, chúng tôi được phép mỗingười đưa ra một câu hỏi với người còn lại. Và tôi đã hỏi ông ta, ôngnghĩ chúng ta nên làm gì về quần đảo Senkaku?. Đó là một khoảnh khắc thúvị, tôi thấy phía sau khán giả, có một phòng báo chí, và tất cả máy tínhđều sáng lên, tôi có thể thấy phóng viên tra cứu google cụm từ "quần đảoSenkaku".

Nhưng còn có một vấn đềrất nghiêm trọng và đang diễn ra, nó đã bùng nổ khoảng một năm trước. Chúngta đã nhìn thấy chuyện tương tự trong vấn đề chủ quyền với việc Trung Quốcsử dụng tàu quân sự hoặc tàu an ninh hàng hải ở vùng biển của Philippines.Và sau đó, rất đáng lo âu, giữa 26/5 và 9/6, chúng ta thấy hai vụ việc xảyra với các tàu an ninh hàng hải kết hợp với tàu cá trang bị tinh vi ở vùngbiển mà quốc tế công nhận là vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.

Tôi có ý định đệ trình mộtnghị quyết kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các kiểu hành đông quân sự và đi tớibàn đàm phán đa phương, làm việc để giải quyết các vấn đề chủ quyền. Tôinghĩ chúng ta quá yếu ớt trong việc đưa ra quan điểm khi chúng ta nói chínhphủ Mỹ không có quan điểm về vấn đề chủ quyền.

Không đưa ra quan điểmchính là thể hiện một quan điểm. Chúng ta nên làm việc trong một diễn đàn đaphương để giải quyết các vấn đề này. Ở đây không chỉ là vấn đề an ninh, màcòn là tương lai kinh tế, chúng ta cần thực hiện phần của chúng ta để cânbằng lực lượng nhằm đưa các vấn đề lên bàn đàm phán.

Tới dòng Mekong

Có một vấn đề tương tựtrong khía cạnh vấn đề chủ quyền nước trên lục địa Đông Nam Á. Ví dụ sinhđộng nhất là tiểu vùng sông Mekong. Tất cả mọi người nhìn vào khu vực này vàđặc biệt là nhìn vào Trung Quốc, đều biết rằng có những vấn đề nước nghiêmtrọng trong khu vực. Tôi tin là nó cũng không kém phần quan trọng so với vấnđề chủ quyền.

Chúng tôi đã nỗ lực làmviệc về vấn đề này, nhất là Ngoại trưởng Clinton trong sáng kiến sôngMekong.

Vùng hạ nguồn Mekong vớikhoảng 70 triệu người mà sinh kế và môi trường hiện này đang bị đe dọa bởinhững đập thủy điện xây dựng ở thượng nguồn. Những đập này ngăn chặn dòngchảy xuống hạ nguồn, tăng tính mặn và đe dọa nghiêm trọng phong tục tập quánlịch sử mà những người dân trong khu vực trải qua bao đời nay.

Nó trở nên phức tạp hơnbởi hai thực tế. Đầu tiên là, Trung Quốc là một trong số ít quốc gia trênthế giới không công nhận quyền nước hạ nguồn. Nên không có sự tương đồng đểthảo luận. Thứ hai là Trung Quốc thích kiểu giải quyết theo cách song phươnghơn là đa phương. Và không có nước Đông Nam Á nào ở vùng hạ nguồn có đủ sứcmạnh để tới bàn đàm phán, mặt đối mặt với Trung Quốc và nói về các quyềnnước.

Vì vậy, một lần nữa, điềurất quan trọng với chúng ta là Mỹ cần bước tiếp theo cách mang những giảipháp đa phương cho các vấn đề mà có thể sẽ gây ra những khó khăn rất lớntrong tương lai nếu không được xử lý.

Vì thế, mục tiêu của chúngta – tương lai của chúng ta trong khu vực là khuyến khích tham gia đaphương. Tôi tin rằng, sự tăng trưởng của ASEAN là một trong những dấu hiệuđáng khích lệ nhất mà tôi chứng kiến trong 10 năm qua. 650 triệu người ở cácnước ASEAN, họ đã trở nên quan trọng hơn nhiều trong các cách thức ngoạigiao và kinh tế khác nhau trong khu vực. Và còn cần đảm bảo để các quốc giakhác trong khu vực biết rằng, như Ngoại trưởng Clinton và Bộ trưởng Quốcphòng Gates đều nói năm ngoái, là chúng ta không chỉ ở lại khu vực mà còntăng cường tham gia trong khu vực vì lợi ích quan trọng của Mỹ và vì lợi íchcủa các nước khác trong khu vực.

TIN LIÊN QUAN