Sau gần 1 năm kể từ ngày Nghị định 01/2010/NĐ-CP về chào bán cổ phần riênglẻ có hiệu lực, đến thời điểm này, có thể nói do nhiều nguyên nhân như phạmvi, đối tượng áp dụng quá rộng không trọng điểm vào vấn đề pháp lý cần điềuchỉnh, thiếu tương thích với Luật DN và các văn bản hướng dẫn, nhiều quyđịnh thiếu thực tế đã gây ra vướng mắc trong việc áp dụng.
Bên cạnh đó, sau 1 năm Bộ Tài chính vẫn chưa ban hành Thông tư hướng dẫn Nghịđịnh, dẫn đến việc ách tắc trong việc áp dụng cho Cty cổ phần (CTCP) tăng vốnĐiều lệ, đăng ký Cty đại chúng...
Nếu nói rằng Nghị định này đã vô hiệu hóa chếđịnh Cty cổ phần thì chưa thấu đáo. Nhưng nếu nói Nghị định 01 đã vô hiệu hóamột cơ chế, một cách thức huy động vốn hiệu quả của hàng chục nghìn CTCP (chưađại chúng) hiện nay thì có thể thấy rõ bởi thời gian qua việc áp dụng quy địnhnói trên của các CTCP đang gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc.
Hạn chế chuyển nhượng gây khó huy động vốn
Nghị định 01 hạn chế chuyển nhượng cổ phần tối thiểu trong vòng một năm kể từngày hoàn thành đợt chào bán riêng lẻ. Trước hết, hạn chế như vậy chắc chắn hạnchế về tính khả thi của phương án chào bán cổ phần dù là cổ đông hiện hữu hay cổđông mới, làm mất đi sức hấp dẫn để thu hút cổ đông.
Cổ phần được chào bán là đểhuy động thêm vốn cho CTCP phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, việccó thay đổi cổ đông sau đó do chuyển nhượng không ảnh hưởng gì đến nguồn vốn vàhoạt động của CTCP đó. Nhà đầu tư có chuyển nhượng hay không thì tiền từ đợtchào bán cổ phần cũng là tiền của CTCP nên ai nắm giữ cổ phần rõ ràng không ảnhhưởng đến số tiền đó.
Đem vấn đề này so sánh với Cty đại chúng sẽ thấy quy định này chưa hợp lý, bởinếu một Cty có 99 cổ đông, khi chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, thì cổphiếu sẽ bị hạn chế chuyển nhượng, còn Cty đại chúng (có từ 100 cổ đông trở lên)nếu chào bán cho cổ đông hiện hữu sẽ không bị giới hạn chuyển nhượng.
Với quyđịnh này, CTCP muốn chào bán thành công thì chỉ có thể chào bán cho các đối táccó liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh trực tiếp của mình, đối tượng nàykhông phải lúc nào cũng sẵn sàng quyết định đầu tư dài hạn.
Một năm là quá dài và có thể xuất hiện nhiều rủi ro, nên thay vì tham gia mua cổphần phát hành riêng lẻ, nhà đầu tư mua chứng khoán trên thị trường tập trunghoặc kênh đầu tư khác để vừa tránh được rủi ro thanh khoản, vừa không bị hạn chếthời gian chuyển nhượng. Như vậy, rõ ràng quy định này đang ảnh hưởng đến kếhoạch huy động vốn của hàng chục ngàn CTCP.
 |
| Cty cổ phần muốn chào bán thành công thì chỉ có thể chào bán cho các đối tác có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh (Ảnh: DĐDN) |
Giới hạn cơ hội đầu tư?
Bên cạnh đó, theo quy định tại nghị định 01 thì các đợt chào bán riêng lẻ phảicách nhau ít nhất sáu tháng. Nếu tiếp cận vấn đề từ nhu cầu vốn liên tục của DNcó thể thấy, mỗi dự án đầu tư, việc mở rộng sản xuất kinh doanh đều cần mộtnguồn vốn nhất định. DN muốn phát triển phải liên tục mở rộng hoạt động kinhdoanh, liên tục đứng trước những cơ hội đầu tư, kinh doanh.
“Liên tục” có thể hiểu là hôm nay DN có một cơ hội đầu tư, họ chào bán cổ phầnhuy động vốn và bố trí được nguồn vốn nắm bắt được cơ hội đầu tư đó. Ngay ngàymai họ có một cơ hội đầu tư khác tiếp tục cần vốn để triển khai họ sẽ phải chờsáu tháng sau để chào bán cổ phần huy động vốn. Rõ ràng, hạn chế này triệt tiêucơ hội đầu tư đó.
Từ các giới hạn, hạn chế trên, rõ ràng việc huy động vốn, tận dụng các cơ hộiđầu tư sẽ gặp khó khăn. Các phương án đầu tư sẽ phải thay đổi, bài toán huy độngvốn sẽ phải tính toán lại, dòng chảy nguồn vốn vào các CTCP sẽ bị ảnh hưởng bởicác quy định hạn chế và đương nhiên kìm hãm sự phát triển, tăng trưởng của cácDN.
Kiến nghị từ thực tiễn
Trong khi Nghị định 01/2010/NĐ-CP với hạn chế trên còn những vướng mắc thì mộtthời gian sau, Nghị định 102/2010 ra đời (và có hiệu lực từ 15/11/2010), đã khépchặt hơn quy định về chào bán cổ phần để tăng vốn. Theo đó: trước khi làm thủtục đăng ký tăng vốn điều lệ, các CTCP thực hiện chào bán cổ phần theo trình tự,thủ tục, hồ sơ và điều kiện chào bán theo quy định có liên quan của pháp luật vềchứng khoán (Điều 24).
Cụ thể là tuân theo quy định của Nghị định 01/2010 về chào bán cổ phần riênglẻ... Sau khi kết thúc đợt chào bán cổ phần, Cty đăng ký lại vốn điều lệ theoquy định của Luật DN và Nghị định số 43/2010/NĐ-CP của Chính phủ về đăng ký DN.
Cũng tại thời điểm này, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số Điềucủa Luật chứng khoán quy định việc chào bán chứng khoán riêng lẻ của tổ chứcphát hành không phải là Cty đại chúng được thực hiện theo quy định của Luật DNvà các quy định khác của pháp luật có liên quan.
Tuy nhiên, mới đây nhất UBCKNNlại có Công văn số 350/UBCK-QLPH ngày 27/01/2011 gửi Sở KH-ĐT TP HCM hướng dẫnNghị định 1, theo đó kể từ ngày 1/7/2011 các CTCP chưa phải là Cty đại chúng khiphát hành cho các cổ đông hiện hữu để tăng vốn thì thực hiện theo hướng dẫn củaSở KH và ĐT.
Như vậy có sự khác biệt bởi Luật chứng khoán quy định chung là chào bán chứngkhoán riêng lẻ của tổ chức phát hành không phải là Cty đại chúng, trong khi,theo công văn của UBCKNN giới hạn lại chỉ khi phát hành cho cổ đông hiện hữu mớithực hiện theo hướng dẫn của Sở KH - ĐT (được hiểu là thực hiện theo Luật DN).
Khó khăn đối với DN không chỉ đơn giản là việc nắm bắt, tuân thủ những quy địnhthường xuyên thay đổi, khó dự báo mà trực tiếp và dễ thấy hơn trong trường hợpnày đó là những thiệt hại về tiền, về kinh tế từ những quy định hạn chế nóitrên. Vì vậy, để tránh việc lúng túng trong việc áp dụng Nghị định 01 và quyđịnh liên quan... DN chỉ biết chờ, trong lúc các kế hoạch huy động vốn, tăngvốn, các dự án đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh cần vốn cũng chờ theo,thiệt hại về kinh tế là điều khó tránh khỏi.
Với những khúc mắc nói trên, các cơ quan hữu quan cần sớm có tham vấn trìnhChính phủ ban hành Nghị định hoặc liên bộ ban hành Thông tư liên bộ Tàichính - KH ĐT hướng dẫn áp dụng thống nhất toàn bộ các vấn đề trên tạo điềukiện cho các CTCP không phải là Cty đại chúng thực thi chế định chào bánriêng lẻ hiệu quả.
Luật sư PhạmChí Công Luật sư điều hành - Cty luật Khai Phong
Theo DĐDN
