Thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chiều29-10, nhiều đại biểu tỏ ra bức xúc khi đề cập thực tế người tiêu dùng đang bị“móc túi” công khai.
Ông Trần Đình Nhã, phó chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng an ninh, băn khoăn: “Ngườitiêu dùng đang bị móc túi nhiều quá. Dù kinh tế thị trường thuận mua vừa bánnhưng người tiêu dùng luôn cảm thấy bị móc túi quá đáng, như giá sữa, giá thuốc,giá một số dịch vụ...”.
Ông Nhã nói thêm bức xúc lớn của người tiêu dùng hiện nay hay gặp khi mua bánhàng hóa với cá nhân, tổ chức không có giấy phép kinh doanh. “Chúng ta yêu cầuUBND quản lý đối tượng bán hàng rong, nhưng nếu có vấn đề gì cấp này có liên đớichịu trách nhiệm không? Phải đưa ra nguyên tắc nhất định để tăng trách nhiệm” -ông Nhã nói.
Đại biểu Dương Kim Anh (Trà Vinh) nêu vấn đề điện lúc có lúc không, ảnh hưởnglớn, gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Đơn vị cung cấp đáng lẽ theo luật phải đềnbù. Nhưng trên thực tế nhiều hợp đồng theo mẫu còn mang tính độc quyền. Nhiềungười dân không thể đủ kiến thức và tranh luận để bảo vệ mình. Ngay vấn đề nhãnmác cũng còn nhập nhằng.
Việc K+ độc quyền phát sóng Giải bóng đá ngoại hạng Anh khiến nhiều người tiêu dùng bức xúc (Ảnh: Minh Đức)
Theo bà Kim Anh, 40% sữa tươi tiệt trùng hiện nay là gian lận, không phải sữatươi tiệt trùng. Cần kiểm tra, xử phạt nghiêm.
Đại biểu Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) cho rằng trong dự thảo luật còn một số điểmchưa thật hợp lý. Các nước quy định người tiêu dùng là cá nhân, VN quy định gồmcả tổ chức. “Nên khu biệt là cá nhân là để bảo vệ đối tượng yếu thế nhất”.
Đại biểu Nguyễn Đình Xuân (Tây Ninh) nêu thực tế bệnh nhân mổ mắt do thuốc mà bịhỏng mắt. Bệnh viện đền bù chỉ bằng mỗi cách miễn viện phí vì bệnh viện khônglàm ra thuốc.
Theo ông Xuân, một số nước bắt doanh nghiệp nhập khẩu phải ký quỹ khi nhập hàng.Người tiêu dùng nếu có thiệt hại có thể kiện nhà nhập khẩu, nhà nhập khẩu kiệnnhà sản xuất chứ không kiện vòng quanh như hiện nay.
Ông Xuân đề nghị dự luật cần quy định theo hướng này để bảo vệ được người tiêudùng.
Từ thực tế, đại biểu Bùi Thị Lệ Phi (Cần Thơ) đề nghị dự luật bổ sung thêm hànhvi bị cấm, đó là cấm lợi dụng tình trạng người dân khó khăn để cung cấp sản phẩmhết hạn sử dụng qua hình thức cứu trợ. Dù đây không phải kinh doanh nhưng bà Phiyêu cầu cần nêu rõ để cấm và xử lý khi cần thiết.
Một số vụ vi phạm quyền lợi người tiêu dùng nổi bật
* Vụ K+: Gần đây người xem truyền hình VN, đặc biệt là người yêu bóng đá quốc tế, đang bức xúc trước việc K+ độc quyền phát sóng Giải bóng đá ngoại hạng Anh vào ngày chủ nhật. Điều này chưa có tiền lệ tại VN. Hơn nữa, giá thuê bao của K+ cao hơn nhiều so với mức chi trả cho dịch vụ truyền hình của đại đa số khán giả VN.
Các chuyên gia phân tích vụ việc này có nhiều điểm vi phạm Luật cạnh tranh và ảnh hưởng đến quyền lợi của đông đảo người tiêu dùng.
* Thuốc hết “đát”: Giữa tháng 1-2010, Chi cục Quản lý thị trường Đắk Lắk bắt giữ một lô thuốc hết hạn sử dụng của Công ty TNHH thương mại dược phẩm Đông Phương đang trên đường vận chuyển. Lô hàng này lên tới 12.000 chai Soiplex Lysine (thuốc kích thích tăng trưởng cho trẻ em) 2.643 hộp Dardum (thuốc kháng sinh) đã hết hạn sử dụng từ rất lâu, có thùng hết hạn từ trước đó hai năm.
Sau đó, Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM cũng kiểm tra kho hàng của Công ty Đông Phương tại TP.HCM và bắt giữ hơn 1.000 thùng thuốc tây, phần lớn hết hạn sử dụng từ năm 2008, một số hàng đã được thay nhãn mới, tăng hạn sử dụng đến năm 2011.
Vụ việc cố tình thay đổi hạn sử dụng thuốc tây của Công ty Đông Phương được đánh giá vi phạm nghiêm trọng quyền lợi và có khả năng gây nguy hiểm cho người sử dụng.
* Cây xăng móc túi khách hàng: Cây xăng của doanh nghiệp tư nhân Hoàng Xuân Lộc (tại Cổ Nhuế, Từ Liêm, Hà Nội) đã bị cơ quan chức năng bắt quả tang gắn chip điện tử trong trụ bơm xăng để ăn cắp xăng của người tiêu dùng vào ngày 27-7.
Theo đó, mỗi lít xăng, cây xăng này “móc” tới 1.179 đồng của người tiêu dùng. Vụ việc này được đánh giá là hành vi gian lận xăng dầu lớn nhất từ trước đến nay bị phát hiện. Số xăng doanh nghiệp này đã móc túi khách hàng khoảng 30.000 lít, tương đương 494 triệu đồng.
Sau vụ việc này, chủ nhân cây xăng đã bị tuyên phạt 24 tháng tù giam với tội danh lừa dối khách hàng.
* Sữa thiếu đạm: Tháng 7-2010, Trung tâm nghiên cứu và tư vấn tiêu dùng của Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng VN công bố kết quả hậu kiểm sản phẩm sữa của 19 đơn vị sản xuất, kinh doanh sữa. Trong 20 mẫu kiểm nghiệm, có tới 10 mẫu không đạt hàm lượng đạm như công bố.
Đây là hành vi lừa dối khách hàng, mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ em khi sử dụng sản phẩm sữa thiếu đạm.
* Đồ trang sức Trung Quốc nhiễm độc: Đầu tháng 2-2010, Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM kiểm tra và bắt giữ hàng loạt lô hàng trang sức nhập lậu từ Trung Quốc. Kết quả kiểm nghiệm mẫu cho thấy có những lô tới 90% hàng bị nhiễm chì, cadmium nặng.
Tuy nhiên, đa số hàng hóa bị bắt giữ đều không tuân thủ quy tắc thông tin xuất xứ cho người tiêu dùng. Điều này cũng khiến người tiêu dùng không phân biệt được xuất xứ hàng hóa trước khi lựa chọn mua hay không.
