Chị V.N.A (28 tuổi, trú tại Hà Đông, Hà Nội) bị chẩn đoán ung thư đại trực tràng khoảng 5 giờ sau khi mổ sinh con. Nữ bệnh nhân cho biết, trước khi mang thai đã hay bị rối loạn tiêu hóa và đau bụng. Chị A. nghĩ mình bị đau đại tràng nên tự mua thuốc về uống, không đến bệnh viện khám. Khi chị dùng thuốc, bụng giảm đau nhưng vẫn bị rối loạn tiêu hóa. 

Mang thai được 32 tuần, chị A. thường xuyên đau bụng hơn, khi đi khám, kết quả siêu âm cho thấy có u ở trực tràng nhưng không thể can thiệp nội soi hay sinh thiết. 

Thai được 38 tuần, người mẹ trẻ đau bụng dữ dội nên được đưa vào Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) mổ cấp cứu ngay trong đêm. Vào phòng mổ, bác sĩ tiên lượng em bé khỏe nhưng mẹ có thể tử vong trên bàn mổ. 

"Đêm hôm đó, con gái chào đời khỏe mạnh còn tôi tiếp tục lên bàn mổ cắt khối u. Con sinh lúc 0h thì đến 5h sáng, tôi có kết quả sinh thiết cho thấy có tế bào ác tính", N.A. nhớ lại.

ung thu dai trang.png
Khi có các triệu chứng nghi ngờ, nội soi tiêu hóa giúp phát hiện sớm bệnh. Ảnh: BSCC.

Bệnh nhân phải đặt hậu môn nhân tạo và điều trị hóa chất ngoại trú tại Khoa Nội 4, Bệnh viện K3 (Tân Triều, Hà Nội).

Chị A. phát hiện bệnh muộn dù có dấu hiệu cảnh báo từ lâu, lúc chưa lập gia đình, chị thường xuyên ăn uống không khoa học. Đây là điều bà mẹ trẻ ân hận nhất khi nằm trên giường bệnh.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Bình Nguyên, Trung tâm Tiêu hóa Gan mật, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, ung thư đại trực tràng đang trở thành gánh nặng y tế toàn cầu, đứng thứ 3 về tỷ lệ mắc và thứ 2 về tỷ lệ tử vong theo thống kê GLOBOCAN 2022. 

2 cách để phòng bệnh

Theo bác sĩ Nguyên, các yếu tố nguy cơ bao gồm tuổi tác (trên 45 tuổi); gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng, đa polyp tuyến, hội chứng Lynch; tiền sử viêm ruột mạn tính (viêm đại trực tràng chảy máu, Crohn). 

Bác sĩ Nguyên cho rằng lối sống “Tây hóa” với chế độ ăn nhiều thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, ít chất xơ, kèm theo thói quen hút thuốc, uống rượu và ít vận động là tác nhân hàng đầu. Đáng chú ý, bệnh không chỉ gặp ở người cao tuổi mà đang trẻ hóa, nhiều trường hợp dưới 45 tuổi đã mắc.

Vì vậy, để ngăn ngừa ung thư đại trực tràng, bác sĩ Nguyên khuyến cáo nên làm 2 việc sau đây:

Thứ nhất, thay đổi lối sống bằng việc giảm cân (nếu thừa cân). Tăng cường hoạt động thể chất làm giảm nguy cơ ung thư đại tràng và polyp. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều hoa quả, rau, ngũ cốc nguyên hạt; ăn ít thịt đỏ và thịt chế biến sẵn. Giảm hoặc ngừng rượu bia, bỏ thuốc lá.

Thứ hai, sàng lọc định kỳ. Đây là "chìa khóa vàng" phát hiện sớm polyp tiền ung thư. Nếu cắt bỏ polyp kịp thời, nguy cơ ung thư giảm tới 90%. Sàng lọc ung thư đại trực tràng thường xuyên là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa ung thư đại trực tràng.

Hầu hết các ca ung thư đại trực tràng đều phát triển từ polyp tiền ung thư. Polyp phát triển từ nhỏ tới lớn, sau đó là loạn sản và ung thư hóa. Từ thời điểm các tế bào bất thường đầu tiên phát triển thành polyp, thường mất khoảng 10 đến 15 năm để chuyển sang ung thư đại tràng.

Sàng lọc có thể phát hiện polyp, ung thư đại tràng ở giai đoạn sớm, chưa lan rộng và có thể dễ điều trị hơn, giúp cải thiện tiên lượng bệnh và thời gian sống thêm.

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Ung thư Mỹ, người từ 45 tuổi nên sàng lọc dù không có triệu chứng. Với người có yếu tố nguy cơ cao cần sàng lọc sớm hơn, thậm chí từ 20-30 tuổi. 

“Các triệu chứng như đau bụng, rối loạn tiêu hóa kéo dài, đi ngoài ra máu… thường xuất hiện khi bệnh đã tiến triển. Do đó, người dân không nên chờ đến lúc có dấu hiệu mới đi khám”, bác sĩ Nguyên nói.

Theo Vietnamnet