Các quốc gia châu Á lâunay ngờ vực những cam kết ngoại giao của Trung Quốc về hòa bình và ổn địnhkhu vực, mới đây lại phải lưu tâm đến tuyên bố của Bắc Kinh về đẩy nhanhviệc xây dựng một hải quân biển xa hiện đại.

Những “chiến lược” củaBắc Kinh sau tuyên bố này là gì?

Những phô trương

Báo chí Trung Quốc hôm 17/6đưa tin nước này sẽ tăng cường mạnh mẽ quy mô lực lượng hải tuần vào năm2020 “để bảo vệ các quyền lợi của Trung Quốc”, trong bối cảnh căng thẳng vềtranh chấp chủ quyền trên Biển Đông (mà Trung Quốc gọi là Nam Hải) đang giatăng.

Trung Quốc và những “chiến lược” sau đội tàu Hải giám
Tàu Tuần hải 31 Trung Quốc tuyên bố vừa triển khai đến Biển Đông

Theo tờChina Daily tiếng Anh của TrungQuốc, từ nay đến 2015, lực lượng hải giám sẽ có 16 máy bay và 350 tàu tuầntra. Hiện nay, quân số lực lượng hải giám Trung Quốc vào khoảng 9.000 nguờivà đến năm 2020 sẽ lên đến 15.000 người.

Báo trên dẫn lời một quanchức cấp cao của Lực ượng giám sát hàng hải giấu tên cho biết đội tuần trasẽ có 359 tàu vào năm 2015 và 520 tàu vào năm 2020, và cũng sẽ có 16 máy bayvào năm 2015.

Trung Quốc có ít nhất 26 tàuhải giám với trọng lượng nước rẽ từ 1.000 tấn trở lên.

Giải thích lý do Bắc Kinhtăng cường lực lượng hải giám, China Dailyviết: “Số vụ xâm phạm không phận và hải phận Trung Quốc đã gia tăng trongnhững năm vừa qua. Lực lượng hải giám Trung Quốc ghi nhận được 1303 vụ xâmnhập đường biển và 214 vụ xâm phạm không phận trong năm 2010, trong khi đó,tổng số xâm phạm trong năm 2007 chỉ là 110 trường hợp”.

Cùng lúc thông báo kế hoạchtăng cường lực lượng hải giám, Trung Quốc đã điều động tàu hải giám lớnnhất, tàu Tuần hải 31, đến khu vực Biển Đông. Về mặt chính thức, chiếc tàunày sẽ đậu tại cảng Singapore trong hai tuần trong khuôn khổ các trao đổi vềtìm kiếm cứu nạn, chống hải tặc và quản lý bến cảng.

Trung Quốc cũng vừa đưa tàukhảo sát vùng biển gần đảo Okinotori của Nhật Bản. Trung Quốc từ trước đếnnay vẫn cho rằng đảo Okinotori chỉ là một “tảng đá”, nên việc Nhật Bản thiếtlập vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) là không phù hợp. Trung Quốc đã tăng cườnghoạt động ở vùng biển xung quanh đảo này của Nhật Bản.

Đầu năm nay, giới chức hànghải Trung Quốc tuyên bố “chiến thắng” trong việc bảo vệ các tuyến vận chuyểndầu và chống hải tặc đe dọa ngư dân cũng như các tàu thuyền thương mại trongvà ngoài các vùng biển Trung Quốc. Họ nói rằng lực lượng hàng hải đã tiếnhành hơn 1.600 cuộc giám sát biển trong 5 năm qua, tổng cộng bao quát được1,6 triệu hải lý.

Tài liệu Tăng cường Luật phápBiển Trung Quốc của Cơ quan quản lý Đại dương (SOA) trực thuộc Nhà nướcTrung Quốc được công bố gần đây cho biết, năm 2010 Cơ quan Hải giám TrungQuốc (CMS) của SOA đã tiến hành 118 lượt tuần tra giám sát trong một khu vựcbiển rộng 211.428 hải lý và thực hiện 523 chuyến bay trên khu vực 538.480km. Các toán tuần tra của Trung Quốc đã theo dõi 1.303 tàu thuyền, 214chuyến bay và 43 mục tiêu khác của nước ngoài.

Trung Quốc kỷ niệm “Ngày Đạidương thế giới” 8/6 bằng việc khẳng định tham vọng trở thành một siêu cườnghàng hải cũng như tuyên bố sẽ đẩy mạnh kiểm soát các vùng biển, trong đó cócả những khu vực tranh chấp ở Biển Đông và Hoa Đông. Bắc Kinh đã không giấugiếm kế hoạch tham vọng tăng cường thêm nhiều tàu hải giám hiện đại trong 5năm tới, theo đó lực lượng giám sát biển sẽ được mở rộng lên 16 trực thăngvà 350 tàu, với 45 tàu thuộc loại có trọng lượng nước rẽ trên 1.000 tấn.

Lo ngại 

Lực lượng hải giám thuộcCục Hải dương nhà nước Trung Quốc, cơ quan giám sát duyên hải và cácvùng lãnh hải của Trung Quốc.

Cơ quan Hải giám Trung Quốccó nhiệm vụ chủ yếu là tuần tra các vùng đặc khu kinh tế biển (EEZ) - đượcmở rộng từ bờ biển Trung Quốc ra xa mặt biển 200 hải lý. Việc tăng số vụtuần tra biển của Cơ quan Hải giám Trung Quốc cho thấy cơ quan này đang đẩymạnh công tác quản lý biển do Trung Quốc ngày càng trở nên quyết đoán trướcnhững bất đồng lãnh thổ khu vực.

Theo tài liệu mới đây củaviện Jamestown Foundation (Mỹ), Trung Quốc đang tăng cường nhiệm vụ hải giámvà củng cố khả năng theo dõi, răn đe và ngăn chặn các tàu thuyền nước ngoàihoạt động trên các vùng biển mà Bắc Kinh tuyên bố thuộc chủ quyền của họ.

Hiện nay, Cơ quan Hải giámTrung Quốc được trang bị khoảng 300 tàu hải giám, trong đó có gần 30 tàutrọng tải trên 1.000 tấn và 10 máy bay, kể cả 4 máy bay trực thăng.

Để tăng cường khả năng chỉhuy, kiểm soát, thông tin liên lạc, máy tính, tình báo, giám sát và trinhsát, Cơ quan Hải giám Trung Quốc đang nỗ lực trang bị các loại phương tiệncông nghệ cao và máy móc hiện đại. Ví dụ, tàu hải giám trọng lượng 3.000 tấnmới có tên "Haijin 83" được trang bị các máy bay trực thăng đỗ trên boongtàu, các thiết bị vệ tinh mới nhất và máy móc hiện đại.

Đáng chú ý, Cơ quan này cũngđang trang bị hệ thống thông tin liên lạc hiện đại để kết nối với các hệthống thông tin liên lạc bờ biển, trên không, trên biển và vũ trụ.

Giáo sư Li Mingjiang thuộcĐại học Tổng hợp Công nghệ Nanyang, Xinhgapo, nhận định nhìn chung khả nănggiám sát biển hiện nay của Trung Quốc còn kém Nhật Bản, nhưng chẳng bao lâunữa "tình hình sẽ thay đổi".

“Biện pháp mới nhất là tăngthêm số lượng nhân viên và tàu chiến chắc chắn sẽ giúp Trung Quốc hiện diệntích cực hơn trên các vùng biển và Biển Đông. Bắt đầu từ tháng 4/2010, TrungQuốc đã giám sát tất cả các vùng biển mà họ quan tâm. Có thể Trung Quốc sẽtăng số lần giám sát các vùng biển từ 1 đến 2 lần/vài tháng trước đây lêngiám sát hàng ngày”, Li Mingjiang nói.

Giới phân tích nhận định, sắptới Trung Quốc sẽ tiếp tục đẩy mạnh bất đồng lãnh thổ với các nước theohướng có lợi cho họ bằng cách thể hiện sức mạnh quân sự. Cuộc đối đầu gầnđây giữa các tàu giám sát Trung Quốc với tàu Bình Minh 02 và các tàu cá củaViệt Nam trên Biển Đông cho thấy sức mạnh và mối đe dọa ngày càng tăng củaTrung Quốc đối với các nước khu vực.

Giáo sư Trương Minh Lượng củaĐại học Tế Nam (Quảng Châu) thì bày tỏ lo ngại về sự mở rộng nhanh chóng cáclực lượng hàng hải này, nói rằng nó có thể phủ bóng đen hơn nữa lên các quanhệ giữa Bắc Kinh với những láng giềng vốn đã ngờ vực. Theo ông, bảo vệ cáclợi ích hàng hải bằng phô trương sức mạnh “dường như không có lợi cho việcduy trì sự ổn định khu vực về dài hạn”.


Theo Nguyễn Viết
 Dân trí