Các giao dịch không hợp pháphay còn gọi là giao dịch “đen”, bằng cách này hay cách khác, vẫn có thể lọt quađược hệ thống giám sát của thị trường. Trong khi đó, chế tài dành cho những viphạm này vẫn chưa đủ mạnh để răn đe và ngăn ngừa, thậm chí nhiều vi phạm còn quámới, chưa có trong quy định về xử phạt.
Trong một báo cáo tổng kết năm 2009, Sở Giaodịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết cáctrường hợp vi phạm đều đã được phát hiện và báocáo lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Tính đếnngày 30/11/2009, đã phát hiện được hơn 17.000trường hợp đặt lệnh cùng mua cùng bán một mãchứng khoán trong phiên, trong đó Sở đã xử lýyêu cầu 70 công ty chứng khoán giải trình và báocáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước hơn 330 trườnghợp lệnh mua bán cùng phiên đã khớp.
HNX cũng đã theo dõi 484 lượt giao dịch của 280cổ đông lớn và phát hiện 38 trường hợp vi phạmvề công bố thông tin, phát hiện hơn 155 trườnghợp vi phạm về công bố thông tin khi giao dịchcủa cổ đông nội bộ; phát hiện 13 công ty vi phạmquy chế về giao dịch cổ phiếu quỹ...
Hạn chế về thẩm quyền xử phạt
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trong năm2009, mặc dù hoạt động thanh tra, giám sát đãđược Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chủ động hơn,thanh tra xử phạt cũng được tăng cường hơn songdo tính chất phức tạp của vụ việc ngày càng tăngnên việc theo dõi kết luận còn nhiều khó khăn.
Hiện cơ quan này mới chỉ phát hiện đuợc 9 vụviệc và đã xử phạt nhiều trường hợp nội gián,thao túng, trong khi thực tế còn nhiều hơn thếrất nhiều. Lãnh đạo của Ủy ban Chứng khoán Nhànước cũng thừa nhận, việc điều tra xử phạt thaotúng là rất khó. Với nhiều nước có thị trườngchứng khoán phát triển, điều tra 50 vụ cũng chỉxử lý được 1-2 vụ.
Bên cạnh đó, ở các nước ủy ban chứng khoán cónghiệp vụ điều tra, ghi âm, phong tỏa tiền vànhiều biện pháp khác để truy xét, kết luận thuậnlợi hơn và mức xử phạt của các nước cũng rất caovà sau khi kết luận đều có tòa, thẩm phán độclập và tạo điều kiện cho việc xử phạt nặng.
Trong khi ở Việt Nam, hiện Ủy ban Chứng khoánNhà nước chưa có những thẩm quyền trên, chưa kểmức phạt còn thấp, khung pháp lý chưa đầy đủ.
Chính vì vậy, cùng với việc tăng giám sát, sắptới Nghị định thay thế 36 về xử phạt hành chínhtrong lĩnh vực chứng khoán cũng sẽ được sửa đổiđể xử phạt chặt chẽ hơn. Đặc biệt việc Trung tâmLưu ký Chứng khoán đang bắt đầu theo dõi tàikhoản phụ cũng sẽ giúp phát hiện những vi phạmtrong giao dịch từ đó có kết luận và xử phạt kịpthời.
Chính vì vậy, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đặtmục tiêu trong năm 2010 sẽ tăng cường hơn nữacông tác quản lý, giám sát hoạt động thị trường,bằng việc đẩy mạnh thực hiện công tác giám sát,thanh tra, xử lý một số thành viên thị trường vàcác cá nhân vi phạm.
| |
| Hiện Ủy ban Chứng khoán mới chỉ phát hiện đuợc 9 vụ việc và đã xử phạt nhiều trường hợp nội gián, thao túng, trong khi thực tế còn nhiều hơn thế rất nhiều (Ảnh: Quang Liên) |
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũngsẽ thực hiện công tác kiểm tra định kỳ và bất thường đối với các sở giao dịchchứng khoán, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán...
Công nghệ thông tin tốt - giám sát hiệu quả hơn
Công nghệ hiện đại là chìa khóa của việc quản lý hiệu quả trong bối cảnh sốlượng thành viên thị trường ngày một gia tăng và số lượng thông tin cần xử lýngày một lớn. Hiện tại, hai Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (HOSE) và Hà Nộiđang triển khai một hệ thống giao dịch, giám sát mới nhằm kiểm soát chặt chẽ hơnnữa những thông tin bất thường.
Tại HOSE, với việc triển khai phương thức giao dịch trực tuyến từ đầu năm 2009,khả năng nhập lệnh và xử lý lệnh của các thành viên thị trường đã gia tăng đángkể. Không những thế, giao dịch trực tuyến còn giúp HOSE kiểm soát tốt hơn luồnlệnh của thành viên, phát hiện và xử lý nhanh các vi phạm phát sinh, từ đó giảmđáng kể các vi phạm của thành viên.
Bên cạnh đó, phương thức nhận thông tin để công bố ra thị trường của các tổ chứcniêm yết đã được HOSE triển khai qua phần mềm công bố thông tin. Ứng dụng nàygiúp chuấn hóa thông tin đầu vào, giảm thời gian xử lý báo cáo và từ đó giảmthời gian công bố thông tin ra thị trường. Phần mềm này đã được triển khai đếnhơn 130 công ty niêm yết trong năm 2009.
Mục tiêu của HOSE là triển khai việc công bố thông tin qua phần mềm đến 100%công ty niêm yết trong năm 2010 và tiến tới áp dụng cho cả công ty chứng khoánthành viên. Việc thống kê số liệu, tình hình vi phạm cũng như xây dựng các cảnhbáo cũng vì thế sẽ dễ dàng hơn.
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó tổng giám đốc HOSE, công tác này cần được thể chếhóa trong các văn bản quy phạm pháp luật để nâng cao tính hiệu lực của việc ápdụng và tuân thủ pháp luật.
“Với việc triển khai này, trong năm 2010, các giao dịch không hợp pháp sẽ đượcphát hiện đầy đủ”, ông Hùng khẳng định.
Phía đại diện HNX cũng thừa nhận, do khối lượng công việc giám sát lớn và hiệnvẫn đang triển khai thủ công nên mất nhiều thời gian. Chính vì vậy, hiện tại,HNX đang triển khai nâng cấp phần mềm giám sát nhằm tạo lập cơ sở dữ liệu mộtcách thống nhất và tập trung, khắc phục tình trạng bất cập trong công tác giámsát do thiếu cơ sở dữ liệu như hiện nay.
Sở đã phối hợp với Ban Giám sát Thị trường - Ủy ban Chứng khoán tổ chức triểnkhai tốt Quy chế giám sát giao dịch chứng khoán trên thị trường chứng khoán banhành theo Quyết định 127/2008/QĐ-BTC và Thông tư 151/2009/TT-BTC về việc Hướngdẫn công tác giám sát của Ủy ban Chứng khoán đối với hoạt động trong lĩnh vựcchứng khoán của sở giao dịch chứng khoán.
Các lợi ích của việc ứng dụng công nghệ tiên tiến vào công tác quản lý là khôngmới. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Việt Nam bị hạn chế bởi mặt bằng côngnghệ thông tin của đất nước, từ đó, thiếu những quy định bắt buộc trong các vănbản pháp luật.
Thị trường chứng khoán cũng là một trong các thị trường tiên tiến, hiện đại bậcnhất thì việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến sẽ phải trở thành đòi hỏi bắtbuộc để có thể quản lý hoat động trên thị trường một cách hiệu quả.
Theo Hoàng Xuân
