Với tỷ lệ sở hữu 18,7 xe/1.000 dân, chỉ bằng Thái Lan 15 năm trước, thị trường ôtô Việt Nam (VN) hiện được đánh giá còn rất nhiều cơ hội phát triển. Tuy nhiên,"miếng bánh" này sẽ được doanh nghiệp (DN) trong nước khai thác thế nào?Câu trảlời phụ thuộc từnhiều phía...
Xe ngoại lấn át
Theo số liệu của Bộ Công an, tổng lượng xe lưu hành trên cả nước đến hết năm2010 là 1.624.406 chiếc, tăng 7,51% so với năm trước. Tính cả giai đoạn 2001 -2010, tốc độ tăng này đạt 12,81%/năm.
Mặc dù lượng ô tô sản xuất trong nước (gồm DN 100% vốn nhà nước và DN có vốn đầutư nước ngoài tại VN) đã đáp ứng 68% nhu cầu, nhưng phân tích ra, sự áp đảo chỉthể hiện ở dòng xe trên 10 chỗ với gần 95% và xe tải khoảng 77%. Còn dòng xe đến9 chỗ sản xuất trong nước mới đáp ứng khoảng 64%, xe chuyên dụng và xe khác chưađạt 10%. 5 tháng đầu năm 2011, sản lượng của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô VN(VAMA) đạt 44.966 xe, trong khi xe nhập khẩu (NK) là 26.900 chiếc.
Trước thực tế này, một câu hỏi được nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế đặtra tại Triển lãm Hội thảo quốc tế về phương tiện giao thông và công nghiệp (CN)phụ trợ - Auto Expo 2011 (diễn ra tại Hà Nội từ 22 đến 26/6): Có phải thị trườngô tô trong nước đang bị xe NK lấn át là do xu hướng "sính ngoại" gia tăng?
Thựctế 10 năm qua, xe NK tăng bình quân 20,64%/năm về lượng và 23,92%/năm về giátrị, gần gấp đôi so với tăng trưởng xe sản xuất trong nước là 11,36%/năm. Trongđó, nhập ô tô đến 9 chỗ tăng nhanh nhất với 51,65%/năm.
 |
| (Ảnh minh họa: oto-hui.com) |
Cũng cần bàn một khía cạnh khác là năng lực sản xuất của DN trong nước. Dòng xeđến 9 chỗ tuy mang tiếng 64% được xuất xưởng tại VN nhưng đa phần chỉ là lắp rápđơn giản. Tỷ lệ nội địa hóa (NĐH) hầu như mới đạt 10 - 15%, ngoại trừ ToyotaInnova được 37%, theo cách tính của ASEAN. Trong khi đó, vào giai đoạn 1994 -1996 được cấp phép ồ ạt, cơ quan chức năng ra điều kiện khối liên doanh phải đạt30% sau 10 năm phát triển.
Chiến lược phát triển CN ô tô VN (phê duyệt năm 2002)cũng đặt mục tiêu NĐH 20 - 25% vào năm 2005 và 40 - 45% năm 2010 với dòng xe caocấp, xe du lịch do liên doanh sản xuất.
Cơ hội còn chờ... chính sách
Ông Phạm Văn Liêm, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược chính sách CN đánhgiá, hiện xe khách, xe tải sản xuất trong nước có tính cạnh tranh cao nhất trênthị trường ô tô VN, tiếp theo là loại xe đến 9 chỗ. Dòng xe 4 - 9 chỗ hạng sanghầu hết NK và cũng không là phân khúc thị trường mà sản xuất ô tô trong nướchướng tới. Dòng xe 4 - 9 chỗ giá thấp đến trung bình có xu hướng tiêu thụ tăngtrưởng nhanh và tỷ trọng lớn cũng là thị trường tiềm năng cho doanh nghiệpVN.
Tuy vậy, để doanh nghiệp quyết tâm đầu tư nâng cao tỷ lệ NĐH ô tô, các ý kiếnđều cho rằng không chỉ cần tác động từ hạ tầng giao thông đô thị, thu nhập,ngành CN hỗ trợ hay trình độ quản lý sản xuất, nhân lực..., mà các chính sáchcủa Chính phủ vẫn là yếu tố bao trùm nhất.
Theo lãnh đạo Công ty Ford VN, chính phủ nhiều nước đưa ra thông điệp rất cụthể, liên quan chặt chẽ với nhau, được thống nhất từ đầu và có tính dài hạn 20 -30 năm. Khi biết chính phủ có những chính sách ổn định mang tính định hướng nhưvậy, DN hoàn toàn yên tâm sản xuất.
Đồng quan điểm này, Tổng Giám đốc Công ty ôtô Trường Hải - Trần Bá Dương chia sẻ: Chính phủ cần có chính sách thuế ưu đãicho các nhà sản xuất linh kiện, phụ tùng trong nước để thúc đẩy CN phụ trợ ô tôphát triển. Nếu có chính sách thuế ổn định, Trường Hải mới mạnh dạn đầu tư vàkêu gọi đối tác đầu tư vào Khu kinh tế Chu Lai, nhằm tăng NĐH và tham gia chuỗigiá trị toàn cầu.
Theo ThùyLinh
Kinh Tế Đô Thị
