NSND Trần Hiếu – Mất 8 năm để giải thoát khỏi Minh Huệ

Rất lâu rồi, NSND Trần Hiếukhông xuất hiện trên báo chí. Gặp ông trong buổi làm giám khảo chương trình “Giađình tài tử”, ông tỏ ra rất hào hứng với cuộc thi. Vì ông cho rằng, đây là cuộcthi tìm kiếm sự chia sẻ giữa các thành viên trong gia đình nhiều thế hệ thôngqua việc ca hát.

Có một gia đình là niềm hạnh phúclớn, đó là điều ông luôn kiếm tìm. Nhưng đã có lúc ông đi lầm, yêu lầm và mấttới 8 năm để giải thoát cuộc hôn nhân không may mắn. Căn nhà nhỏ hiện tại củaông và người vợ mới ở gần sân bay Tân Sơn Nhất vẻ như ấm áp và đầy ắp tiếng đàntiếng hát. Ở tuổi 75, Trần Hiếu vẫn tràn trề thanh xuân...

NSND Trần Hiếu

Làm thầy rất buồn

Với 51 năm làm thầy, có rất nhiều học trò nổi tiếng và thành công, ngườihọc trò nào làm ông tự hào nhất?

Mỗi người một chút. 51 năm đi dạy, tôi có gì? Tôi có hai học trò Thanh Hoavà Y Moan là Nghệ sỹ nhân dân. Và khoảng 14 nghệ sỹ ưu tú. Nghĩa là một ôngnghệ sỹ nhân dân dạy được 2 nghệ sỹ nhân dân và hàng loạt những nghệ sỹ ưutú nữa. Này, lẽ ra Bộ văn hóa phải cảm ơn tôi mới phải, nhỉ?... Ngoài ra,con gái, Trần Thu Hà mà mọi người biêt đến chính là học trò của tôi, hay cảThanh Thúy, Nam Khánh, Trọng Tấn, Tấn Minh.

Tấn Minh cũng chuẩn bị được nghệsỹ ưu tú rồi. Hay Tina Tình cũng là trường hợp lạ lùng nhất trong đời làm thầycủa tôi, để lại nhiều cảm xúc đặc biệt nhất. Khi nó về với tôi, mới 17 tuổi chứmấy, rất bé, nhưng rất giỏi, đã tự sáng tác được một số bài rồi, nhưng nó hátkiểu không có nghề. Và tôi không muốn nhận. Tina cứ năn nỉ, bác thương con thìdạy cho con.... và Tina là cô học trò rất cố gắng, học 6 buổi 1 tuần, nó học mộtnăm bằng người khác học 3 năm thanh nhạc.

Ông dạy học trò thành tài rất nhiều, nhưng đôi khi học trò thành công khôngphải ai cũng nhớ đến thầy. Với ông, có khi nào cảm giác đó xuất hiện và có khinào ông cảm thấy chua chát?

À, trường hợp đó xảy ra rất nhiều thầy, nhưng với tôi thì không có. Học trò nhớđến tôi lắm, đi xa mấy vẫn nhớ đến tôi. Có những học sinh ở những đất nước xaxôi như Nhật Bản, Hà Lan, vẫn nhớ đến thầy nghèo ở quê hương. Những món quà, haychỉ những tin nhắn thôi cũng đủ làm tôi vui.

Nghề thầy giáo là nghề đưa đò,đưa qua sông rồi thì học sinh có khi quên, đó là một thực trạng có thật. Làmthầy rất buồn, trong nghề sư phạm này, mười ông thì năm ông dạy theo kiểu nạt,mắng, dọa để học sinh học. Cái đó chính là cái dở trong sư phạm, thầy bìnhthường dạy chữ mà nạt học sinh thì đã là sai rồi, huống hồ học hát.

Học hát khó lắm chứ. Nghề hátchỉ có một thứ nhạc cụ là bản thân anh ta. Bản thân ca sỹ là nhạc cụ sống.Vậy có thể nói nghề này là nghề khó dạy nhất. Học sinh đến với mình với mộttâm trạng hào hứng để học, mà thầy lại dạy lại nạt hay quát mắng, thậm chínói móc một câu thôi thì học sinh bị cụt hứng và nó sợ không dám học. Cónhững ông thầy làm học sinh nó ghi nhớ, khi tốt nghiệp rồi, ra đường gặp họkhông chào thầy, như là không biết vậy.

Đã gần 80 tuổi, nhưng giọng hát của ông vẫn còn rất mạnh, có lẽ vì thếmọi người không thấy ông đang đeo cái ách quá nặng của nghề. Nhưng có khinào ông nghĩ nếu mà mình không đeo mang những công việc này, ông sẽ thảnhthơi hơn, và an hưởng tuổi già?

Cũng có nhiều người hỏi tôi, nếu kiếp sau, thầy có làm nghề hát không? Điềuđó là chắc chắn. Cái này nó như nghiệp. Ngày trước, tôi đã vào đại học ThủThiêm ở Hà Nội, khóa đầu tiên luôn. Nhưng rồi tôi bỏ, đi học thanh nhạc. Cảnhà tôi mắng tôi, tôi phải giấu một năm. Buổi sáng, nhà tôi trên đường NamBộ (Hà Nội), đi tay phải là trường đại học BK., đi về phía trái là Nhạc việnHà Nội, mẹ tôi và mấy đứa em theo dõi, thế là tôi phải đi sang tay phải,vòng qua mấy phố mới đến trường nhạc.

Đến cuối năm, tôi có tên trongdanh sách những học sinh đi biểu diễn báo cáo ở vườn hoa Chí Linh cho mọi ngườixem, thế là bị... lộ. Năm thứ nhất, mẹ còn cho suất ăn sáng là gói xôi. Đến khibiết tôi học hát, mẹ cúp luôn, không được gì cả. Đi học nhịn đói. Cô em nămtrước mách lẻo, đến giờ thương anh, buổi sáng nắm trộm một nắm cơm cho anh.

Đến khi học nhạc kịch với chuyêngia Liên Xô, mệt kinh khủng. Có hôm một nắm cơm không đủ, đang hát tôi ngất xỉu.Chuyên gia phải cho tiền đi ăn bát phở. Ăn xong lấy sức về hát nhạc kịch. Nóichung, vì là cái nghiệp, nên mình cũng đeo mang nó đến giờ như niềm vui. Nó nhànnhã hơn trước nhiều rồi. Không có cái nghề dạy học có khi mình cũng u ám lắm.

Trong cuộc sống sau này, cókhi nào ông vất vả như ngày đầu đi học?

Nho nhỏ thôi, khó khăn nhiều nhấtlà trong thời chiến. Có khi tôi ôm cây đàn guitar, đứng giữa ruộng hát liền 5bài cho thanh niên xung phong nghe. Hát xong, bước lên đỉa bám đầy cả hai ốngchân. Vất vả nhưng cũng tự hào. Chắc trên thế giới chỉ có mình tôi là một, ca sỹđứng hát giữa ruộng cầy.

Nghệ sĩ Trần Hiếu, Trần Tiến và ca sĩ Thu Hà

Xin chuyển một chút quacông việc ca hát. Dường như dòng nhạc kịch tính mà ông chọn khá đặc trưng ởViệt Nam chỉ có Trần Hiếu, không có người thứ hai. Và vì đặc trưng như thế,các hãng đĩa cũng ngại ngần. Đến giờ ông mới có 2 album riêng, có là quákhiêm tốn so với hành trình 51 năm ca hát?

Tôi không bao giờ xin ai cái gì, và cũng chẳng nịnh ai bao giờ. Ai cần thìmời tôi thu âm, thế thôi. Tôi chẳng bao giờ có ý nghĩ phải làm album chomình. Kể cả thời chống Mỹ, nhiều ca sỹ nổi tiếng qua đài phát thanh, mà tôilại lười thu âm. Rồi có truyền hình, tôi là ca sỹ đầu tiên được mời hát.Nhưng cũng chẳng có ý thức phải lưu lại. Tôi có khán giả của mình.

Có nhiều khán giả hay lắm. Họ nóiTrần Hiếu là người đặc biệt, muốn xem thì phải bỏ tiền vé ra xem. Ở Hải Phòng,có một ông, cầm trên tay 10 cái vé, gõ vào mũi tôi: “Vì anh mà tôi mất 10 đêmđây”. Là bởi vì khi khán giả yêu cầu hát lại, tôi không bao giờ hát bài đêmtrước, mà hát một bài khác. Và đó cũng là lẽ sống của tôi.

Tôi dạy học trò và cả con Hà nhàtôi, đó là phải biết tự phủ nhận, đã có một thắng lợi rồi thì phải tự phủ nhận,thì mới có cái mới được. Vì cái thứ nhất mình được, cái thứ hai giống cái thứnhất, cái thứ ba giống cái thứ nhất thì họ bắt đầu nhàm, và đến cái thứ mườigiống cái thứ nhất thì mình không còn là gì cả, lúc đó chỉ một thứ gì đấy, lúcđó họ sẽ không thèm nghe nữa.

Hà Trần ảnh hưởng tôi từ tronghuyết quản!

Nhân nhắc tới Trần Thu Hà, gần đây có bài viết về tâm sự của cô Minh Huệ, vợcũ của ông, có nói về việc dạy Hà hát và cho rằng Hà ảnh hưởng từ cô nhiều hơnông. Hẳn là ông đã đọc…

Khi tôi dạy Hà qua trung cấp thanh nhạc rồi, tôi mới cảm thấy khó là vì bố giọngtrầm, con giọng cao, thế nên khi dạy nó thì cảm thấy có một cái hạn chết nhấtđịnh. Vì vậy tôi mới nhờ một cô giáo dạy một buổi học thêm cho Hà bên cạnh haibuổi lên lớp mỗi tuần. Vì có những khúc cao quá, phải nhờ cô giáo ấy làm mẫu.

Nghệ sĩ Trần Hiếu và con gái Trần Thu Hà

Nói gì đi nữa thì cô Minh Huệcũng có một chút công lao trong việc dạy Hà. Nhưng cái đó chỉ là kĩ thuật,đến khi dựng bài và tinh thần hát, Hà vẫn là học trò chính thức của thầyHiều mà. Kể cả sau này 4 năm Đại học của Hà cũng thế, tôi luôn hỗ trợ congái từng bước. Hà tự biết nó học ai. Hà không vô ơn, nó biết ơn những gì bàấy dạy. Hà học được từ của bố, cái tự phủ nhận, để có dáng dấp riêng củamình.

Có một thời gian Hà thích Mỹ Linhvà bắt chước giọng hát của Mỹ Linh, tôi phải nói đủ điều, giải thích. Tôi nói,đây là Thu Hà, con của bố, chứ Mỹ Linh không phải là con của bố. Thế rồi có TrầnThu Hà… có Nhật thực. Xem đêm diễn đó, tôi run lên vì xúc động. Tôi nói, trướccon chỉ là ca sỹ trẻ thôi. Nhưng hôm nay, lần đầu tiên, bố gọi con là nghệ sỹ…Đấy, hành trình của chúng tôi như thế đấy, làm sao ai phủ nhận được.

Ông đã nói tới đây, thì xinhỏi thêm một chuyện có hơi riêng tư, rằng có phải ông chia tay cô Minh Huệ vì cómột người thứ ba xuất hiện?

Chúng tôi sống với nhau ở Hà Nội 6 năm. Vào Sài Gòn được 2 năm thì bỏ nhau. Sáunăm ở Hà Nội tôi cứ nhận dạy trường này trường kia, không có chỗ để dạy ở nhà. Ởnhà có mỗi cây đàn thì nhường Minh Huệ dạy học sinh. Thế là tôi đi.

Xin ông cho một lời, rằng có người thứ ba xen vào cuộc hôn nhân này haykhông?

Không thể. Chúng tôi ly hôn vìnhận ra không thể tồn tại được bên nhau.

Vâng, nếu vợ quá ghen thì chồng dễ mất bạn. Nhưng con mình thì làm sao mà mấtđược, thưa ông?

Hai đứa con tôi, Hoàng và Hà ngày đó nói thẳng, bố mà lấy cô ấy là chúng conkhông chấp nhận. Hà đến học cô Huệ nhưng học xong rồi về, mặt lạnh tanh. Mãi saunày nó mới chịu học. Nó bảo, bố bắt con học thì con mới học thôi, bố làm khổ conđấy. Chưa bao giờ Hà đến thăm nhà của tôi và Huệ. Vì nó giận mà.

Kể cả ngày sinh nhật của tôi, nócũng không đến, nó cứ bảo bố về nhà con, con làm tiệc cho bố. Kể cả ngày Tếtcũng thế, Hà bảo: “Thôi bố về nhà với con đi”. Nhưng Huệ khi ấy là vợ,Huệ cũng làm sinh nhật cho chồng, thế là tôi chẳng về được với con. Đấy, mất conlà vì thế. Phải mãi sau này, khi ra đời Hà mới nghĩ lại.

Trần Thị Minh Huệ - vợ cũ của nghệ sĩ Trần Hiếu

Còn chuyện mất bạn thì thếnày, nhiều bạn tôi nói, đừng trách là không đến với mày, nhưng gặp vợ màytao thấy không thoải mái. Còn khán giả thì thôi rồi, nhà báo nữ thì đừnghòng hỏi tôi được một câu. Dù trẻ hay già, không nữ nhà báo nào phỏng vấnđược tôi, chứ đừng nói đến khán giả nữ. Tôi mất khán giả cũng là vì thế. Đólà l‎ý do ly hôn.

Thực sự là cô ấy đã nói khôngđúng trên báo. Nhưng tôi không muốn nói qua nói lại, làm vậy không nên chút nào.Tất cả những người thân, học trò của tôi đều hiểu. Họ khá bất bình, nhưng tôinghĩ, thôi, cũng chẳng đáng gì đâu. Từ ngày ra tòa, chúng tôi không gặp nhau.Nhưng nhiều học trò nói, cô ấy vẫn xưng là vợ của NSND Trần Hiếu khi dạy họctrò. Thực sự thế nên tôi thấy những gì cô ấy nói trên báo vừa qua như một hìnhthức PR bản thân. Thế thôi…

Nghe ông nói thì dường như đời ông đã gặp một khúc trầm, liên lụy tới đàn bà,và để lại quá nhiều tai tiếng?

Càng ngày càng nhận ra quá nhiềusự khác biệt. Ban đầu là cãi vã, sau đó thì tôi cố giữ im lặng. Nhưng giữ imlặng thì mình bị đau đầu, trầm uất. Có dạo tôi gầy tọp đi và mệt mỏi vì nhữngchuyện đó. Đến khi chia tay, tôi đã ra đi với không một xu dính túi. Cả đời dànhdụm đã trắng tay. Khi ở với bà ấy, tất nhiên bà ấy may cho tôi quần áo, nhưngkhi tôi đi thì bà ấy giữ lại tất cả.

Chỉ còn vài cái quần áo mà tôi tựbỏ tiền ra mua thì tôi mới mang đi thôi. Còn lại thì để lại, kể cả cái buồng bàấy ở cũng là tiền của mình, mình cũng để lại… Sai lầm lớn nhất trong đời tôi làyêu bà ấy, phải chịu khổ trong 8 năm trời. Mặc dù sau một năm thì tôi đã nhậnra, nhưng không muốn bỏ nữa, vì mình cũng lớn tuổi rồi. Tôi nghĩ là tôi có thểcải tạo được. Nhưng không. Sự bền bỉ làm tôi thành trầm cảm…

Trần Thu Hà có phản ứng gì vềbài báo không, thưa ông?

Không!

Khát khao “Trần gia nhã nhạc”!

Có lẽ chúng ta nên khép lạicâu chuyện quá khứ ở đây. Xin hỏi ông một câu chuyện khác. Trong những tư liệugia đình ông mà tôi lưu giữ được, có bức hình ông và em trai Trần Tiến, cùng congái Trần Thu Hà. Hình ảnh đẹp, gợi nhớ về gia đình nghệ thuật. Ông có thấy tiếclà ba nghệ sỹ tài năng nhưng chưa bao giờ kết hợp với nhau?

Nghệ sĩ Trần Hiếu và người vợ hiện tại, người vợ thứ ba.

Tôi luôn có một khát vọng, làba nghệ sỹ nhà tôi lập thành Trần gia nhã nhạc, đi diễn xuyên Việt. TrầnTiến bảo, có thể xuyên cả châu Âu nữa. Nhưng khó. Vì tôi bây giờ, vứt họctrò cho ai? Năm nào cũng có đứa tốt nghiệp cả, phải lo cho chúng nó chứ. Vàhơn thế, mỗi người mỗi kế hoạch. Hà bây giờ nó có sự nghiệp riêng và ở xa,cũng phải để nó lo sự nghiệp của nó nữa. Chứ chúng tôi đã từng ngẫu hứng hátở một vài nơi và rất nhiều người hào hứng với phần biểu diễn đó.

Nhưng dù có thế nào đi nữa,thì ông cũng đã có một hậu sinh khả úy. Dù có kết hợp hay không thì tôi nghĩ ôngvẫn tự hào?

Tự hào vì nó là con mình. Hà bây giờ nói hát mỗi show không dưới 3.000 đô la,gần sáu chục triệu, trong khi cát sê của mình cao nhất là 6 triệu. Nhưng điều đókhông quan trọng bằng việc Hà biết tự phủ nhận mình, trở thành ca sỹ độc lập vớiphong cách riêng, hát nhạc jazz rất tốt và luôn tìm kiếm những điều mới mẻ. Nghệsỹ phải là như thế.

Ông có tính chuyện làm mộtliveshow kỷ niệm lúc về già?

Hơn 55 năm rồi, nếu kể cả thờigian hát nghiệp dư, thì tôi đã có 64 năm ca hát. Thế là đủ rồi. Đến giờ tôi hátvẫn thoải mái, 13 bài liên tục vẫn còn khỏe. Nhưng làm show thì còn phụ thuộcnhiều thứ, tiền chẳng hạn, ít nhất cũng phải 300 triệu. Mà nếu mình có số tiềnấy, mình sẽ làm việc khác.

Nói thật, có những lúc tôi đãtính giã từ nghề hát. Lúc mẹ con Hà chết, tôi tưởng không thể hát được nữa, vìbuồn quá, nhưng khán giả đã kéo tôi về lại. Và một năm sau khi vợ chết, tôi đihát lại. Tôi nghĩ, tôi sẽ rút lui khi khán giả còn yêu mến mình!

Theo An ninh Thế giới

TIN LIÊN QUAN