Năm nào cũng vậy, cứ mỗi độ cuối đông đầu xuân là mẹ lại lui
cui lau rửa mấy cái thẩu thủy tinh. Mấy chị em tôi thấy vậy thì mừng,
hiểu rằng mẹ chuẩn bị làm món thịt heo ngâm nước mắm đấy.
Cái tên thịt heo ngâm nước mắm nghe khá đơn giản, ấy vậy mà với ai không
biết chứ đối với gia đình tôi, nó gắn bó như một truyền thống trong
những ngày tết từ mấy chục năm nay.
Những ngày đó, đời sống còn khó khăn, để có một hũ thịt ngon cho cả nhà
trong mỗi bữa cơm tết, mẹ phải dành dụm tiền cả mấy tháng rồi những
chiều 29, 30 tháng chạp phải đi hỏi tìm mua từng cân thịt heo về sửa
soạn nấu cả đêm.
Và dù có thèm đứt ruột đi nữa, chúng tôi cũng chỉ được ăn món này vào
những ngày đầu năm mới. Cứ thế, vị giác hòa cùng thói quen thấm dần, lớn
dần theo lứa tuổi.
Những năm gần đây, cuộc sống đã khấm khá hơn. Nhiều gia đình ở các
làng quê thường làm món thịt heo ngâm từ những ngày đầu tháng chạp và
trồng từng khoảnh rau xanh trong sân nhà để ăn dần. Mẹ tôi cũng vậy. Mẹ
bảo, mùa này thời tiết thuận lợi cho trồng rau sống, chỉ cần gieo hạt
tưới nước là 20 ngày sau đã có rau ngon sạch. Còn thịt ngâm là một món
dễ làm, giữ được lâu, khi ăn chỉ mất vài phút để cắt dọn ra nên độ này
mẹ chuẩn bị khá chu đáo.
Mẹ chọn những miếng thịt có da mỏng, mỡ không dày, ngon nhất là thịt ba
chỉ, mỡ và thịt dính liền với nhau rồi cắt thành từng miếng luộc chín,
sau đó nấu nước mắm đường theo phân lượng đúng như kinh nghiệm rồi ngâm.
Thịt và rau đâu vào đó, thế là những bữa ăn mang hương vị tết đã đến
với gia đình.
Thường lệ mỗi khi nhà có khách, mẹ lại vui vẻ gắp thịt từng miếng rồi
khéo tay thái mỏng, sắp đều xoay tròn lên đĩa. Mấy chị em tôi ra vườn
hái rau sống. Nào là cải non, xà lách, tần ô, ngò thơm, diếp cá, rau
thơm... Mỗi thứ một ít nhặt ra rửa sạch rồi trộn cùng dưa leo xắt nhỏ,
chuối, khế. Để cho bữa ăn ngon miệng hơn, cần có một chén nước mắm cá
cơm nguyên chất giã với ớt tỏi, vắt ít chanh. Bên cạnh đó phải kèm theo
bánh tráng nướng, bánh tráng nhúng nước. Có thể ăn kèm củ kiệu ngâm
chua, chốc chốc lại nếm vài trái ớt xiêm thì càng ngon hơn...
