Trung tâm Nghiên cứu đầu tư nước ngoài chuẩn bị công bố một nghiên cứu độc lậpvề thực trạng đầu tư nước ngoài (FDI) góp ý cho chiến lược thu hút đầu tư sắptới của VN.
Trao đổi với chúng tôi, ôngPhan Hữu Thắng, giám đốc trung tâm, đã có những nhận định về tình hình này:
- Dự kiến kết quả giải ngân FDI năm 2010 sẽ đạt 11 tỉ USD, trong đó vốn nướcngoài đưa vào 8 tỉ USD, cao hơn năm 2009. Cách tổng hợp số liệu thống kê từtrước đến nay vẫn phải dựa chủ yếu vào báo cáo tình hình giải ngân từ chính cácdoanh nghiệp có vốn FDI, sau đó được các cơ quan quản lý nhà nước ở các địaphương tập hợp lại để báo cáo theo ngành dọc lên trên, từ đó các đơn vị thuộc BộKế hoạch - đầu tư phối hợp rà soát, tổng hợp lại thành kết quả chung của cả nước.
Để xác định đúng số vốn thực hiện, trước hết cần sự phối hợp chặt chẽ của cácdoanh nghiệp có vốn FDI, cơ quan quản lý nhà nước... Đặc biệt, cần có chế tài đủmạnh đối với các doanh nghiệp, các địa phương không tuân thủ chế độ báo cáothống kê. Tỉ lệ đòi hỏi ít nhất là 90% số các địa phương có báo cáo thống kêđúng, định kỳ, nhưng tiếc rằng thực tế con số này còn thấp hơn.
 |
| Sản xuất linh kiện quang học dùng cho các thiết bị ghi hình, ghi âm tại Công ty Nidec Sankyo ở Khu công nghệ cao TP.HCM (Ảnh: Trung Hiếu) |
- Thống kêcủa VN vẫn dựa vào số vốn đăng ký, thựctế chỉ là cam kết của doanh nghiệp,trong khi trên thế giới dựa vào số vốnthực tế triển khai?
- Vốn thực hiện cần được thống kêđúng và rõ, theo đúng phân ngành kinh tế và khu vực, đây mới chính là số vốnthực tế, thật sự có đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội các thời kỳ. Từtrước đến nay Bộ Kế hoạch - đầu tư luôn hướng dẫn, tập trung vào thống kê con sốnày. Việc thống kê vốn đăng ký tương đối thuận lợi hơn vì thông qua các giấyphép đã cấp là có thể nắm được.
Thống kê số vốn đăng ký là để xácđịnh xu hướng đầu tư từ bên ngoài vào VN hằng năm, việc này cũng cần thiết đểxác định định hướng của các nhà đầu tư, có số vốn gối đầu để thực hiện các nămtiếp theo, xác định tính cạnh tranh VN... để có các giải pháp kèm theo, và khôngthể coi đấy là thành tích của các địa phương trong thu hút vốn FDI. Nhất làkhoảng cách chênh lệch giữa vốn đăng ký và vốn thực hiện hiện nay quá xa, tínhđến hết tháng 8 đã trên 100 tỉ USD.
- Nhà đầu tư nước ngoài đang tăng cường vào lĩnh vực thương mại, dịch vụ,phân phối. Phải chăng nhà đầu tư không còn xem VN là cứ điểm sản xuất nữa?
- Để VN trở thành cứ điểm sản xuất của các nhà đầu tư nước ngoài, Chính phủ vẫntiếp tục chính sách khuyến khích đầu tư vào sản xuất, công nghệ cao, vào pháttriển công nghiệp phụ trợ tại VN.
Theo số liệu thống kê chúng tôi nắm được, đến cuối tháng 10 và dự báo cho cả năm2010, các dự án FDI đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp chế tạo, chế biến, sản xuấtvẫn chiếm tỉ trọng cao, đạt trên 4 tỉ USD vốn đăng ký (299 dự án).
Trong khi đósố vốn đăng ký đầu tư vào bán buôn, bán lẻ, sửa chữa là 341 triệu USD (95 dự án).Việc các nhà đầu tư nước ngoài bắt đầu quan tâm tới nhập khẩu, bán buôn, bán lẻphù hợp với tiến độ cam kết mở cửa thị trường dịch vụ của VN trong đàm phán vớiTổ chức Thương mại thế giới. Điều quan trọng là VN đã đạt được một lộ trình thựcthi với thời gian chuyển tiếp từ 3-5 năm cho các ngành dịch vụ quan trọng.
 |
| Ông Phan Hữu Thắng |
- Khoảng hai năm trước, một lượng vốn khổng lồ đổ vào các dự án bất độngsản nhưng đến nay phần nhiều vẫn chưa khởi động được, bài học cho thực trạng nàylà gì?
- Thị trường là yếu tố quyết định sự thành bại của dự án đầu tư, nên các nhà đầutư luôn tính đến thị trường trước khi quyết định đầu tư, nhưng sự tính toánnhiều khi không đúng, nhất là việc đến khi nào thì cung sẽ vượt cầu, mặt hàngnào là thích hợp với thị trưòng (căn hộ cao cấp, thấp cấp, biệt thự, quy mô dựán, địa điểm dự án...).
Bài học trước hết là đối với các nhà đầu tư, sau đó mới là các nhà quản lý vì họphải làm theo quy định của luật pháp trong việc cấp phép. Tuy vậy công tác dựbáo cần đi trước một bước, phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt. Tiếp đến làcông bố công khai quy hoạch, cấp phép theo đúng quy hoạch, ổn định chính sách,cải cách thủ tục hành chính, chống tham nhũng... để giúp nhà đầu tư triển khaithuận lợi các dự án họ được cấp phép.
- Vậy theo ông, chiến lược thu hút FDI giai đoạn tới nên như thế nào?
- Thu hút FDI đã bước sang giai đoạn mới đòi hỏi phải đảm bảo chất lượng, hiệuquả, đúng mục tiêu cần thu hút đầu tư, bên cạnh đó vấn đề môi trường phải đặtlên hàng đầu. Đã đến giai đoạn chấm dứt thu hút FDI bằng mọi giá để thi đua lấythành tích...
Chúng tôi được biết hiện Bộ Kế hoạch - đầu tư đang lấy ý kiến rộngrãi để triển khai đề án nghiên cứu xác định đối tác chiến lược trong thu hút FDIgiai đoạn tới. Đây là việc làm thiết thực, phù hợp với thực tế và nhu cầu hiệnnay trong việc sớm xác định được đối tác chiến lược trong thu hút FDI, đáp ứngđược các yêu cầu của VN trong thời kỳ tới.
TheoLê Nguyên Minh
Tuổi trẻ
