Ngoài các loại rau củ được trồng thành vườn, ở miền Tây còn
có một nguồn cung cấp nhiều loại rau đa dạng và vô cùng phong phú. Đó là
các loài rau củ ngoài đồng ruộng, trên núi, trong rừng hoặc dọc theo
các bờ ao, kênh ngòi, sông suối…
Theo các chuyên gia ẩm thực, rau mọc tự nhiên là loại rau sạch vì chúng
không bị tác động bởi phân bón, hóa chất và các loại thuốc trừ sâu bệnh.
Do đó, nhiều người dân ở thành thị cũng như thôn quê ngày càng có xu
hướng chọn rau sạch làm nguyên liệu thực phẩm cho gia đình.
Trong số các loài rau dại có những thứ vừa là món ăn vừa là vị thuốc nên
được nhiều người yêu thích, coi như món ngon quý như rau nhút, rau ngỗ,
rau cải trời, rau ngành ngạnh, rau dền, rau dừa… mỗi loại đều có tác
dụng bổ dưỡng khác nhau, đặc biệt là rau dừa.
Rau dừa còn gọi là rau dừa nước, thường
mọc hoang trên các ao hồ, lung bào, đầm lầy. Thân rau mềm, lá nhỏ, hoa
màu trắng, đặc biệt trên cọng rau mang nhiều phao xốp giúp cho thân cây
nổi lên mặt nước dễ dàng.
Rau dừa có vị ngọt nhạt, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi
tiểu. Theo dược sĩ Lê Kim Phụng (Đại học Y Dược TPHCM), thành phần rau
dừa chưa nhiều protid, glucid, chất xơ và các chất khoáng. Rau dừa có
thể chữa trị đường tiết niệu như viêm bàng quang, tiểu buốt, tiểu gắt…
bằng cách dùng tươi hoặc khô dưới dạng thuốc sắc. Theo kinh nghiệm dân
gian, rau dừa tươi có thể giã nhỏ đắp nơi mụn nhọt, sưng lở.
Trong các bữa ăn đạm bạc, bà con nông dân thường dùng rau dừa rửa
sạch, bóp gỏi chấm nước cá kho, chấm tương chao, đặc biệt rau dừa nấu
với mắm kho sẽ trở thành một món ngon tuyệt diệu, mùi vị đặc trưng, khó
có loại rau nào bì kịp.
Mắm kho phải là thứ mắm sặt chính gốc. Sau khi nấu sôi, lược sạch, cho
thêm nước dừa tươi vào vừa đủ mặn, ngọt... Thường người ta bắc nồi mắm
lên bếp gaz mini hoặc bếp than hồng để giữ độ nóng đều. Tiếp theo, người
ta cho thêm thịt, cá, tép, lươn hoặc bất cứ một thứ hải sản nào cũng
được, ngon nhất là cá ngác.
Người ăn chỉ cần ngắt từng khúc rau dừa chấm vào mắm là sẽ có một món ăn
như ý. Ngoài rau dừa ra, người ăn còn có thể kèm thêm rau ngỗ, rau
đắng, dưa leo, chuối chát.
Những ai thích cầu kỳ có thể trộn gỏi gồm rau dừa, bông súng, dừa nạo
rồi trộn đều lên dùng chấm mắm kho. Hấp dẫn nhất là chan mắm vào chén
bún trộn gỏi, vừa nhai vừa thưởng thức. Lúc đó người ăn mới cảm nhận
được hương vị độc đáo của rau dừa, vừa nồng nàn, vừa ngọt, chát, thơm,
giòn, lại hòa quyện cùng thứ nước chấm béo, ngọt, mặn, chua, cay… ai ăn
một lần sẽ nhớ mãi.
