Phe nổi dậy trànvào trung tâm Tripoli ngày 21/8, đẩy cuộc khủng hoảng Libya vào bước ngoặt khihọ lần lượt bắt sống các con trai của Gadhafi và đập tan dần lực lượng quân sựủng hộ chế độ tồn tại 40 năm qua.
Cuộc nội chiến Libya vốn lình xình gần nửa năm quavới phần phía đông có thủ phủ Benghazi thuộc phe nổi dậy và nửa phía tây với thủđô Tripoli do phe Gadhafi kiểm soát. Nhưng chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, cáccánh quân nổi dậy đã tiến như vũ bão lần lượt chiếm các thành phố cửa ngõTripoli là Zawiya và Zlitan, để chọc thẳng vào trung tâm thủ đô trong sự chàođón của người địa phương.
 |
| Chiến binh nổi dậy tràn vào trung tâm Tripoli. Ảnh: AP. |
Quảngtrường Xanh ở trung tâm Tripoli, khu vực biểu tượng cho quyền lực củađại tá Muammar Gadhafi trong suốt 40 năm cầm quyền, đổi màu từ hôm qua,khi người dân thành phố vẫy cờ ba màu thay cho lá cờ xanh chào đón từngđoàn xe của phe nổi dậy tiến vào. Lực lượng ủng hộ Gadhafi đang vỡ vụn,còn bản thân đại tá chỉ còn chiến đấu "bằng mồm" qua những lời lẽ tứcgiận gửi tới đài phát thanh và truyền hình quốc gia.
Hai con trai của Gadhafi, trong đó có người con nổitiếng nhất được báo chí quốc tế quen mặt và từng du học tại Anh là Saif al-Islamcũng bị phe đối lập bắt sống từ hôm qua. Toà án hình sự quốc tế (ICC) tại Hà Lanđang chuẩn bị liên lạc với phe nổi dậy Libya để bàn về việc dẫn độ Saif về xétxử các tội danh chống lại loài người mà người này bị cáo buộc cùng với cha.
Một kỹ sư 50 tuổi có tên Nour Eddin Shatouni hoàtrong đám đông người ủng hộ phe đối lập ở Quảng trường Xanh cho biết: "Giờ chúngtôi không gọi là Quảng trường Xanh nữa mà gọi là Quảng trường Tử vì đạo". Hàngnghìn người vỗ tay và bắn súng chỉ thiên để ăn mừng, một số khác đốt lá cờ xanhlà quốc kỳ của Libya dưới chế độ Gadhafi và bắn vào các bức hình đại tá.
Kể từ khi cuộc nổidậy bùng nổ từ tháng 2 vừa qua, chính quyền Gadhafi hàng đêm tổ chức các cuộctuần hành ủng hộ chính phủ tại Quảng trường Xanh. Toà nhà lịch sử Red Fort nằmđối diện quảng trường cũng là nơi Gadahfi thường chọn để phát biểu trước nhữngngười trung thành. Nay những nơi này đều đã thuộc về phe đối lập, đánh dấu thờigian tồn tại của chế độ Gadhafi chỉ còn tính bằng giờ.
Trong khi đó,không ai biết tung tích của đại tá Gadhafi trong thời điểm Tripoli sắp thất thủ.Nhưng hôm qua ông vẫn "bền bỉ chiến đấu" bằng cách gửi đi hàng loạt thông điệpmang giọng tức giận và thách thức gửi tới đài phát thanh và truyền hình quốcgia. Ông hô hào những người ủng hộ tuần hành trên đường phố thủ đô để "diệtchuột", ám chỉ những người nổi dậy chống chính phủ.
Cánh cổng tiến vào Tripoli của lực lượng nổi dậy từphía tây đã mở toang khi các đơn vị quân đội bảo vệ Gadhafi và thủ đô tại đâylần lượt đầu hàng. Trong khi đó từ phía đông, khoảng 200 chiến binh nổi dậy đibằng tàu biển từ Misrata cũng đổ bộ Tripoli và mang theo nhiều vũ khí, đạn dượcđể trang bị cho những người dân địa phương tham gia cuộc chiến chống chế độGadhafi.
Thời điểm Tripoli có hai triệu dân thất thủ hoàntoàn không còn xa và sự sụp đổ của chế độ Gadhafi là điều chắc chắn, nhưng điềunày sẽ diễn ra không dễ dàng. Phát ngôn viên chính quyền Gadhafi tuyên bố họ vẫncó "hàng nghìn chiến binh" và thề chiến đấu đến giọt máu cuối cùng. Chính quyềnđã phân phát vũ khí cho những người dân trung thành và trong bối cảnh quân độichính quy dần tan rã thì các tay súng nghiệp dư này sẽ là chỗ dựa cuối cùng củaGadhafi.
Ngay cả khi đãchiếm được Tripoli và lật đổ thành công chế độ Gadhafi, Hội đồng chuyển tiếpquốc gia (NTC) của phe nổi dậy cũng không dễ điều hành đất nước vì cái bóng củaGadhafi tồn tại trong suốt 4 thập kỷ qua chưa thể xoá sạch trong ngày một ngàyhai. NTC đã được nhiều nước công nhận là chính quyền hợp pháp của Libya, nhưngvới không ít người Libya sống ở phía tây đất nước thì lực lượng từ phía đông nàyvẫn chỉ là những kẻ nổi loạn.
Đó là chưa kể sẽcó khả năng xuất hiện những nhóm khác NTC cũng nhân đà chế độ Gadhafi sụp đổ để"dây máu ăn phần" và tự lập chính phủ. Các chiến binh Hồi giáo cũng có thể "đánhcắp" cuộc cách mạng tại Libya để hoành hành bằng chủ nghĩa khủng bố và đây làđiều các nước phương Tây đặc biệt lo ngại. Các nhóm Hồi giáo đang sát cánh cùngNTC chiến đấu, nhưng sau khi thống nhất đất nước thì việc tước vũ khí của cácnhóm này không hề đơn giản.
Đây sẽ là nhữngthách thức thực sự cho chính phủ lâm thời sắp ra đời tại Libya, thay cho chế độGadhafi chuẩn bị sụp đổ hoàn toàn.
Theo Vnexpress
