Sai lầm chết người khi sơ cứu trẻ đuối nước

Tiếp tục ghi nhận các trường hợp trẻ đuối nước phải nhập viện, thậm chí tử vong. Ảnh: jacob_walti.

Tại Việt Nam, đuối nước vẫn là vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ em. Theo thống kế, mỗi ngày có tới 7 trẻ em dưới 15 tuổi tử vong do đuối nước. Phổ biến nhất là ở nhóm tuổi còn nhỏ từ 0 đến 5, chưa tự ý thức được hành động và trẻ từ 9 đến 15, đã có thể độc lập về mặt hành động, sở thích, ý muốn.

Tử vong vì sơ cứu sai cách

Theo thông tin từ Bệnh viện Nhi Trung ương, khoa Điều trị tích cực Nội khoa vừa rút máy thở cho bé trai L.N. (12 tuổi, trú tại Hà Nam) sau 2 ngày điều trị đuối nước.

Qua khai thác bệnh sử, các bác sĩ cho biết L.N. đang giúp ông nội lùa vịt, không may trượt chân, ngã xuống ao. Ngay lập tức, ông nội đã hô hoán người dân xung quanh ra giúp đỡ.

Bé L.N. đã hồi phục nhưng vẫn còn mệt mỏi và đang được mẹ chăm sóc. Ảnh: BVCC.

Thời gian trẻ được vớt lên khỏi mặt nước là khoảng 2 phút kể từ khi tai nạn xảy ra. Trẻ vẫn còn thở, chưa bị ngừng tim và được thực hiện sơ cứu tại chỗ trước khi đưa đến bệnh viện tuyến tỉnh cấp cứu.

Ngay sau đó, bệnh nhi L.N. được đặt ống nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại đây, sau khi thăm khám và thực hiện các bước cấp cứu ban đầu, trẻ được thở máy, dùng thuốc vận mạch, chống sốc; kết hợp điều trị viêm phổi.

May mắn, sau 2 ngày điều trị, trẻ đã qua cơn nguy kịch. Tuy nhiên, sức khỏe bé còn yếu, tâm lý hoảng loạn và tiếp tục được điều trị viêm phổi bội nhiễm.

Cũng nhập viện cùng thời điểm tuần qua nhưng bé M.Q. (10 tuổi, ở Bắc Ninh) và gia đình lại không may mắn như L.N. Do không được sơ cứu kịp thời và đúng cách, trong thời gian chuyển đến bệnh viện, trẻ đã ngừng tim quá lâu. Dù rất nỗ lực, các bác sĩ đã không thể cứu được bé.

Chiều ngày xảy ra tai nạn, bé M.Q. đi học về và đi bơi cùng các em nhỏ hơn. Không may, trẻ bị đuối nước. Khi có người đi tập thể dục phát hiện, trẻ đã nổi trên mặt nước.

Trước đó, các bé đi cùng quá nhỏ nên rất hoảng sợ, không có khả năng báo động để được giúp đỡ. Mặt khác, Q. lại được sơ cứu sai cách bằng việc dốc lên, chạy ngược làm các dịch dạ dày chảy ngược vào đường thở, khiến tình trạng nghiêm trọng hơn, bỏ lỡ thời điểm vàng để cứu tim của trẻ.

Khi được đưa đến bệnh viện tỉnh để cấp cứu, các bác sĩ đã nỗ lực để cấp cứu cho tim đập trở lại. Tuy nhiên, do thiếu oxy não kéo dài, trẻ vẫn bất tỉnh và tiên lượng tử vong cao.

Trẻ được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương ngay sau đó. Các bác sĩ khoa Điều trị tích cực Nội khoa đã phối hợp tất cả biện pháp đặt nội khí quản, sử dụng thuốc vận mạch, điều trị suy tuần hoàn nhưng đã quá muộn.

Trường hợp thứ 3 là bé Đ.H. (2 tuổi, ngụ Vĩnh Phúc) ngã xuống bể cá cảnh. Khi được phát hiện, trẻ nằm ngửa, tím tái. Gia đình cũng sơ cứu sai theo cách dân gian là dốc ngược chạy, sau đó mới hô hấp nhân tạo.

Trẻ được đưa tới bệnh viện huyện trong tình trạng ngừng tuần hoàn, suy hô hấp. Các bác sĩ đã bóp bóng qua nội khí quản, sử dụng thuốc vận mạch rồi chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.

Tại đây, trẻ cũng được thở máy, điều trị suy tuần hoàn, kiểm soát thân nhiệt chủ động, sử dụng thuốc kháng sinh điều trị viêm phổi tích cực. Các chỉ định cận lâm sàng như X-quang tim phổi, điện não đồ… cũng được tiến hành.

Tuy nhiên, tình trạng trẻ không khả quan. Đến nay, tiên lượng sức khỏe của bé vẫn rất xấu.

Việc cần làm khi trẻ đuối nước

Theo PGS.TS Tạ Anh Tuấn, Trưởng khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, trẻ bị đuối nước có thể ngạt thở, dẫn đến tử vong nhanh chóng.

Phần lớn trẻ bị đuối nước tử vong hoặc có các biến chứng nặng như suy hô hấp, viêm phổi hoặc di chứng tổn thương não do thiếu oxy kéo dài là do không được cấp cứu hoặc cấp cứu không đúng cách.

Do đó, trong các trường hợp trẻ đuối nước, sau khi đưa nạn nhân lên bờ, dù tỉnh hay bất tỉnh, người xung quanh cần cấp cứu tại chỗ ngay bằng các cách sau:

Đặt trẻ nằm ngửa trên mặt phẳng trong tư thế đầu thấp. Cởi bỏ quần áo bị ướt và giữ ấm cho trẻ bằng chăn mền hoặc vải, áo quần khô để tránh trẻ bị hạ thân nhiệt. Tuyệt đối không bế dốc lên hoặc bế chạy ngược như truyền miệng.
Cần đảm bảo đường thở thông thoáng bằng việc lấy sạch đờm dãi và các dị vật ở miệng và mũi. Khi thực hiện, người cứu hộ cần bình tĩnh, không làm tổn thương thêm đường hô hấp của trẻ.
Đánh giá trẻ bằng cách nhìn, nghe và cảm nhận: Lay gọi, quan sát lồng ngực trẻ, nếu không thấy di động hoặc nếu trẻ bất tỉnh, cần hồi sức tim phổi ngay lập tức.

Các bước sơ cứu cho nạn nhân đuối nước. Ảnh: BVCC.

Thực hiện hô hấp nhân tạo bằng cách hà hơi thổi ngạt liên tục 2 lần (hình 1) cùng với xoa bóp tim ngoài lồng ngực: Hai bàn tay chồng lên nhau và đặt giữa ngực trẻ, ấn mạnh xuống khoảng 2-3 cm với nhịp điệu 2 lần/giây (hình 2).

Ngay sau khi hô hấp nhân tạo cần kiểm tra mạch đập của trẻ tại một trong các vị trí như mạch quay ở cổ tay, mạch cảnh ở cổ và mạch bẹn hoặc sờ vào lồng ngực trái để cảm nhận xem tim còn đập không. Khi không bắt được mạch hoặc thấy tim ngừng đập cần tiến hành ép tim ngoài lồng ngực kèm theo hô hấp nhân tạo.

Trong trường hợp trẻ còn tỉnh táo, cần đặt trẻ tư thế dẫn lưu nghiêng đầu trẻ sang bên, trẻ có thể tự thở trở lại (hình 3).

Cần gọi hỗ trợ cấp cứu 115 hoặc các chuyên gia, bác sĩ quen biết.

Video

Người đàn ông nhảy xuống hồ, cứu bé gái bị đuối nước

Theo Zing