Cụ rùa là tâmđiểm chú ý của những người dân Việt Nam trong thời gian vừa qua. Tuy nhiên, chưaai biết quê của cụ rùa ở đâu.
Theo Phó giáo sư,Tiến sĩ Hà Đình Đức, thời gian gần đây, một chuyên gia nước ngoài đã liên hệ vớiông để xin các tài liệu, hình ảnh mới nhất về cụ rùa hồ Gươm để trình bày tạimột hội thảo khoa học tại Singapore. Tuy nhiên, ông Đức đã từ chối vì chuyên gianày từng tuyên bố cụ rùa hồ Gươm là loài giải Rafetus Swinhoei ở Thượng Hải,Trung Quốc.
Lý giải về xuất xứcủa cụ rùa hồ Gươm, ông Đức cho biết, vào thời Lý Công Uẩn dời đô về Thăng Long,không thấy ai nói rằng ở hồ Lục Thủy (nay là hồ Hoàn Kiếm) có rùa to. Chỉ đếnkhi vua Lê Lợi lên ngôi thì mới có chuyện rùa ở hồ Gươm.
“Có lẽ Lê Lợi đãđem rùa từ Thanh Hóa ra thả ở Hồ Lục Thủy vì trong sách cổ có nói, xưa kia ởVũng Sung (thuộc sông Lương, Lam Kinh, Thanh Hóa) có một loài rùa to bằng chiếcchiếu đôi, vào mùa sinh sản, rùa quần nhau làm đục cả nước. Lại có chuyện kểrằng, khi Lê Lợi chạy giặc ở Lam Kinh thì có một con ba ba rất to đi sau xóa dấuvết, sau được Lê Lợi phong thần ba ba.
 |
| "Cụ" Rùa với thương tích đầy mình. Ảnh: Hải Lê |
Cũng thời đó, tươngtruyền ở vùng Phúc Địa gần Lam Kinh, có con rùa to đến nỗi mai của nó có đủ chỗcho ba người trú mưa mà không bị ướt. Khi con rùa lên bờ đẻ trứng, người dân đãbuộc hai chân sau của nó vào hai con trâu mộng để bắt, nhưng nó đã kéo tuột cảhai con trâu xuống nước sông”, Ông Hà Đình Đức phỏng đoán.
Theo ông Hà ĐìnhĐức, nếu cụ rùa hồ Gươm có gốc gác ở Hà Nội thì hồ Tây và các hồ ở Hà Nội cũngphải có, bởi hồ Gươm và hồ Tây cùng có nguồn gốc từ dòng sông Cái cổ (sôngHồng).
Về thông tin rùa hồGươm là loài giải Thượng Hải, Trung Quốc, ông Đức cho biết, ông đã sang ThượngHải để làm việc với một bảo tàng tự nhiên ở đây.
Theo ông Đức: “Nhìnvào hai bức ảnh sọ của con Rafetus leloii (tên khoa học của rùa hồ Gươm) và conRafetus swinhoei (giải Thượng Hải) thấy hoàn toàn khác nhau: cái tù, cái nhọn;cái ổ mắt bầu dục, cái ổ mắt tròn; tỷ lệ ổ mắt so với sọ khác nhau; xương chẩmcái như thìa, cái gờ nhỏ; phía hàm dưới cái gần hình thang, cái nhọn; hình tháicủa mai cũng khác nhau”.
Sau nữa, ông Đứckhẳng định, để xác minh nguồn gốc nòi giống của loài rùa hồ Gươm, cuối năm 2004,Viện Công nghệ Sinh học đã xét nghiệm AND để so sánh rùa hồ Gươm với các loàirùa khác và kết luận “rùa hồ Gươm là một loài rùa mới, thuộc dòng rùa mai mềmnước ngọt khổng lồ”.
Ông Đức cho biếtthêm, ở các vùng lòng hồ thuộc sông Hồng, sông Mã, sông Đà từ xưa đã tồn tạiloại rùa mai mềm nước ngọt khổng lồ và Viện Công nghệ Sinh học còn lưu lại mộtsố mẫu tiêu bản. Qua nghiên cứu, phân tích cũng khẳng định rùa hồ Gươm khôngphải là loại giải Thượng Hải (Rafetus swinhoei).
“Phân tích nguồngen cũng cho thấy rùa hồ Gươm là độc nhất vô nhị nên tôi kết luận cụ rùa hồ Gươmlà loài rùa mới và đặt tên khoa học là Rafetus leloii (Lê Lợi)”, Phó giáo sư HàĐình Đức cho biết.
Được biết, một sốnhà nghiên cứu về loài rùa như Tiến sĩ Peter Maylan (Đại học Eckerd); Giáo sưKraig Adler (Đại học Cornell - Mỹ) đã đồng ý với quan điểm của ông Đức rằng rùahồ Gươm thuộc loài rùa mai mềm nước ngọt khổng lồ, loài thứ 5 có ở Việt Nam vàcũng là loài thứ 23 trên thế giới.
TheoViệt Chiến
Thanh Niên
