Từ IQ người ta chuyển sang EQ chính là con đường tìm lại bản thể khi mà con người chợt nhận ra nền giáo dục cơ bắp nhấn mạnh vào kiến thức đã lỗi thời. Một khi các công cụ về công nghệ đã đủ cho con người thực thi ý tưởng thì trí tuệ - thứ không dễ dàng dẫn dắt ra ý tưởng đã trở nên phù phiếm và lỗi thời nhanh chóng.
Đây là lúc nền giáo dục cảm xúc lên ngôi.
Cảm xúc từ trái tim sẽ phát sinh phản ứng ở não bộ để tạo ra ý tưởng. Lúc đó não phải sẽ phát huy trí tưởng tượng của mình.
Khoa học đã xác định được các cảm xúc sau đây có ảnh hưởng mạnh mẽ tới não bộ để dẫn dắt ra hoặc hành động trực tiếp hoặc ý tưởng sâu sắc mà không một loại hình trí tuệ và kiến thức thông thường có sẵn có thể làm được như thế. Đó là :
1. Tình dục: đó là thứ cảm xúc mạnh mẽ nhất dẫn dắt hành động và hành vi tức thời.
2. Tình yêu: khởi nguồn cho các ý tưởng và lý tưởng cao cả và nhân ái. Trong đó tình yêu thiên nhiên còn là liều andrenalin cho sáng tác.
Chỉ cần 2 loại cảm xúc là tình dục và tình yêu được đi kèm với sự lãng mạn thì các giới hạn về trí tuệ sẽ được rỡ bỏ và khi đó thiên tài sẽ có khả năng xuất hiện.
3. Khao khát danh vọng, quyền lực và giàu có: là thứ dẫn dắt và vẽ ra một con đường đi tới một thế giới.
4. Âm nhạc: nơi cảm xúc không lời lên tiếng.
5. Tình bạn: là nơi nuôi dưỡng các ý tưởng lớn.
6. Đồng cảm: nơi khơi gợi các lý tưởng nhân văn từ trái tim tới trái tim.
7. Tự kỉ ám thị: nung nấu những ý tưởng khác người thậm chí quái dị
8. Sợ hãi: nơi dấy lên ước mơ vươn lên và các ý tưởng về chinh phục hay khám phá.
Truyền cảm xúc
Chúng ta đều biết được sức mạnh của cảm xúc ở 2 nhóm đối tượng có ảnh hưởng mạnh mẽ là : một đám đông và nhà diễn thuyết.
Đám đông có sức mạnh lan truyền ghê gớm thông qua một loại hiệu hứng mà các nhà tâm lý học gọi là hiệu ứng đám đông. Đám đông không có lý tính hay lý trí, nó chỉ có cảm xúc mà thôi.
Còn các nhà diễn thuyết mới là những người sử dụng hiệu quả sức mạnh của cảm xúc thông qua việc truyền cảm hứng. Một nhà diễn thuyết thôi đã có thể ảnh hưởng tới suy nghĩ của đám đông và qua đó xui khiến đám đông hành động. Một loại hình như vậy trong giáo dục chính là mối quan hệ tương tác giữa giáo viên và học sinh, ở đó người thày chính là nhà diễn thuyết trước đám đông học trò. Họ, những nhà giáo, cần phải truyền được cảm xúc tới học trò thông qua kiên thức chứ không phải truyền kiến thức đơn thuần tới học sinh. Một giáo viên tầm thường sẽ nói cho học sinh biết. Một giáo viên giỏi sẽ minh họa và chứng minh cho học sinh hay. Nhưng một giáo viên tuyệt vời phải là người truyền cảm hứng được cho học sinh.
Sức hấp dẫn của một cá nhân qua cảm xúc vì thế mà được chuyển hóa thành sức mạnh hành động. Chúng tôi xin được nêu ra ở đây các hình thức chuyển hóa nguồn năng lượng và sức mạnh từ cảm xúc này như sau :
1.Cái bắt tay
2.Giọng nói
3.Tư thế và điệu bộ của cơ thể
4.Tính cách được bộc lộ qua tư tưởng
5.Phong cách ăn mặc.
Trong đó chúng ta thấy các yếu tố từ số 2 tới số 5 đều được thể hiện trong một hoạt động truyền cảm xúc đặc biệt là : Hùng biện. Và đây là lời khuyên của chúng tôi dành cho các cá nhân và các tổ chức giáo dục và trường học : Hãy rèn cho học sinh của mình khả năng diễn thuyết thông qua khả năng và trí tuệ đến từ cảm xúc.
Sử dụng cảm xúc để sáng tạo
Cảm xúc kích thích suy nghĩ và hành động. Và khi quátrình này được đưa thành cách thức giáo dục, nó giúp con người ta sáng tạo. Ở mức cao cách thức này giúp một cá nhân thâm nhập vào vô thức của mình thậm chí là vào vô thức của người khác vì bạn càng sử dụng khả năng sáng tạo của mình thì nó càng trở nên sắc sảo và tinh nhạy đối với những yếu tố nảy sinh ở ngoài ý thức của bạn. Và càng sử dụng, bạn càng có khả năng dựa nhiều hơn vào nó để có được những ý tưởng mới. Khả năng này chỉ có thể được hình thành và phát triển thông qua việc sử dụng thường xuyên. Chúng tôi nhấn mạnh 2 chữ thường xuyên.
Thông qua trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo được thực hành thường xuyên trong qua trình học tập từ một nền giáo dục nhấn mạnh vào tư duy sáng tạo, những cá nhân xuất sắc có thể tập được thói quen lắng nghe những tiếng nói thì thầm phát ra từ bên trong họ. Bất kỳ ai có trí tưởng tượng nhạy bén đều biết rằng những ý tưởng tốt nhất của họ hình thành nhờ cái gọi là “ linh cảm “.
Các nhà giáo luôn cố gắng dạy cho học trò khả năng suy luận. Nhưng khả năng suy luận lại thường không hoàn hảo vì nó được dẫn dắt bởi kinh nghiệm mà một người nào đó tích lũy được.Không phải mọi kiến thức con người tích lũy được qua trải nghiệm đều chính xác. Có nhiều khi , các ý tưởng mà bạn sáng tạo ra lại đáng tin cậy hơn bởi chúng đến từ những nguồn đáng tin cậy hơn bất kỳ nguồn nào mà óc suy luận sử dụng. Khả năng suy luận xuất chúng chỉ cho ra đời các nhà phát minh còn trí tưởng tượng tổng hợp với sáng tạo lại cho ra đời các thiên tài.
Edison đã từng thử nghiệm hơn 10000 cách kết hợp khác nhau giữa các ý tưởng của ông, thông qua khả năng tổng hợp của trí tưởng tượng trước khi ông thật sự kích hoạt khả năng sáng tạo, và kết quả thu được đã giúp hoàn thiện phát minh của ông về bóng đèn điện dây tóc. Quá trình ông phát minh ra máy hát cũng tương tự.
Chúng tôi thật sự mong mỏi các nhà thực hành giáo dục của chúng ta hãy nhìn nhận các học trò nhỏ bé của mình là các thực thể có sức sáng tạo và họ cần phải biết cách truyền thứ trí tuệ cảm xúc được tới các học trò của mình từ ngay khi còn bé. Để trí tưởng tượng của các em được hình thành và phát triên từ tấm bé một cách tự nhiên nhất mà không bị cản trở thậm chí làm thui chột bởi việc học nhồi nhét càng nhiều kiến thức càng tốt cho trẻ như hiện nay.
Chúng tôi vẫn hay nghĩ là biết đâu Columbus đã hình thành và ấp ủ ý tưởng phiêu lưu của ông mà nhờ đó châu Mỹ được khám phá ra là từ một buổi chiều cô đơn ngồi ngắm hoàng hôn đang tắt và chìm dần bên bờ biển.
- Nguyễn Tuấn Hải/ Vietnamnet
