Nhọc nhằn mưu sinh, ngụp lặndưới dòng nước đục ngầu nơi cửa biển Đà Nẵng, giấc mơ con chữ, học hành của hàngchục đứa trẻ thêm chông chênh, đứt đoạn.
Chông chênh phận nghèo
Nắng chiều bỏng rát ụp xuống bãiphi Khe Cầu. Ngày nào cũng thế, đầu giờ chiều, cậu bé Võ Thiện Ngọc Hiếu (12tuổi, trú phường Thọ Quang, Sơn Trà) lại có mặt tại bãi để bắt đầu công việc mòphi (một loại động vật thân mềm như ngao, hến).
Không chờ con nước rút, bước chânHiếu bì bõm, thụt xuống lớp bùn non quyện mùi ngai ngái, vởn lớp vàng ố bám vàođôi chân trần gầy nhỏ. Phút chốc, thân hình nhỏ bé chìm dưới dòng nước đục ngầu,chỉ nhấp nhô chiếc nón tai bèo không che hết vạt nắng trên khuôn mặt.
 |
| Số phi ít ỏi kiếm được sau những giờ vất vả . Ảnh: Nguyễn Huy |
“Mùa trước còn dễ cào, bắt phi,chứ giờ khó lắm. Làm cả ngày cũng chỉ được vài ba cân, bán được hai ba chục ngànlà cao. Bãi ngày càng ít phi, các bạn em chuyển qua bãi nghêu phía chân cầuThuận Phước. Em vẫn bám trụ ở đây. Tuy phi bắt được ít nhưng dễ bán, có tiền“tươi” để giúp gia đình” - Hiếu bộc bạch.
Mới học lớp 6, Trường THCS PhạmNgọc Thạch (quận Sơn Trà), nhưng Hiếu đã có “thâm niên” mưu sinh tại các bãi phicửa biển. Cứ hết giờ học chính khóa, Hiếu cùng nhóm bạn lại mang theo cào, cuốc,sọt chạy nhanh đến bãi phi.
Kể chuyện gia đình, giọng Hiếunghèn nghẹn: “Không làm thì biết lấy gì ăn, lấy gì học. Mẹ em trước đây còn làmlụng được, nhưng dạo này hay đau ốm. Còn ba thì bỏ đi lâu rồi. Mấy mẹ con bấuvíu vào nhau, em là đứa lớn nhất nên gánh hết việc gia đình.
Càng về cuối chiều, đoàn ngườikéo đến bãi phi mỗi lúc một đông, phần lớn là phụ nữ và trẻ em. “Công việc chỉvất vả một chút chứ không quá nặng nhọc nên bọn em rủ nhau đi làm cho vui. Lúcnhiều thì đến vài chục bạn nhỏ, ít thì cũng tới gần hai mươi người” - Lê ViếtTân (12 tuổi, Sơn Trà), bạn cùng lớp với Hiếu, kể.
Dì Phạm Thị Nhung (63 tuổi, ThọQuang, Sơn Trà) có thâm niên hơn 40 năm cào bắt phi tại bãi Khe Cầu tâm sự: “Baonhiêu năm nay, trẻ con vẫn phải mưu sinh tại bãi phi. Phụ nữ, người già khôngnghề nghiệp đã đành, nhưng đến trẻ con cũng phải vật lộn lao động thì xót xaquá. Ở đây, đứa nào cũng nghèo, đứa nào cũng khổ hết. Đáng buồn là bãi phi ngàycàng thu hẹp, nhưng số người vào bãi mỗi lúc một đông, trẻ con cũng lắm. Khônghiểu sao, ngày càng có nhiều trẻ em đến đây, rồi chúng học, chúng chơi như thếnào...?”.
Nghèo cả giấc mơ
Rời bãi phi Khe Cầu, chúng tôitìm đến điểm cào nghêu chỉ cách cầu dây văng Thuận Phước độ vài chục bước chân.Nắng hè càng làm cho dòng nước phả hơi nóng hầm hập. Tựa vào cọc nham nhở, LêVăn Dướng (học sinh trường THCS Lê Độ, trú phường Thọ Quang) tranh thủ nghỉ lấysức, hướng cái nhìn khá mệt mỏi về phía cầu Thuận Phước. Từng dòng người xe tấpnập qua lại trên cây cầu treo dây văng lớn nhất Việt Nam, mang theo cả sự phồnhoa của phố thị. Ánh mắt cậu học trò nhỏ len lén chút tủi thân.
“Nhìn thấy các bạn nhỏ được theogia đình đi chơi, đến công viên, đu quay hay đi tàu điện..., em cũng mong mìnhcó một ngày được rảnh rỗi đi chơi như thế”. Mơ ước nhỏ bé đó đối với Minh vànhiều bạn nhỏ đang ngụp lặn mưu sinh ở bãi nghêu này là điều xa xỉ.
Hết hì hục đôi tay trần trongđống bùn non nhầy nhụa, Hiếu lại lội ra giữa dòng nước, nhặt nghêu bậu vào cọc,dây thép nhằng nhịt.
Minh chưa bao giờ có kỳ nghỉ hè.Ngay cả trong năm học, hết giờ lên lớp là em lại đến bãi nghêu. Sớm thì dăm bảygiờ chiều về, muộn thì đến 9 - 10 giờ đêm. Có hôm say nắng, mệt lả ngất lịm đi”- Minh tâm sự.
Hỏi đến ước mơ, Minh buồn bã nói:“Mò được nhiều nghêu, bán được nhiều tiền là tốt lắm rồi, chẳng mong gì hơnnữa”. Dường như giấc mơ của những đứa trẻ cũng chập chờn, đứt đoạn.
Và những hệ lụy buồn
Cởi chiếc găng tay và tất chân,em Lê Thị Hoài (14 tuổi, trú quận Sơn Trà) ái ngại: “Nước ăn tay, ăn chânkhiếp lắm do ngày nào cũng bì bõm, mò mẫm gần chục tiếng đồng hồ dưới nước chúạ! Nước ở đây bị ô nhiễm dễ mắc bệnh lắm”.
Hướng ánh mắt về lũ trẻ, dì Nhungcho biết: Người lớn tuổi thì đau lưng, nhức mỏi chân tay, còn trẻ con thì ghẻlở, nấm chân tay... Nhưng buồn nhất là chuyện học hành. Ít đứa ở đây học được,chủ yếu là trung bình. Chuyện đúp, bỏ học giữa chừng không hiếm”.
Trung - bạn “đồng nghiệp” vớiHoài ở bãi phi không còn cảm thấy buồn rầu trước “thành tích” học tập bết bát:“Giỏi dốt gì cũng được, cứ hết năm là em lại lên lớp thôi. Có học cũng hết khổđược đâu, giờ đi làm còn đỡ đần được gia đình”.
Sớm lao vào vòng mưu sinh, hầuhết khuôn mặt trẻ em nơi bãi phi, bãi nghêu cửa biển Đà Nẵng đều đen đúa, cháysạm, nhọc nhằn. Dòng nước đục ngầu, ô nhiễm tiềm ẩn mối họa khôn lường.
Anh Trần Văn Hùng (39 tuổi, trútổ 3 Khuê Mỹ) nói: “Người lớn làm còn thấy ngờm ngợp, lo sợ huống hồ là lũ nhỏ.Tôi hay nhắc chúng đi thành nhóm, nếu bị chuột rút hay mắc hố thì còn có ngườigiúp. Nhiều khi con nước đột ngột chảy xiết làm những người mò phi, cào nghêuchới với. Nguy hiểm lắm!”.
Theo Nguyễn Huy
Tiền Phong
