Một rưỡi đêm, tôi túc tắc đạp xexuống chợ. Trời mưa, ảnh hưởng cơn bão Côn Sơn - bão số một - đang đổ vào Bắcbộ. Tivi nói còn sáu ngư dân Quảng Ngãi bị trôi dạt ngoài Hoàng Sa chưa tìmthấy.
Vòng quanh khu chợ chưa thấy “ma”nào, tôi ghé quán ăn gọi một bát miến gà. Khách quán đã vãn. Mấy chàng thanhniên đang lôi nhau ra khỏi bàn rượu. Một gã mềm oặt như cuống rau héo, được bếlên xe máy, xuyên vào màn đêm.
Hai giờ sáng, tôi ra chờ dưới máihiên của ngôi nhà “cửa hàng điện máy” cũ. Tivi đặt trong nhà đang oang oang phátlại chương trình World Cup 2010, trận đấu tranh giải ba giữa Đức và Uruguay.
Một lát, có cô gái chạy xe máyđến, rau ngất ngưởng, rà sát vào chân tường rào của khu nhà “bách hóa” cũ, nayđược phá đi, đang xây dựng trung tâm thương mại thị xã, dân gọi tắt là siêu thị.Cô vội vã trải ba bốn cái vỏ bao tải thành một dãy và đặt gạch lên. Gió từ sôngLô cồn cào thổi, vo viên những cái bao tải ấy lại.
 |
| Minh họa: Nguyễn Ngọc Thuần |
Tôi sực nhớ cảnh xếp hàng thờibao cấp ở chỗ này, mấy chục năm rồi, thế mà vẫn còn “di truyền” đến hôm nay.Khoảng mươi phút sau đã có hàng đàn xe máy vè vè rà đến, mấy cô bạn hồ hởi ghéchỗ đã được xí phần. Chỉ khoảng nửa giờ tôi đếm được chục cái xe máy chở raungót, xếp hàng ngay ngắn, khít khao bên nhau.
Các bà, các cô lai sau xe đạpnhững cái rổ sề thì xếp hàng bên mé đường Chiến Thắng Sông Lô. Một bà bày rổmướp bên đường, rồi trải miếng nilông lên vỉa hè “điện máy” ngả lưng, nói chuyệnvới bà bạn:
- Con gái nhà tôi tốt nghiệp đạihọc ngoại ngữ mà chưa xin được việc.
- Nghe nói phải chạy một trămtriệu đồng.
- Năm ngoái chạy trăm tư, nhưngchả tin tưởng lắm, phải rút về.
- Có “dây” thì chỉ tốn dăm, sáuchục triệu thôi, nhưng khó lắm.
- Tôi thì lại huyết áp cao, nhữngtrăm bảy, lại còn tiểu đường, vôi hóa cột sống nữa. Mà mỗi ngày chỉ kiếm đượcbốn, năm chục nghìn đồng.
- Cái lão nhà em thế mà sướng,chỉ việc kéo xe. Em thì thức đến mười hai giờ đêm nhặt rau. Có đêm mẹ chồng hiệnvề khen rằng đảm. Nhưng mà cực, chợp mắt được hơn một tiếng, rồi lại phụ đẩy xera đây.
Ba giờ sáng, có chiếc xe máy kéoxe cải tiến bánh lốp chở rau vào ngã ba. Một lát, chiếc xe ôtô mười sáu chỗ ngồicũng rà sát, mấy người húm lại bốc rau lên. “Đi Hà Giang đấy”. Trăm rưỡi cây số,chắc sáu giờ sáng là xuống hàng ở chợ Yên Biên. Tôi để ý thấy hàng mướp chở điHà Giang, quả nào cũng thẳng thớm và được cuốn trong một miếng giấy báo. Còn chỗmướp bán “nội địa” thì cứ cong như ngà voi, bày chềnh ềnh trên rổ.
Một ông lai xe đạp mấy rổ rau rachợ cho vợ. Mấy bà ghen tị:
- Chỉ có ông là chiều, chả bù choông nhà tôi.
- Bà nhà tôi bị sưng khớp cổchân, đi lại còn chửa rồi, làm sao lai nổi xe rau.
- Đã đi viện khám chưa?
- Chiếu chụp cả rồi, sai khớp.
Mấy chiếc ôtô mang biển 89K cũngchở dưa hấu vào khu vực nền nhà cơ quan công an thị xã cũ. Tôi khóa xe đạp, độimưa sang xem thấy cơ man nào là dưa hấu, trám, dưa chuột, măng củ, riềng, chanh,bầu...
Ở chợ này người ta quen biết nhauthì phải, có ai chở hàng đến hoặc ra mua hàng là cả bọn gọi ầm lên, nào Nhân,nào Thúy, nào Hà... Ơ cái nhà cô Hà, hình như cô đi làm ôsin bên Đài Loan lầnthứ hai cơ mà. Nhớ lại sáu bảy năm trước, cô đi xuất ngoại để lại đứa con gáimới vào lớp một. Một hôm, tôi mở thùng thư báo thấy có tờ bìa sách giáo khoa rơira, có mấy chữ viết bút chì nguệch ngoạc: “Mẹ ơi, con nhớ mẹ lắm”.
Thì ra con bé tưởng đấy là thùngthư bưu điện và cứ bỏ “thư” vào đó là tự nhiên nỗi nhớ thương được chuyển đến mẹnó!
Bốn rưỡi, lác đác mấy ông mặc áomàu ghi, đeo hàm tím có hai vạch ngang xuất hiện. Băng đỏ trên cánh tay mangdòng chữ: “Hội CCB, P. Tân Quang. Tổ bảo vệ chợ”. Tôi khẽ hỏi bà bán mướp:
- Có phải nộp thuế không?
- Nghìn một chỗ.
Lúc này tôi muốn dắt xe đạp ra,nhưng các hàng rau, quả đã xếp kín vỉa hè rồi. Nhắm một cô rau ngót chưa bánđược hàng, tôi đến hỏi:
- Có bán lẻ không? Bao nhiêu?
- Có ạ, một nghìn.
- Hai mớ. Rau nhà hay cất?
- Rau nhà, chỗ bọn cháu nhà nàocũng trồng hàng mẫu.
- Mỗi xe được bao nhiêu mớ?
- Hai trăm rưỡi.
Thì ra các cô này ở xóm Cao Lan,nếu bán hết cũng được hai trăm năm mươi ngàn đồng. Mười xe rau ngót là hai ngànrưỡi mớ. Dân thị xã mỗi ngày ăn hết hai ngàn rưỡi mớ rau ngót, chi ra năm triệu.Thế là các bà, các cô buôn đầu chợ, bán cuối chợ được lãi một nửa, công lao phânphối lại hàng hóa. Tôi nhẩm tính, theo kiểu tính cua trong lỗ như vậy.
Chợ đã nườm nượp những người làngười. Người bán, người mua hầu hết là phụ nữ, chỉ lác đác dăm ba người đàn ông.Không thể gọi là “chợ âm phủ” được, phải gọi là chợ đêm. Chợ của những người tầntảo đêm hôm, vì chồng con, vì miếng cơm manh áo. Chợ đêm họp đến sớm mai thìtan. Chợ họp ngay trên đoạn đường Chiến Thắng Sông Lô, từ “bách hóa” đến cổngchợ Tam Cờ và ngã ba Xã Tắc, tràn ra tận bờ sông, chỗ bến co-le.
Ngó thấy trên cột điện có treotấm panô nền đỏ chữ vàng: “Giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa của dântộc!”.
Tôi đạp xe về, trời vẫn mưa. Ngheloa công cộng, Đài Tiếng nói VN báo tin cơn bão số một đã giảm, chuyển thành ápthấp nhiệt đới. Vòng qua sân vận động đang được ủi thành quảng trường để chuẩnbị mittinh chào mừng thị xã lên thành phố.
Công nhân công trình đô thị đãlục tục đẩy xe quét rác.
Sớm mai, ngày mới bắt đầu.
Tuyên Quang, 18-7-2010
Theo Vũ Xuân Tửu
Tuổi trẻ
