Chiều cuối thu hanh hao, khi vào khu biệt gian của trại giam công an thành phốHà Nội, trong đầu tôi không có gì dành cho sát thủ máu lạnh Nguyễn Đức Nghĩangoài sự phản cảm bởi phiên tòa gần nhất , bị cáo này đã tìm mọi cách bao biệncho hành vi giết người man rợ của mình.
Và tôi cũng chuẩn bị tinh thần để đối diện với thái độ tiêu cực, thậm chí bấtnhã của một tử tù đang hoảng loạn bởi nghe tử thần “đếm ngược thời gian”. Nhưng,Nguyễn Đức Nghĩa đã khiến tôi bất ngờ. Bất ngờ vì tôi nhận ra phần người còn lạitrong sát thủ ghê rợn này qua sự hối hận, thức tỉnh và những giọt nước mắt sámhối sau một năm rưỡi đối mặt với sự khủng khiếp nhất: Cái chết!
Tôi không chỉ giết chết một người….
![]() |
Giọt nước mắt muộn màng |
Bản án tử hình dành cho Nguyễn Đức Nghĩa (sinhnăm 1984, HKTT tổ 7, phường Lãm Hà, quận KiếnAn, TP Hải Phòng) sát thủ máu lạnh giết ngườiyêu cũ một cách man rợ hồi đầu tháng 5/2010dường như vẫn gây sự chú ý và theo dõi của dưluận. Tôi từng gặp và trực tiếp trò chuyện vớiNguyễn Đức Nghĩa tại phiên tòa sơ thẩm hồi đầutháng 7/2010.
Cũng như nhiều người có mặt trong phiên tòa hômđó, tôi đã phần nào vợi đi nỗi căm phẫn đối vớisát thủ mệnh danh máu lạnh, bởi cảm nhận được sựphục thiện, sám hối dù có thể chỉ là chút sĩdiện cuối cùng trong một con người được gắn haitừ: Có học. Vậy mà ở phiên tòa phúc thẩm, Nghĩalại một lần nữa thổi bùng lên dư luận ngọn lửaphẫn nộ khi hắn cố tìm mọi lý do để bao biện chohành vi giết người man rợ của mình trong khi hơnai hết hắn hiểu điều đó chỉ gây thêm nỗi bấtbình, phản cảm….
Tử tù Nguyễn Đức Nghĩa được đưa đến gặp tôi tạitrại giam Công an TP. Hà Nội hôm 19/10 không cònlà chàng trai cường tráng với khuôn mặt bầu bĩnhtrắng mịn như con gái ở phiên toàn sơ thẩm màtrở thành người đàn ông từng trải, gầy sọp vàtrắng xanh.
Tuy vậy, nét điển trai và cặp kính cận vẫn giữcho Nguyễn Đức Nghĩa dáng vóc thư sinh. Dươngnhư nhận ra tôi sau cuộc gặp tại Tòa án nhân dânThành phố Hà Nội hơn một năm về trước, Nghĩacười và lễ phéo chào. Tôi đang ngỡ ngàng vì tháiđộ bình thản, điềm tĩnh đến lạ của một tử tùđang chờ ngày thi hành án thì Nghĩa đã đan bàntay vào nhau, chủ động nói trước, như thể khéoléo ngăn chặn tôi đừng khai thác gì ở hắn hômnay: “ Tôi bất ngờ quá, mọi khi, nếu gặp nhà báotôi đều được thông báo trước để chuẩn bị tinhthần”.
Và, với cách nói năng khúc triết, mạch lạc củamột con người từng chạm vào kho tàng tri thức,Nghĩa tiếp: “ Với tôi, khi nói điều gì, tôi đềusuy nghĩ. Hôm nay tôi không chuẩn bị để nói đượcđiều gì với nhà báo”. Vậy khi tàn nhẫn cướp đimạng sống của người con gái từng là người yêucủa mình, Nghĩa có suy nghĩ không?
Nguyễn Đức Nghĩa tái mặt trước câu hỏi của tôi,cười nhạt, cúi xuống tránh cái nhìn thẳng chiếutừ người đối diện. Nghĩa ngồi câm lặng tới dămphút rồi rướn cặp kính 10 đi - ốp nhìn tôi. Đôimắt Nghĩa thật buồn. Rồi, sự trầm lắng căn phòngnhỏ được xua đi khi Nghĩa bắt đầu mở lòng, sự mởlòng có chừng mực, như chính sự khôn khéo trongcon người của hắn: “ có lẽ không riêng chị màrất nhiều người đều tăng tâm phần ác cảm với tôitại phiên tòa phúc thẩm.
Tại phiên xử sơ thẩm, tôi đã nói tôi không làmđơn kháng cáo vì tôi nhận thức được tội lỗi củamình và đã chập nhận. Nhưng, trước sự đau khổ vàyêu cầu của những bậc sinh thành, tôi còn biếtlàm gì khác ngoài việc ký vào lá đơn kháng cáođể bố mẹ tạm yên tâm và ước nguyện chỉ là ướcnguyện.
Lúc này đây tôi không bao biện, nhưng tôi muốnnói rằng không phải bây giờ mà ngay từ khi Linhgục xuống tắt thở, tôi bừng tỉnh và mọi sự tốtđẹp với tôi đã hết và cái tồi tệ đang bắt đầu.Tôi biết tôi không chỉ giết một mình Linh sau ánmạng này.
Tôi hoảng loạn và chính sự hoảng loạn đã biếntôi hành động như một con thú. Tôi không bất ngờkhi bị đẩy lên chiếc xe như cái hòm kín mít vớinhững chấn song không lọt bàn tay, rồ ga rú còiđưa tôi vào cái nơi mà bất cứ ai cũng sợ: Trạitạm giam Hỏa Lò. Quan chấn song nhỏ hẹp, tôithấy chiếc xe chở tôi đi đến đâu người ta đềungoái lại nhìn thảng thốt, ghê sợ.
Và tôi cũng biết, nếu lúc đó cửa xe mở ra, tôisẽ chết bởi sự căm phẫn của người đời. Trướckia, tôi được sống, được quan tâm dạy dỗ mộtcách nghiêm túc nên khi đậu Đại học Ngoại Thươngvà sống ở Hà Nội, mỗi lần nhìn thấy chiếc xe đặcchủng đó, tôi thường thở ra thật mạnh, cảm thấycuộc sống sạch hơn vì thêm con vi khuẩn gậy hạibị phát hiện, gom về đúng chỗ và tiêu hủy.
Trong đầu tôi lúc đó chỉ có một hình dung là sựtột cùng của bố mẹ, của chị gái tôi và cả ngườithân Linh nữa. Tôi đã gào lên thật to, nhưng cólẽ chỉ mình tôi nghe được giữa ồn ào đông đúc:Sao tôi lại hành động như vậy? tôi đã từng rấtyêu Linh. Tôi căm thù chính mình. Tôi hối hận vôcùng sự ngang tang, sĩ diện trong tôi. Thường,người ta không nhìn thấy mọi chuyện của đời mìnhlà do mình mà ra.
Tôi cũng vậy. Chỉ đến khi phải trả giá mớinghiệm ra tất cả thì đã quá muộn. Tôi nghe rấtrõ tiếng gọi của thần chết cùng chiếc vạc dầusôi sung sục mà tôi từng biết đến qua truyện cổtích. Đêm đêm với tôi là nỗi sợ. Hình ảnh Linhmặc váy trắng toát luôn hiện về ám ảnh tôi…”,Nghĩa lặng đi trong sự day dứt.
Những cơn ác mộng hành hạ, đeo bám
Tôi đang cố gắng ghi lại trong đầu những lời sámhối của kẻ tử tù đang chờ ngày xử tử thì Nghĩangừng nói, mắt nhìn chăm chăm vào người đốidiện, như thể chờ đợi phản ứng gì đó nơi tôi saunhững điều hắn vừa bộc lộ.
Thấy tôi im lặng, Nghĩa tiếp: “ sau gần một nămrưỡi trong tù và sau hai lần nhận bản án tửhình, quá đủ cho tôi ngẫm nghĩ lại những gì đãxảy ra. Tôi nghĩ mỗi người đều có một số phận vàsố phận của tôi phải có được định đoạt như vậy.Tôi đã cố quên, cố cầu nguyện, sám hối cho nhữngngày, mà không phải thế, nói cho đúng là nhữnggiờ phút còn lại của cuộc đời.
Nhưng mỗi tối khi tôi nằm xuống lại thấy Linhhiện về cứ xoay xoáy nhìn tôi không chớp. Đôimắt ấy muôn trạng lắm. Có lúc tha thiết yêuthương như những ngày tôi và Linh mới quen nhau.Có lúc lại long lên những tia giận dữ. Tôi thấycơ thể như bị tảng đá lớn đè nặng, kêu lên khôngthành tiếng khi gặp đôi mặt ấy cứ trợn ngượcnhìn tôi rồi dại đi trong bê bết máu, hệt nhưtôi nhìn thấy sau lúc lưỡi dao sắc lạnh găm ngậpkhiến người con gái từng là của tôi gục xuống.
Trong nỗi sợ khủng khiếp, tôi muốn bỏ chạy nhưngxung quanh là bốn bức tường lạnh ngắt nhưng cáigông đang cùm trái tim tôi tội lỗi. Những cảmgiác hay giấc mơ khủng khiếp đó lặp lại từng đêmgần một năm rưỡi qua khiến cái đầu tôi muốn vỡtung và từng nghĩ đến việc tự kết thúc đời mình.
Nhưng khi hình dung ra mẹ, ra chị, ra di ảnh bố,tôi bình tâm lại và thấy rõ tất cả những gì ởthực tại và phải sống cho dù chỉ còn một giờ.Thật ra, tôi không nặng nề về bản án tử hình vìtôi có chết trăm lần cũng không bù đắp được nỗiđau mà tôi đã gây ra cho người thân của tôi vàgia đình Linh mà điều đau đớn nhất đối với tôichính là khi nhận được tin bố tôi mất.
Bố mẹ tôi là những người tuyệt vời và đã tạo chochị em tôi hành trang gồm hai từ tử tế để bướcvào cuộc sống. Vậy mà tôi đã gián tiếp giết chếtbố tôi. Trong các giấc mơ ám ảnh, tôi mong mỏicó đêm sẽ thấy bố về. Những tôi chờ mãi, chờ mãimà không một lần gặp mặt. Tôi biết bố tôi giậntôi lắm”.
Nói đến bố mẹ, giọng nghĩa nghẹn lại, ngửa mặtđể những giọt nước mắt khỏi trào ra nhưng khôngngăn được. Lần thứ hai tôi chứng kiến kẻ mệnhdanh sát thủ máu lạnh khóc tức tưởi sau tội ácman rợ gây tiếng xấu muôn đời. Trên ghế băng cỡnhỡ, Nguyễn Đức Nghĩa như co rúm lại. Tôi hiểugiờ đây hắn đang thấm thía, đã thấy đau đớn đếntận cùng khi nhận ra tất cả đã biến mất ở giâyphút đầu tiên hắn lao theo bước chân quỷ dữ.
Có thể, cái trạng thái nửa u mê, nửa tỉnh táocủa con người nào đó trong Nguyễn Đức Nghĩa lúcđo đẩy hắn tới hành động như vậy?
Nghĩa tiếp: “ Nói đến nhà tù, nhất là buồn biệtgiam lạnh lẽo, tĩnh lặng, người ta sởn ra gà vìsợ hãi. Nhưng với tôi bây giờ, yên tĩnh lại làsự ưu ái đặc bệt. Tôi thấy sự yên tĩnh giúp chocon người ta tĩnh trí, nhìn kỹ hơn, dù là quámuộn, dù chỉ còn sự hối tiếc những gì khuất lấptrong quá khứ mà xưa kia, cuộc sống hối hả, gấpgáp cứ ào ào chuyển động, trào qua như sông,nhấn chìm người ta xuống, không cho ai một cơhội nhận rõ đâu là đen, đâu là trắng.
Giờ đây, khi số phận đã được định đoạt nên khôngmuốn nói đến hai từ giá như. Điều đó là khôngtưởng và nếu lúc đó nhận thức được mình đang làai và hậu quả thì không một ai hành động điênrồ. Tôi vô cùng ân hận vì những gì mình đã làm.Tôi có tội với Linh, có tội vơi gia đình Linh vàcó tội với gia đình mình.
Tôi đã xác định chấp nhận tất cả mọi sự trừngphạt và đó là lý do tôi trở nên binh thản. Tuynhiên, tôi vẫn hy vọng mong manh. Thực lòng, tôikhông nghĩ gì cho tôi nữa, nhưng nếu được sống,tôi sẽ là tôi khi còn ở gia đình và sống cho mẹ,người sinh thành còn lại của tôi”.
![]() |
Nguyễn Đức Nghĩa những ngày trong trại tạm giam HN |
Điều bình dị bỗng chốc trởthành giấc mơ… xa xỉ
Mặt trời ngả dần về phía bức tường cao ngất nhằng nhịt thép gai bao quanh toànkhu trại. Trong căn phòng nhỏ gần nơi biệt giam, khuôn mặt điển trai nhưng lạnhlùng của Nguyễn Đức Nghĩa bỗng trở nên…hiền khô. Thật lạ là lúc đầu gặp tôi,Nguyễn Đức Nghĩa không muốn bộc bạch những suy nghĩ của mình, nhưng rồi, khi nóivề sự sám hối và nhắc đến người thân của mình, Nghĩa tự dưng nói liền một mạch:“ tất cả mọi nỗi đau, mất mát với gia đình Linh, gia đình tôi và cả gia đình Yến(người yêu của Nghĩa tại thời điểm gây án) đều do tôi gây nên.
Vì một phút sĩ diện, một phút không kiềm chế, tôi đã phạm tội tày trời và gieonỗi đau cho bao nhiêu người. Đến giờ phút này tôi cũng không thể giải thích đượcrằng tại sao lúc đó tôi lại có thể hành động như một con thú như vậy. Tôi cầumong Linh được siêu thoát và xin được tạ tội với tất cả mọi người. Tôi nhớ lắmlắm thời thơ ấu.
Thời ấy chưa xa mà sao tôi không còn cơ hội quay trở lại dù là tìm về một dấuchân kỉ niệm. Tuy chiều chị em tôi, nhất là tôi nhưng bố mẹ tôi lại rất nghiêmkhắc và luôn hướng cho tôi đi tới tương lại bằng con đường học vấn. Lúc nào bốmẹ cũng coi tôi như một đứa trẻ và dặn dò đủ điều. Trước, mỗi lần về nhà, tôihay chui vào giường của bố thấy mình ngủ ngon hơn.
Giờ, tôi vẫn thèm được ngủ chung với bố, thèm vòi vĩnh mẹ những món ăn mìnhthích nhưng đó chỉ là giấc mơ xa xỉ. Điều đó không xa xỉ sao được khi tôi đã trởthành kẻ tử tù bị xã hội lên án, bố tôi đã chết vì suy nghĩ khi trên đường tớithăm tôi.
Tôi nhớ, hồi còn nhỏ, có lần tôi bị cảm, mẹ tôi vừa chạy tất tả, vừa nước mắtngắn dài đi tìm nắm lá nhọ nhồi đắp lên trán tôi trong khi tôi nằng nặc gạt ra.Rồi mẹ đổ nước nhọ nhồi vào miệng tôi đang cắn chặt khiến những giọt nước chảyxuống hai bên mép xanh lét.
Thấy mẹ nhăn nhó bất lực, rơm rớm nước mắt tôi mới hé răng. Giờ tôi mong cũngkhông được nữa. Tôi thường nằm mơ thấy mẹ. Có lần tôi mơ thấy trước di ảnh bố,mẹ ngồi thụp xuống, tiếng khóc vỡ ra. Tôi nhòn mẹ, khuôn mặt xộc xệch, nhòenhoẹt nước. Tôi lao tới ôm mẹ nhưng mẹ vùng chạy, chạy tới nghĩa trang có nhiềungôi mộ hình chữ thập có tên và không tên.
Nơi đó bố tôi đang năm, một giấc ngủ chưa yên. Lúc đó là giữa đêm, choàng tỉnh,tôi ngơ ngẩn lấy tay bịt chặt hai tai để khỏi nghe những âm thanh rờn rợn, nhắmmắt lại nhưng không sao ngủ sâu được. Tôi lại thấy mẹ tôi đứng cạnh di ảnh bố.
Tôi nghe thấy rõ mẹ tôi xin bố hãy cười lên một lần. Nhưng, bố tôi không cười.Vâng, bố cười làm sao được khi có đứa con tội lỗi là tôi. Những giấc mơ như thếcứ đeo bám tôi hằng đêm”.
Hết giờ quy định, cánh cửa sắt lạnh ngắt mở ra đưa Nghĩa trở lại buồng biệtgiam. Khuôn cửa kín và tôi. Tôi thấy Nghĩa ngoại lại để nhìn ra ngoài kia, nhữnggiọt nắng cuối cùng dần tắt.
Mong manh chút liêm sỉ cuối cùng?
Nghe những gì Nguyễn Đức Nghĩa nói hôm nay, tôi hiểu thời gian qua, sự tĩnh lặngđã giúp hắn mở mắt để nhận ra rõ chính mình. Nhưng khi mọi thứ đã quá muộn, tứclà khi cuộc sống đã được định đoạt bằng bản án tử hình thì dù Nghĩa có cố gắngcầu nguyện sám hối đến đâu, chúa cũng không thể gột bỏ, rũ đi được tội lỗi trongcon người hắn.
Tôi chợt nhớ tới lời nhận xét của một cán bộ điều tra khi nói về vụ án củaNguyễn Đức Nghĩa vừa bộc lộ với tôi không phải là sự lột xác mà chỉ là một sựpha trộn rất nhỏ nào đó giữa thiện và ác, chắp vá nên con người hắn trước mặttôi hôm nay. Và có lẽ, ngay cả sự khôn khéo, điềm tĩnh, mạch lạc hay những lờisám hối tôi vừa nghe cũng chỉ là để sát thủ máu lạnh Nguyễn Đức Nghĩa bảo vệchút liêm sỉ cuối cùng?
Theo Đời sống & pháp luật