Nhức nhối giáo viên thất nghiệp

Việc huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk thừa hơn 500 giáo viên (GV), 20 hiệu phó và chưa biết sắp xếp công việc cho đội ngũ này thế nào đã trở thành câu chuyện bi hài trong ngành giáo dục. Thực trạng nhức nhối này đang xảy ra ở nhiều nơi.

Theo báo cáo của Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), tình trạng thừa giáo viên đang diễn ra khắp cả nước. Cụ thể, tổng số GV công lập dôi dư là 26.750, trong đó căng thẳng nhất là cấp THCS với 21.005 GV. Một số tỉnh có số lượng GV cấp THCS dôi dư rất nhiều, như: Thái Bình 1.224, Phú Thọ 1.191, Thanh Hóa 2.188, Nghệ An 1.742… Thanh Hóa, Nghệ An đã phải đưa ra giải pháp tình thế bằng cách luân chuyển GV THCS xuống dạy mầm non, tiểu học. Dù bị luân chuyển, những GV này vẫn còn cơ hội làm nghề, còn hơn hàng ngàn GV dôi dư ở nhiều tỉnh, thành hiện không biết đi đâu, về đâu.

Nguyên nhân của việc thừa GV được Bộ GD-ĐT nhìn nhận là do đào tạo ồ ạt, không theo nhu cầu. Bộ cũng đã có động thái siết chỉ tiêu tuyển sinh sư phạm vài năm nay nhưng dường như đây cũng chỉ là giải pháp mang tính giải vây nhất thời bởi số cơ sở đào tạo sư phạm hiện quá nhiều. Theo thống kê, cả nước có khoảng 110 cơ sở đào tạo GV. Trừ tỉnh Đắk Nông, trên địa bàn mỗi tỉnh, thành đều có ít nhất một cơ sở đào tạo GV.

Theo tính toán của một chuyên gia, dự kiến đến năm 2018, số sinh viên sư phạm ra trường mỗi năm ở bậc tiểu học là 19.200, THCS là 18.700 và THPT là 23.000. Đến năm 2020, cả hệ thống cũng không thể tuyển dụng hết số GV mới tốt nghiệp ra trường. Con số dư thừa lúc ấy là khoảng 41.000 GV tiểu học, 12.200 GV THCS và 16.900 GV THPT. Dù chỉ là con số cơ học nhưng điều này cho thấy “nạn” GV thất nghiệp còn kéo dài và thực sự là bài toán nan giải.

Sinh viên ra trường chưa có việc làm đã nhức nhối, GV đã ký hợp đồng mà phải thôi việc thì còn đau lòng hơn. Câu chuyện vừa xảy ra ở huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk cho thấy việc thi tuyển viên chức ngành giáo dục ở nhiều nơi không bảo đảm đúng quy định, thậm chí có dấu hiệu tiêu cực. Ký hợp đồng tràn lan để rồi số dư quá nhiều phải chấm dứt hợp đồng lao động, đẩy những người thầy vào cảnh thất nghiệp. Trong khi đó, để ký được hợp đồng nhận nhiệm sở, GV ở một số nơi phải “chạy” với số tiền không nhỏ.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ từng chia sẻ nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển nền giáo dục hiện nay là quy hoạch lại mạng lưới các cơ sở GD-ĐT. Đối với hệ thống trường sư phạm, chỉ chọn 8-9 trường lớn, còn lại là cơ sở của các trường khác để tập trung nguồn lực nâng cao chất lượng. Cũng có chuyên gia đề xuất những trường sư phạm chất lượng yếu nên được sáp nhập để thành trường có chất lượng tốt hơn, giảm quy mô đào tạo thì sẽ tránh được sự lãng phí nguồn lực sư phạm như hiện nay.

Tuy nhiên, tất cả các ý kiến, kiến nghị đều vẫn chỉ nêu ra cho có, trong khi những giải pháp cụ thể, ráo riết để rà soát, sắp xếp lại đội ngũ GV vẫn chưa đâu vào đâu. Hiện các địa phương vẫn loay hoay tìm cách tháo gỡ trong khi bộ chủ quản chưa đưa ra được các giải pháp quyết liệt nào. Trong lúc đó, hàng ngàn GV đang lo lắng, hoang mang cho “số phận” của mình.