Viêm mũi dị ứng: dễ tìm mà khó trị

Viêm mũi dị ứng làbệnh lý thường gặp, chẩn đoán không khó khăn nhưng muốn trị dứt điểm phải tìm rachất gây dị ứng (kháng nguyên), nên việc điều trị chủ yếu là làm giảm triệuchứng và chống bội nhiễm để tránh gây viêm xoang.

TIN LIÊN QUAN

Tuy nhiên, việc sử dụng thuốcphải có sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, vì một số thuốc chốngdị ứng có tác dụng phụ gây buồn ngủ dẫn đến nguy hiểm cho những người làm việccần tập trung, đang lái xe, vận hành máy móc...

Dễ bị chẩnđoán nhầm

Trên thế giớikhoảng 20 – 25% dân số bị viêm mũi dị ứng. Tại bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh này chiếmtỷ lệ 30 – 35% trong những người đến khám.

Khi chẩn đoán cầndựa vào yếu tố tiền sử các bệnh dị ứng của bản thân và gia đình như nổi mề đay,hen phế quản (suyễn), nhức nửa đầu (Migrain), phù Quink. Các tài liệu thống kêcho thấy nếu cha hoặc mẹ bị dị ứng thì khoảng 30% con của họ bị dị ứng, nếu cảcha và mẹ đều bị thì xác suất là 65 – 75%. Khi chẩn đoán, phải hết sức thậntrọng để không nhầm với các bệnh viêm mũi vận mạch, viêm mũi do hormon, viêm mũimedicamentosa, viêm mũi do lạm dụng thuốc nhỏ mũi, dùng thuốc cao huyết áp hoặchít ma tuý qua đường mũi, viêm mũi do bất thường về cấu trúc cơ thể học (vẹovách ngăn, gai vách ngăn, hẹp cửa mũi sau), do VA quá to, do dị vật hoặc u bướuở mũi.

Triệu chứng củaviêm mũi dị ứng thường là ngứa mũi, họng và mắt, hắt hơi nhiều vào buổi sáng vàgiảm vào trưa và tối, chảy nước mũi trong sau đó có màu vàng hoặc trắng đục dobị bội nhiễm, nghẹt mũi thường xảy ra sau một tràng hắt hơi; cùng một số triệuchứng phụ như nhức đầu, ho, đau họng và có thể sốt nhẹ.

Thủ phạmgây viêm mũi dị ứng

Theo tổ chức Y tếthế giới, viêm mũi dị ứng được chia làm ba loại:

Viêm mũi dị ứngquanh năm do các yếu tố như môi trường (hít phải các kháng nguyên gây dị ứng nhưcon mạt li ti trong bụi nhà, trong chăn gối và nệm ghế..., lông thú, lông chim,sơn, vecni), những sang chấn tinh thần (stress) của cuộc sống nhiều lo toan cũnglà yếu tố thuận lợi gây viêm mũi dị ứng. Các nguyên nhân gây viêm mũi dị ứngkhông đặc hiệu khác: thuốc (một số thuốc như Aspirine, Sulfamide, Streptomycine,Penicilline và một số loại huyết thanh chống bạch cầu, chống uốn ván cũng rất dễgây dị ứng), thức ăn (nhất là đồ biển).
Viêm mũi dị ứng theo mùa như mùa hoa nở, dễ hít phải các loại phấn hoa hoặc bàotử nấm của hoa bay ra trong không khí.

Viêm mũi dị ứng donghề nghiệp trong các ngành chế biến, xay xát lúa gạo, hay tiếp xúc với bôngvải, với những hạt bụi sợi, khói, bụi gây ô nhiễm tại công trường, nhà máy, hầmmỏ... hoặc tiếp xúc thường xuyên với thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, hoặc làmtrong các phòng thí nghiệm…

Lưu ý, viêm mũi dịứng có thể gây biến chứng viêm tai giữa, làm giảm chức năng vòi nhĩ, polyp mũi,viêm xoang cấp và mãn tính.

Tùy mức độbệnh có cách điều trị riêng

Mục đích của điềutrị là ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của bệnh, giảm các tổn hại lên niêmmạc đường hô hấp.

Dùng thuốc: dướicác dạng khác nhau như uống, xịt, chích và một số biện pháp khác mà không phảimổ. Tránh các chất gây dị ứng do hít bằng cách thường xuyên đeo khẩu trang khiđi đường, tại nơi làm việc phải có trang phục bảo hộ để tránh bụi, khói, hơithuốc. Giải mẫn cảm (tìm đúng chất gây dị ứng thì tỷ lệ thành công sẽ cao, tuynhiên không dễ vì có vô số kháng nguyên). Thuốc có thành phần là corticosteroiddùng dưới dạng uống có tác dụng làm giảm viêm, giảm xung huyết và tiết dịch củaniêm mạc mũi, làm giảm ngứa mũi và mắt. Thuốc xịt mũi chứa corticoid có tác độngchống viêm tại chỗ nhằm kiểm soát các triệu chứng hắt hơi, chảy nước mũi, ngứamũi và nghẹt mũi.

Thuốc không có tácdụng nhiều đến toàn thân mà chỉ góp phần làm giảm sự xuất tiết, giảm sưng lớplót mũi xoang và duy trì tình trạng viêm tối thiểu. Thuốc kháng histamine thế hệmới khắc phục nhược điểm không gây buồn ngủ, có tác dụng làm giảm triệu chứnghắt hơi, ngứa mũi, chảy nước mũi và viêm kết mạc. Thuốc chống nghẹt mũi(Decongestant) chủ yếu làm giảm nghẹt mũi do gây co mạch và góp phần làm giảmxung huyết ở mũi, giảm xung huyết kết mạc mắt, giảm chảy nước mũi. Tuy nhiênnhững thuốc này không được dùng lâu dài. Thuốc ức chế leukotriene (Singulair)thích hợp cho bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng theo mùa có kèm theo bệnh suyễn. Rửamũi bằng nước muối sinh lý Nacl 0,9% (dạng chai chứa 100ml, 500ml) được khuyếnkhích. Thuốc kháng sinh (chỉ dùng khi viêm mũi dị ứng bị bội nhiễm với các biểuhiện như nhức đầu, sốt, nước mũi đục, đau họng).

Phẫu thuật: cần nóirõ là viêm mũi dị ứng do cơ địa không có chỉ định phẫu thuật, chỉ nên cân nhắcphẫu thuật trong những trường hợp sau: bị bội nhiễm, bít lỗ thông từ các xoangra mũi và gây viêm mủ các xoang mặt; những bất thường từ cấu trúc của mũi nhưgai hoặc mào chân vách ngăn mũi mà gây ra những triệu chứng giống như viêm mũidị ứng; viêm mũi xoang do nấm (bệnh này có xu hướng tăng ở Việt Nam) nhưng biểuhiện ban đầu trên lâm sàng như bệnh viêm mũi dị ứng.

Theo SGTT