Tripoli có thể sụp đổ,cuộc chiến Libya kết thúc. Nhưng tình hình được dự báo là khó khăn hơn vàngay cả khi nhà lãnh đạo Libya Moammar Gadhafi phải ra đi, chương mới tronglịch sử nước này rất có thể lại là một giai đoạn đầy bất ổn và bấp bênh.
NTClà ai?
Giả sử chế độ Gadhafi sụp đổ,nhiệm vụ lớn sẽ đặt lên vai Hội đồng Dân tộc Chuyển tiếp Libya (NTC) của lựclượng nổi dậy.
 |
| Một cô gái cầm cờ ủng hộ phe nổi dậy tại Libya. |
NTC là lực lượng nổi dậy chủđạo - đóng trụ sở tại Benghazi ở miền Đông Libya, bao gồm các cựu bộ trưởngtừ bỏ khỏi chính quyền Gadhafi, những nhân vật đối lập lâu năm đại diện chomột loạt quan điểm chính trị, trong đó có người theo chủ nghĩa dân tộc Arập,Hồi giáo, thế tục, xã hội chủ nghĩa và thương gia.
Theo các nhà phân tích chuyênnghiên cứu về phe đối lập, bảng thành tích "cầm quyền" của NTC đến nay hếtsức nghèo nàn. Thậm chí, một số nhóm nổi dậy ở những vùng khác của đất nướckhông muốn hợp tác với NTC. Do vậy, liệu sự chia rẽ này có bùng phát khi lựclượng nổi dậy chiếm quyền kiểm soát đất nước?
"NTC rất quan tâm tới việctránh lặp lại trường hợp của Iraq thời hậu Saddam và muốn một tiến trìnhchuyển giao chính trị êm ả và trong sạch. Tuy nhiên, quả thực, quá trình nàycó thể sẽ rất hỗn loạn”, Oliver Miles, cựu đại sứ Anh tại Libya nhận định.
NTC trong nhiều tháng qua đãvạch ra kế hoạch thời hậu Gadhafi, trong đó có việc thành lập một chínhquyền hợp hiến và tiến hành các cuộc bầu cử do Liên hợp quốc giám sát.
NTC gần đây đã công bố cáigọi là “bản tuyên ngôn lập hiến” với 37 điều, định hướng chung cho giai đoạnchuyển tiếp. Giai đoạn này dự tính là 8 tháng, sau đó, NTC sẽ rời khỏi quyềnlực sau khi đã thành lập được chính phủ lâm thời và sau khi đã tiến hành chobầu xong Quốc hội chuyển tiếp.
Quốc hội chuyển tiếp thànhlập chính phủ mới, và trong sáu tháng sẽ tổ chức tổng tuyển cử dưới sự giámsát của Liên hợp quốc. Quốc hội được bầu chọn cũng sẽ thành lập ủy ban đặctrách soạn thảo Hiến pháp, và sẽ cho tiến hành trưng cầu dân ý về dự thảoHiến pháp này.
Bản tuyên ngôn trên phác họanhững đường nét chính của một quốc gia dân chủ dựa trên chế độ đa nguyên.Tuy vậy, tờ Le Figaro của Pháp chobiết nó mang màu sắc tôn giáo khi khẳng định rằng, luật charia Hồi Giáo là“nguồn chính để soạn thảo pháp luật”.
Nhiều thách thức chờ đợi
Thách thức mà lực lượng nổidậy phải đối mặt sẽ rất lớn, trong bối cảnh nền kinh tế Libya rối loạn,truyền thông bị gián đoạn, các ngành dịch vụ công cộng bị tàn phá và cácnhóm có vũ trang tự do tung hoành.
Nhưng trước tiên là tháchthức liên quan đến số phận của ông Gadhafi. Ông Patrick Haimzadeh, một nhàngoại giao từng công tác ở Tripoli nhận định, nếu ông này trụ lại Tripoli,thì quân nổi dậy có thể tập trung bao vây nơi ông ẩn náu một cách dễ dàng,nhưng nếu ông đến trú ẩn ở những vùng có các bộ tộc ủng hộ ông, thì nguy cơnội chiến sẽ kéo dài.
Cụ thể, ông Gadhafi có thểđến vùng Beni Oulid nằm ở phía nam thủ đô, tổng hành dinh của bộ tộcWarfalla, bộ tộc vẫn ủng hộ ông cho tới giờ phút này. Những nơi có thể trởthành nơi nổi dậy ủng hộ Gadhafi cũng có thể ở vùng miền đông, đặc biệt làvùng lân cận thành phố Syrte, quê hương của ông Gadhafi.
Theo nhà ngoại giao này, saukhi giành chiến thắng, NTC nên đảm bảo tốt an ninh tại Tripoli, vì nếu ôngGadhafi còn sống sót, thì những người ủng hộ ông có thể sẽ tổ chức chiếntranh du kích ở đó.
NTC đã dự tính dành 1.500binh sĩ để thành lập lực lượng an ninh. Nhưng theo nhà ngoại giao Haimzadeh,vấn đề cơ cấu mang tính chất quyết định.
“Nếu lực lượng an ninh khôngcó ít nhất 50% người đến từ miền Tây thì nó sẽ không thể tiến triển được.Bởi những người này đã tham gia chiến đấu để giành chiến thắng, họ có tínhtổ chức hơn, họ sẽ đòi quyền lợi chính trị cho những đóng góp trên chiếntrường của mình”, ông này nói.
Để giành chiến thắng nhanhgọn ở Tripoli, phe nổi dậy còn cần phải cải thiện bầu không khí chính trịchính trong nội bộ của mình, tránh để xảy ra khoảng trống quyền lực và kêugọi sự ủng hộ của mọi người dân Libya.
Nhưng vấn đề là ai có thểđoàn kết người dân Libya một khi Gadhafi ra đi? Trong khi đó, có ý kiếntrong lực lượng nổi dậy lo ngại về khả năng quân nổi dậy quay ra chống lẫnnhau để tranh giành quyền kiểm soát thủ đô Tripoli, hơn là lo ngại về mối đedọa từ lực lượng trung thành với Gadhafi.
Theo Dân trí
