Như báo chí đã phản ánh, một bộphận giới trẻ ở nước ta hiện đang điên cuồng lao vào thú vui nhậu khói cỏ, mộtkiểu chơi vừa uống bia rượu vừa hút khói của một loại cây có chứa chất gâynghiện.
Loại cỏ này thật ra chính là cần sa nhưng nhiều người lại lầm tưởng cũnggiống như thuốc lá, có thể hút tha hồ chẳng có chuyện gì đáng lo. Đây là suynghĩ hết sức nguy hiểm!
Cần sa đội lốt cỏ
Cỏ, bồ đà, tài mà, con điếm… lànhững tiếng lóng dân chơi thường dùng để nói đến cần sa, bắt nguồn từ loại thựcvật có tên gai dầu và tên khoa học là Cannabis sativa L.; họ Cannabinaceae. Cóba chất chính trong cần sa hiện đã được tìm thấy: cannabinoid,tetrahydrocannabinol (THC) và cannabinol. Trong ba chất này, THC là hoạt chấtchính gây tác dụng về mặt tâm thần. Tuỳ theo phân bổ vùng địa lý, hàm lượng THCtrong cần sa có khác nhau.
Có loại THC chiếm tỷ lệ rất cao:4 – 6%, nhưng đa số chỉ chứa hàm lượng trung bình 1 – 2%. Năm 1966, THC đượctổng hợp bằng con đường hoá học tại đại học Princeton (Mỹ).
 |
| Ảnh minh họa |
Trong dược học, cần sa xếp vàonhóm chất gây ảo giác (Hallucinogens, nhóm này còn có các chất khác như LSD,mescalin, psilocybin…), trong đó THC gây ảo giác chính. Cách sử dụng cần sa phổbiến nhất là hút như hút thuốc lá. Ở nước ta hiện dân chơi còn thường dùng bìnhnhựa hút cần sa như hút điếu cày. Do THC dễ tan trong chất béo nên khi hút vào,THC nhanh chóng xâm nhập vào mô phổi. Thí nghiệm dược động học cho thấy khi hútcần sa, tác dụng đạt được chẳng kém tiêm trực tiếp THC vào tĩnh mạch.
Người hút dễ bị kích động gâytội ác
Chỉ vài phút sau khi hút cần sa,người hút sẽ có những thay đổi. Về mặt sinh lý, họ cảm thấy choáng váng, tailùng bùng, đầu nhẹ lâng lâng nhưng tay chân lại có cảm giác nặng hơn, thấy đói,thèm ngọt. Một vài trường hợp bị nôn mửa hoặc buồn mót muốn đi tiêu, tiểu, cay ởmắt và nhìn cảnh vật mờ đi, tim đập nhanh. Về mặt tinh thần, người hút cần sa cócảm giác lo lắng, bồn chồn, đặc biệt với người mới hút lần đầu.
Tuy nhiên rất nhanh chóng họ sẽđạt được cảm giác sảng khoái, thần kinh kích thích và có sự rối loạn trong suynghĩ, trí nhớ, dễ cười không kiểm soát. Tiếp đến là các ảo giác, một trạng tháicó sự hư hỏng tạm thời về mặt ý thức, nhận định sai lệch về không gian và thờigian.
Người hút cần sa có cảm tưởng taychân mình dài ra, vặn vẹo đi hay nhìn cảnh vật thấy hình dạng méo mó, những gì ởxa trở thành gần. Đã có trường hợp hút cần sa, trong cơn say thuốc, nhảy từ lầucao xuống đất chỉ vì anh ta ở trên cao nhưng có cảm tưởng mặt đất quá gần và haicánh tay có khả năng vỗ cánh như chim!
Đặc biệt, THC còn gây một trạngthái gọi là “giải thể nhân cách” (depersonalization): người say cần sa có cảmtưởng trở thành con người khác, như người hùng, siêu nhân, đấng cứu thế. Ngườisay cần sa nhìn màu sắc và nghe âm thanh, tiếng động khác với người bình thường.Chính sự nhạy cảm đặc biệt đó mà có một thời tác dụng của cần sa bị ngộ nhận lànguồn hứng khởi trong sáng tác âm nhạc, văn chương, đến nỗi những nhà văn, nhàthơ lớn như Charles Baudelaire, François Rabelais, Théophile Gautier… đã có lúcca ngợi tác dụng của cần sa.
Điều rất đáng lưu ý ở đây là khibị ảo giác, người hút cần sa rất dễ bị kích động thực hiện những hành động nhưcười điên dại, cầm dao tự cắt tay chân mình, chỉ cần một lời nói kích thì tội ácnào cũng dám làm, kể cả giết người. Một số thanh niên sau khi hút cần sa trở nênquậy phá, đua xe, đâm chém nhau cũng vì thế. Nếu người nghiện ma tuý (nhưheroin) chỉ gây tội ác khi thiếu thuốc – tức gây tội ác để có tiền mua thuốc,thì người chơi chất gây ảo giác như cần sa thường gây tội ác do no thuốc – tứcđang phê thuốc.
Dẫn chất giúp đi gặp… thầnchết!
Với một điếu cần sa nặng khoảng500mg, lượng THC chứa bên trong khoảng 5 – 10mg. Hút một điếu cần sa như thế,tác dụng đạt được tối đa chỉ sau 15 phút và có thể kéo dài 1 – 4 giờ. Một số dấuhiệu giúp thầy thuốc khi thăm khám nhận biết người đang bị tác dụng của cần sa,trước hết là mạch và tim đập nhanh. Mạch có thể nhanh hơn 50% so với bìnhthường. Do đó, nếu đang dùng một số thuốc có tác dụng làm tim đập nhanh nhưnortriptyline mà lại hút cần sa thì thật nguy hiểm. THC còn làm đỏ kết mạc mắt,rối loạn thăng bằng, đi đứng lảo đảo, sự phối hợp các động tác không còn chínhxác.
Ngoài gây viêm phế quản mãn tính,làm hẹp đường thở, cần sa còn làm cho máu người hút chứa hàm lượng rất cao khíđộc carbon monoxide (CO). Hút một điếu cần sa, hàm lượng khí CO trong máu caobằng hoặc hơn so với hút năm điếu thuốc lá. Nhiều thử nghiệm cho thấy nam giớihút cần sa lâu ngày sẽ bị giảm lượng testosterone (nội tiết tố sinh dục nam), kểcả kích thích và khối lượng tinh hoàn, sự sinh tinh trùng và khả năng sinh dụccũng giảm.
Khi thử nghiệm trên súc vật cáinhư chuột, thỏ, khỉ… THC ức chế sự phóng noãn (rụng trứng). Nhiều phụ nữ hút cầnsa cũng được ghi nhận bị rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Mặc dù không gây nghiệntrầm trọng như heroin nhưng sử dụng cần sa nhiều sẽ lệ thuộc về mặt tâm lý, tạothành thói quen phải dùng thuốc thường xuyên và lượng cần sa sử dụng ngày càngtăng. Hậu quả là người hút cần sa phải luỵ đến các chất gây nghiện khác nhưthuốc lắc và ma tuý thật sự. Đến đây đúng là bước cuối tới cửa tử!
Theo PGS.TS.DS Nguyễn HữuĐức
SGTT
