- Thưa Bộ trưởng, ông nhìn nhận thế nào về những cơ hội, thách thức của ngành Giáo dục trong năm học 2025-2026?
Năm học này, ngành Giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo (GD-ĐT) được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển GD-ĐT. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT đã được xác lập từ Nghị quyết 29-NQ/TW (năm 2013) và tiếp tục được nhấn mạnh tại Kết luận số 91-KL/TW (năm 2024).
Cùng với đó, một chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển GD-ĐT đang được xây dựng; 4 đạo luật quan trọng về giáo dục (Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi) dự kiến ban hành năm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc để vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ và hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và giáo dục STEM cũng đang mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện.
Bên cạnh cơ hội, ngành Giáo dục đối mặt với nhiều thách thức: Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt ở cấp xã, đặt ra yêu cầu cao về quản trị sự thay đổi trong tổ chức, nhân sự và bộ máy; Vấn đề công bằng giáo dục; Dạy thêm - học thêm; Tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; Phổ cập... Ngoài ra, việc hấp thụ các nguồn lực đầu tư rất lớn trong thời gian tới đây, đảm bảo hiệu quả, đúng quy định cũng đòi hỏi những cố gắng, nỗ lực rất lớn.
- Để đảm bảo hoạt động giáo dục không bị xáo trộn trong bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp, Bộ GD-ĐT có những giải pháp gì?
Bộ GD-ĐT đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Về hoàn thiện thể chế, Bộ đã xây dựng và ban hành 2 nghị định và 6 thông tư quy định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục. Về hướng dẫn nghiệp vụ, Bộ đã ban hành các công văn về tuyển sinh đầu cấp không theo địa giới hành chính; tổ chức dạy học 2 buổi/ngày; thực hiện nhiệm vụ năm học 2026-2027; triển khai chương trình, sách giáo khoa trong bối cảnh thay đổi địa giới hành chính… Bộ cũng tổ chức tọa đàm, thành lập đường dây nóng, tiếp nhận thông tin và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của địa phương.
Về nâng cao năng lực đội ngũ, Bộ đã xây dựng tài liệu, tổ chức tập huấn, phát hành sổ tay hỗ trợ cán bộ quản lý giáo dục cấp xã và các sở GD-ĐT tiếp cận thông tin đầy đủ, hệ thống, ngắn gọn, dễ hiểu. Ngoài ra, Bộ đã tổ chức 6 đoàn kiểm tra tại 15 tỉnh về vấn đề này.
Tới đây, Bộ GD-ĐT tiếp tục rà soát văn bản pháp luật; tăng cường hướng dẫn chuyên môn; hoàn thiện hệ thống dữ liệu ngành, đảm bảo liên thông, đồng bộ… đồng thời hỗ trợ địa phương triển khai các nhiệm vụ đã được phân cấp, phân quyền.
- Việc quản lí dạy thêm, học thêm và tổ chức dạy học 2 buổi/ngày tới đây sẽ như thế nào, thưa ông?
Về quản lí dạy thêm, học thêm, Bộ GD-ĐT tiếp tục kiên trì quan điểm “học thêm có thể củng cố kiến thức, nhưng ít đem lại giá trị cho sự phát triển con người”. Những hệ lụy sâu xa của tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan đòi hỏi phải quyết liệt chấn chỉnh. Vì vậy, năm học 2025-2026, Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục chỉ đạo, đôn đốc các địa phương ban hành quy định quản lí dạy thêm, học thêm nhằm tăng cường trách nhiệm của chính quyền, đồng thời yêu cầu các cơ sở giáo dục thực hiện hiệu quả Chương trình GDPT.
Thực hiện Chỉ thị 17/CT-TTg của Thủ tướng về dạy học 2 buổi/ngày, Bộ đã chỉ đạo các trường xây dựng kế hoạch thể hiện rõ phương án huy động, sử dụng nguồn lực để triển khai ở những nơi đủ điều kiện. Kế hoạch phải cụ thể hóa nội dung, thời lượng, đối tượng học sinh, đồng thời phân công giáo viên hợp lý, đúng quy định; chú trọng phân hóa đối tượng, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn tập cho học sinh cuối cấp và hỗ trợ học sinh chưa đạt yêu cầu theo Thông tư 29.
Song song với đó, Bộ nhấn mạnh yêu cầu đổi mới công tác quản lý, tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai Chương trình GDPT cũng như quản lý dạy thêm, học thêm, bảo đảm thực hiện nghiêm túc các chính sách, pháp luật.
- Sau một chu kỳ triển khai Chương trình GDPT 2018, Bộ GD-ĐT đánh giá ra sao về lứa học sinh đầu tiên tốt nghiệp?
Lứa học sinh đầu tiên tốt nghiệp theo Chương trình GDPT 2018 cho thấy nhiều điểm tích cực. Học sinh được trải nghiệm đa dạng hoạt động, bộc lộ sở trường, lựa chọn môn học gắn định hướng nghề nghiệp, tiếp cận tri thức toàn diện nhờ các môn tích hợp. Tuy nhiên, quá trình thực hiện Chương trình GDPT 2018 cũng bộc lộ một số bất cập. Ở cấp THPT, việc lựa chọn môn học bị giới hạn bởi giáo viên, phòng học; ở cấp THCS, việc dạy môn tích hợp gặp khó do năng lực giáo viên và học liệu chưa đồng đều.
Để khắc phục, Bộ đã ban hành Công văn 4555/BGDĐT-GDPT yêu cầu trường THPT công khai kế hoạch tổ chức dạy học các môn lựa chọn, phối hợp liên trường để mở rộng cơ hội cho học sinh; hỗ trợ học sinh khi cần điều chỉnh lựa chọn môn học. Với cấp THCS, tiếp tục bồi dưỡng giáo viên dạy tích hợp, biên soạn học liệu minh họa, triển khai mô hình cụm giáo viên hỗ trợ nhau, nhằm nâng cao chất lượng và tạo hứng thú học tập.
Năm học 2025–2026, Bộ GD-ĐT sẽ tiến hành đánh giá toàn diện Chương trình GDPT 2018 sau một chu kỳ triển khai nhằm làm rõ mức độ đạt được về phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; chỉ ra ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và đề ra giải pháp điều chỉnh, bảo đảm Chương trình thực chất, hiệu quả, bền vững. Tinh thần là nhìn thẳng sự thật, đánh giá khách quan, điều chỉnh kịp thời, tất cả vì học sinh.
- Về kỳ thi tốt nghiệp THPT, Bộ có dự kiến điều chỉnh gì để phù hợp Chương trình phổ thông mới?
Việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT hiện nay có các mục tiêu rất cụ thể, gồm: Đánh giá trình độ người học theo yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực của Chương trình, lấy kết quả thi để xét công nhận tốt nghiệp THPT; Kết quả của kỳ thi được sử dụng làm một trong các cơ sở để đánh giá chất lượng dạy học của các nhà trường, công tác chỉ đạo của các cơ quan quản lý giáo dục; Cung cấp dữ liệu đủ độ tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp sử dụng trong tuyển sinh.
Trong giai đoạn hiện nay, đây là kỳ thi cấp quốc gia duy nhất với tất cả học sinh để đánh giá chung cho đầu ra của THPT, có thang đo chung trên cả nước. Do đó, cần duy trì việc tổ chức để đánh giá mức độ đạt chuẩn GDPT, cung cấp dữ liệu quốc gia cho việc nghiên cứu, xây dựng, điều chỉnh chính sách giáo dục chung; đồng thời đánh giá được chất lượng giáo dục của các vùng miền trên phạm vi cả nước. Kết quả kỳ thi là đầu ra của bậc phổ thông, là nguồn thông tin tham khảo cho các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tổ chức tuyển sinh.
Để chuẩn bị cho việc thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính từ năm 2027 theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ GD-ĐT đang tập trung triển khai một số công việc trọng tâm, như: xây dựng Đề án tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT trên máy tính, trình Thủ tướng phê duyệt trong năm 2026; huy động chuyên gia xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa (dự kiến áp dụng từ năm 2027); và xây dựng quy trình, quy chế tổ chức thi trên máy tính, tổ chức tập huấn, hội thảo trên toàn quốc.
Hiện Bộ GD-ĐT chuẩn bị các hệ thống phần mềm tổ chức thi trên máy và thử nghiệm việc thi trên máy tại các địa phương. Dự kiến ngay trong năm học này, sẽ triển khai thử nghiệm cho hơn 100.000 học sinh.
- Thông điệp ông muốn nhắn gửi tới giáo viên, học sinh trong năm học mới 2025-2026 là gì?
Năm học 2025-2026 là một năm học rất quan trọng, với nhiều việc lớn phải thực hiện và nhiều cơ hội để đổi mới. Từ khóa của năm học này là “triển khai”. Đó là tập trung triển khai thật tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giáo dục cũng như 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2025-2026 của ngành Giáo dục. Đó là cách để toàn ngành vừa kế thừa, phát huy được những thành tựu đạt được trong 80 năm qua, khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện có và khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam trong thời gian tới.
Giáo dục là sự nghiệp trăm năm, đòi hỏi tầm nhìn, sự kiên trì, tinh thần công bằng và trách nhiệm cao nhất. Tôi kêu gọi toàn ngành, từ quản lý đến giáo viên, nhân viên, cùng tất cả học sinh, sinh viên hãy chuẩn bị tâm thế, tinh thần và điều kiện tốt nhất, cùng đoàn kết, chung sức, để năm học mới trở thành một năm học bận rộn nhưng đầy niềm vui và thành công.
Theo VietNamNet
https://vietnamnet.vn/hoc-them-phai-phan-hoa-boi-duong-hoc-sinh-gioi-ho-tro-yeu-kem-2439057.html
