Hàng loạt dự án có vốn đăng ký lên đến hàng tỉ USD được cấp phép từ nhiều nămtrước, nhưng đến nay phần lớn đều trong tình trạng “trùm mền”. Điều trớ trêu lànếu như việc cấp phép khá dễ dàng thì rút giấy phép lại không đơn giản chút nào.

Trong năm 2011, Bộ Kế hoạch - đầu tư đã công bố mục tiêu thu hút 20 tỉ USD vốnđăng ký đối với các dự án đầu tư nước ngoài (FDI) và khoảng 11 tỉ USD vốn giảingân. Tuy nhiên, giải pháp cụ thể cho những dự án lớn được cấp phép các nămtrước nay còn đang “trùm mền” vẫn chưa thấy đề cập.

Dễ như cấp phép...

Tại thời điểm này, không chỉ có dự án “Thành phố sáng tạo” Nam Tuy Hòa có vốn1,68 tỉ USD ở Phú Yên đang đứng trước nguy cơ bị rút giấy chứng nhận đầu tư mànhiều dự án bất động sản với số vốn nhiều tỉ USD cũng trong tình trạng tương tự.Chính quyền địa phương nhiều tỉnh thành 2-3 năm trước hối hả cấp phép vì sợnhững dự án lớn này “chạy” đi nơi khác, nay cũng sốt ruột vì dự án cứ bị “treo”mãi.

Chủ đầu tư dự án “Thành phố sáng tạo” đã nhiều lần trì hoãn việc đóng tiền kýquỹ và lại tiếp tục lỗi hẹn trước kỳ hạn ngày 21-12-2010. Và lãnh đạo tỉnh PhúYên đã ra thông điệp mạnh mẽ “sẽ rút giấy phép”.

Trong khi đó, trả lờichúng tôi,đại diện chủ đầu tư của dự án này vẫn cho rằng lạc quan với cam kết góp vốn củanhững nhà đầu tư cùng tham gia dự án. Tuy nhiên, sự trì hoãn trong việc bỏ rakhoảng 3 triệu USD ký quỹ, một trong những động tác đầu tiên để triển khai dự án,đã khiến nhiều người không thể không đặt dấu hỏi về khả năng tài chính của chủđầu tư.

Bà Rịa - Vũng Tàu là nơi ra đời nhiều dự án bất động sản du lịch “tỉ đô” nhấttrong giai đoạn 2007- 2008. Từ dự án khu du lịch đa năng Hồ Tràm Strip 4,2 tỉUSD đến dự án khu du lịch Saigon Atlantis 4,1 tỉ USD, dự án khu du lịch của GoodChoice 1,3 tỉ USD... đến thời điểm hiện nay đều triển khai rất chậm hoặc giậmchân tại chỗ.

Có dự án mà chủ đầu tư “chày cối” cả việc trả tiền thuê vẽ thiếtkế, đến nỗi trong cuộc họp một lãnh đạo chính quyền địa phương phải nói thẳng rachi tiết này để chứng minh cho nghi ngờ của ông về khả năng tài chính và thiệnchí triển khai dự án của chủ đầu tư.

Một chủ đầu tư khác là Berjaya (Malaysia) được cấp phép dự án khu đô thị đại học3,5 tỉ USD và dự án trung tâm tài chính VN 930 triệu USD ở TP.HCM. Cả hai dự ánnày hiện vẫn chưa thấy triển khai gì trên đất thì lại tiếp tục được cấp phép mộtdự án khác 2 tỉ USD ở Nhơn Trạch, Đồng Nai khiến dư luận không thể không đặt câuhỏi có quá dễ dãi trong việc cấp phép cho những dự án lớn như vậy?

Những dự án tỉ USD “trùm mền”
Đất giao cho dự án Saigon Atlantis (Bà Rịa - Vũng Tàu) chưa hoàn chỉnh theo kiểu “da beo” nên chủ đầu tư là Công ty Winvest LLC (Mỹ) cho rằng chưa thể triển khai (Ảnh: Lê Nguyên Minh)

Khó như... rút giấy phép

Đến nay mới có Quảng Nam tỏ ra cương quyết trong việc thu hồi giấy chứng nhậnđầu tư đối với những dự án mang tên “tỉ đô” nhưng lại chậm trễ triển khai. Dự án“Bãi biển rồng” 4 tỉ USD vừa bị rút giấy phép là một ví dụ.

Có thể nói lãnh đạo nhiều tỉnh thành đã nương tay với chủ đầu tư nhưng một sốnơi bị rơi vào thế kẹt, muốn rút giấy phép là điều không dễ.

Dự án nhà máy lọc dầu Cần Thơ được cấp phép năm 2008 là ví dụ. Việc xem xét thuhồi giấy chứng nhận đầu tư dự án này đã được đặt ra vài lần khi một bên tham giadự án là nhà đầu tư Mỹ rút lui năm 2009. Nhưng phía nhà đầu tư trong nước vẫntiếp tục đeo đuổi dự án, mời gọi đối tác khác tham gia.

Trong khi chính quyềnđịa phương đặt dấu hỏi về khả tài chính của nhà đầu tư vì thấy dự án chưa “rụcrịch”, thì chủ đầu tư lại cho rằng địa phương chưa giao đất sạch nên dự án bịchậm. “Chưa có đất sạch” cũng là lý do được đối tác nước ngoài mới của dự án nàyđưa ra để “không thể tiếp tục hợp tác”.

Theo một cán bộ quản lý dự án đầu tư nước ngoài lâu năm ở TP.HCM, khái niệm“triển khai” và “chưa triển khai” dự án còn rất chung chung. “Chủ đầu tư chỉ cầnvài động tác thay đổi giấy tờ trong bộ hồ sơ, xin điều chỉnh chỗ này, bổ sungchỗ khác để trì hoãn triển khai thì cũng được coi như là đang triển khai. Khôngthể nói chưa triển khai để rút giấy phép của họ” - cán bộ này nói.

Nên cho chuyển nhượng dự án?

Trong một diễn đàn bàn việc tìm giải pháp thúc đẩy giải ngân cho các dự án đầutư nước ngoài diễn ra ở Vũng Tàu gần đây, một lãnh đạo tỉnh này đã thẳng thắnđặt vấn đề nên luật hóa một cách cụ thể, rõ ràng hơn cho hoạt động chuyển nhượngdự án. “Luật hiện nay không cấm cản, nhưng dư luận cứ đặt vấn đề chủ đầu tư xindự án rồi đem bán, chúng tôi thật khó ăn nói mỗi khi trả lời chất vấn tại cáccuộc họp HĐND” - vị lãnh đạo này bày tỏ.

Quả thật, xử lý điều này không dễ, bởi theo ông Phan Hữu Thắng - giám đốc Trungtâm Nghiên cứu đầu tư nước ngoài, có rất nhiều doanh nhân không phải là nhà đầutư thật sự, mục đích của họ là làm dự án rồi bán kiếm lời. Nếu chính quyền địaphương cứ cấp phép mà không thẩm định kỹ, trong tương lai còn nhiều dự án bị kéodài thời gian triển khai hơn nữa. “Luật không quy định chặt chẽ thì việc chuyểnnhượng này càng phức tạp hơn” - ông Thắng nhận định.

Cần rạch ròi giữa nhà môi giới và chủ đầu tư

Giới luật sư tư vấn đầu tư cho rằng cũng cần thừa nhận vai trò của những tổ chức, cá nhân môi giới dự án. “Cần có luật quy định rõ đâu là nhà môi giới, giới hạn hoạt động của họ đến đâu, được hưởng quyền lợi gì... Phải rất rạch ròi giữa nhà môi giới với nhà phát triển, chủ đầu tư dự án thì việc cấp và rút giấy phép mới nghiêm minh” - một luật sư đề nghị.

Thực tế hiện nay có rất nhiều nhà môi giới dự án đang giữ vai trò chủ đầu tư. “Họ cũng bỏ tiền ra đầu tư, theo tôi biết có người bán cả tài sản bên Mỹ về VN đeo đuổi một dự án, sau khi có giấy phép họ lại đi tìm nhà đầu tư thật để chuyển nhượng lấy lời. Trước đây có người kiếm bộn tiền. Nhưng khủng hoảng kinh tế xảy ra, dự án không còn béo bở nữa, có người mất cả triệu USD, còn giấy phép thì bị thu hồi”, nhà tư vấn này chia sẻ.

Theo Lê Nguyên Minh
Tuổi trẻ