Thất học vì thân con gái mà giấy tờ lại con trai

Ngày 24/9, trao đổi với PV, ông La Phúc Thành, Chủ tịch UBND huyện Phú Vang (tỉnh TT-Huế) xác nhận, trên địa bàn huyện này có một trường hợp thiếu nữ bị khai nhầm tên, giới tính trong khai sinh kéo dài 17 năm nay.

Ông vừa nắm thông tin và chỉ đạo bộ phận Tư pháp huyện gấp rút nghiên cứu, chỉnh lý hồ sơ theo nguyện vọng của gia đình, nhằm bảo đảm chính xác giới tính trong kê khai, xác thực giấy tờ cá nhân, hộ tịch, hộ khẩu.

Em Hải đã 17 tuổi nhưng trong giấy khai sinh, thẻ bảo hiểm, bìa hộ khẩu đều ghi giới tính nam, dẫn đến nhiều hệ lụy.

Trước đó, gia đình ông Trần Văn Thanh, ngụ tại thôn An Truyền (xã Phú An, huyện Phú Vang), phản ánh đến cơ quan báo chí về việc con gái ông bị khai nhầm giới tính trong khai sinh đã 17 năm nay chưa được chỉnh lý.

Do ông Thanh và vợ không biết chữ nên từng nhờ người thân đi làm khai sinh hộ cho đứa con gái tên Hải (sinh năm 2000). Người này cũng không biết chữ, nên khi đến kê khai thông tin đã “biến” bé Hải từ giới tính nữ thành nam, với cái tên rất nam tính là Trần Văn Hải.

Mang thân con gái, nhưng tên là con trai, những năm tháng đầu đời trôi qua với Hải chưa gặp những rắc rối nào về mặt giấy tờ. Nhà nghèo, Hải học lớp xóa mù với một thầy giáo làng, nên không cần đến giấy tờ khai sinh, hộ khẩu. Rắc rối bắt đầu xảy ra khi em đăng ký học lớp 6 với cái tên Trần Văn Hải.

Nhà trường phát hiện khai sinh, hộ khẩu ghi nhầm giới tính nên đã yêu cầu gia đình em Hải chỉnh lý. Bé gái Trần Văn Hải về nhà nói lại với cha mẹ. Cả nhà lúc đó tá hỏa biết sự thật trớ trêu này. Sau đó, ông Thanh cha của Hải gõ cửa các cơ quan chức năng từ xã lên đến huyện nhờ giúp đỡ nhưng không có kết quả, do những yêu cầu nhiêu khê.

Phía Phòng Tư pháp huyện Phú Vang cho biết, họ sẵn sàng giúp đỡ chỉnh lý hộ tịch, khai sinh. Tuy nhiên, do nhìn bằng mắt thường không xác định được giới tính của Hải, cộng thêm nghi vấn cô bé này không phải là con ruột của vợ chồng ông Hải, nên cơ quan này đã hướng dẫn gia đình đưa Hải đi giám định pháp y, kiểm tra ADN, lấy kết quả thì mới có cơ sở chỉnh lý.

Tờ giấy khai sinh ghi tên Trần Văn Hải, giới tính nam, do UBND xã Phú An cấp năm 2000.

Cũng vì những rắc rối từ tờ giấy khai sinh, bìa hộ khẩu ghi giới tính nam mà Hải đã phải nghỉ học. Mà rồi em nào có yên. Tiếp xúc PV, Hải còn kể những khốn khổ khác mà em phải gánh chịu. “Giờ mà nói giám định, với lại kiểm tra ADN thì gia đình em chịu thôi. Nhà thuộc hộ nghèo, gạo ăn còn chạy bữa thì lấy mô ra tiền mà đi xét nghiệm.

Em có bảo hiểm y tế hộ nghèo. Nhưng có thẻ bảo hiểm cũng như không, vì em thân là nữ mà tên thì là nam giới, nên nhiều khi làm việc cực nhọc đổ bệnh, mà đi khám thì bị từ chối do bên y tế họ nghi ngờ em mượn thẻ bảo hiểm đi khám gian. Cả nhà em buồn lắm, nhưng chưa biết phải làm thế nào”, Hải rơm rớm nước mắt cho biết.

Hải kể thêm nỗi khổ khác, đó là dù bước qua tuổi 17 nhưng em chưa làm được giấy Chứng minh nhân dân, do những vướng mắc, sai sót giấy tờ nêu trên. Chưa hết, Hải ngậm ngùi ao ước: “Bỏ học ra đi làm bên ngoài kiếm tiền giúp cha mẹ thì mới thấm được nỗi cực nhọc của lao động chân tay. Cho nên, em mong được đi học một nghề nào đó ở trường trung cấp, có cái nghề để sau này đỡ khổ. Vậy nhưng, với giấy tờ sai sót như hiện nay, e là chẳng có trường mô chịu nhận”.

Bao giờ được trở lại chính mình?

Trao đổi với PV, ông La Phúc Thành, Chủ tịch UBND huyện Phú Vang, cho biết: Trường hợp em Hải đã trên 14 tuổi nên thuộc thẩm quyền xử lý điều chỉnh giấy tờ nhân thân của cấp huyện. Ông Thành cho rằng, đây là việc rất đơn giản, trường hợp tương tự như thế này từng xảy ra trên địa bàn, từng được chỉnh lý. Huyện sẽ tạo điều kiện tối đa, thời gian sửa đổi nhanh, chậm nhất sau khi tiếp nhận hồ sơ, giấy tờ từ gia đình em Hải, cơ quan chức năng huyện Phú Vang sẽ thụ lý, điều chỉnh xong vào cuối tháng 9 này.

Về trách nhiệm để xảy ra nhầm lẫn kéo dài về mặt giấy tờ của công dân, ông Thành cho rằng, không đủ cơ sở để xử lý cán bộ xã thời kỳ năm 2000. “Cha mẹ em Hải không biết chữ, nên đã nhờ người khác đi làm giấy khai sinh. Người này cũng mù chữ nên nhờ thêm một người khác, cuối cùng thông tin đưa đến cán bộ Tư pháp xã bị sai, cả về giới tính lẫn tên khai sinh. Nhầm lẫn, sai sót này thuộc về người kê khai thông tin, nên không thể truy trách nhiệm cán bộ tư pháp xã thời kỳ đó được”, ông Thành cho biết.