Bán công ty chuyển sang làmviệc khác hoặc tiếp tục sản xuất cầm chừng đang là những cân nhắc của nhiềudoanh nghiệp vừa và nhỏ. Một trong những lý do chính dẫn đến tình trạng trên làlãi suất vay thời gian qua đã vượt quá sức chịu đựng của họ.

Nhiều chuyên gia kinh tế chorằng tình hình trên tiếp tục kéo dài sẽ ảnh hưởng rất lớn việc phát triển thịtrường nội địa, do các nhà sản xuất trong nước không còn động lực để mở rộnghoạt động.

Ba câu chuyện có chung mẫu số

Chỉ tay vào bốn dây chuyền sảnxuất thức ăn chăn nuôi gia súc và thủy sản của nhà máy ở Đồng Nai, ông Trần TấnThuật, tổng giám đốc Công ty TNHH Sao Xanh, nói: “Công suất không duy trì đượcphong độ như trước mà đã giảm xuống còn 70% bởi thị trường đang khó thì gặp tiếpcú sốc lãi suất cao, vay vốn lưu động để làm ăn không có lợi”.

Chỉ mới hơn 11 giờ trưa nhưng nhàmáy đã yên ắng, dường như công nhân đi ăn trưa sớm hơn thường lệ. “Bây giờ lợinhuận 2% đã khó thì làm sao ai dám đi vay với lãi suất 17-18% để đầu tư. Anh emtrong ngành đều co cụm lại hết. Chúng tôi phải hoạt động cầm chừng để chờ thờilà chính”, giọng ông Thuật chùng hẳn.

Theo ông Thuật, Sao Xanh gần nhưphải dừng lại các khoản đầu tư lớn trước đây đã lên kế hoạch mà chỉ tập trungvào những cái cần thiết. Trước đó, do nhu cầu mở rộng thị trường, công tykhông chỉ mở rộng, tăng năng suất nhà máy chế biến thức ăn thủy sản và chăn nuôigia súc ở Đồng Nai mà còn xây thêm nhà máy mới với vốn đầu tư 100 tỉ đồng ở ĐồngTháp. Tuy nhiên, dù đã nhập máy móc về nhưng hiện công ty chỉ dám đầu tư khoảng60%.

Co cụm vì lãi suất cao
Hoạt động sản xuất của Công ty Sao Xanh (Long Thành, Đồng Nai) hiện chỉ ở mức 70% công suất (Ảnh: L.N.Minh)

Dự án này đã khởi công năm 2008, xây dựng được3-4 tháng thì gặp phải khủng hoảng kinh tế phảichững lại, qua năm 2009 nhờ chính sách lãi suấtưu đãi của Nhà nước định tiếp tục làm nhưng chầnchừ vì thị trường chưa phục hồi. “Không ngờ quađến năm nay lãi suất cao quá không thể đầu tưtiếp”, ông Thuật tâm sự.

Câu chuyện tương tự cũng xảy ravới Công ty cổ phần giấy Sài Gòn (SGP). Ông Cao Tiến Vị, chủ tịch HĐQT công tynày, cho biết SGP cũng đang “vướng” khi dự án Nhà máy giấy Mỹ Xuân công suất230.000 tấn/năm trị giá 100 triệu USD đến cuối năm nay mới có thể đi vào hoạtđộng thay vì hoàn tất từ năm ngoái.

Dự án khởi công vào cuối năm2007 và bị vướng lãi suất thời điểm đỉnh của năm 2008 lên đến 21%, qua năm 2009niềm vui được hỗ trợ lãi suất cũng kéo dài chẳng bao lâu thì nay lại phải đốimặt với lãi suất cao. “Các doanh nghiệp không chỉ mất lợi nhuận mà khả năng mởrộng thị trường nội địa cũng chững lại vì chi phí đầu vào tăng, gánh nặng từphần lãi suất cao đã quá sức chịu đựng”, ông Vị nhấn mạnh.

Lên kế hoạch đầu tư bốn tổng khochuyên về sơn gỗ, phân phối đồ gỗ, nguyên phụ liệu ngành gỗ tại Hà Nội, TP.HCM,Cần Thơ, Đà Nẵng từ đầu năm 2010 nhưng vì lãi suất tăng quá cao nên Công tyOseven (Bình Dương) phải xem lại kế hoạch đầu tư dù trước đó đã tính toán phảihoàn thành việc mua và chuẩn bị mặt bằng xây dựng xong từ tháng 4.

“Đến giờ chỉ mới có hai khu đấtđã mua xong do ngân hàng không thể tiếp tục hỗ trợ được với lãi suất thấp. Chưakể vốn vay để mua nguyên phụ liệu sản xuất sơn cũng gặp khó khăn”, ông NguyễnThanh Phong, giám đốc Oseven, nói.

Lỡ cơ hội

Kỳ vọng lãi suất thấp hơn

Liên quan đến các mức lãi suất cho vay thỏa thuận Ngân hàng Nhà nước công bố ngày 10-4, trao đổi với chúng tôi ngày 11-4, bà Bùi Thị Minh Tú, giám đốc Công ty TNHH quốc tế Trí Long (chủ nhãn hiệu thời trang trẻ em Narabeen), cho rằng các mức lãi suất cho vay tối đa mà ngân hàng đưa ra trong khoảng 14,5-18%/năm đã có thể tạm chấp nhận. Tuy nhiên, với mức lãi suất này khi làm hàng mới, doanh nghiệp vẫn phải tăng giá bán để cân đối giá thành đầu vào, đầu ra.

“Chúng tôi kỳ vọng sắp tới lãi suất sẽ giảm xuống mức dễ chịu hơn. Nếu được vay ở mức lãi suất 12-14%/năm thì chúng tôi sẽ giữ nguyên được giá đầu ra, không lo mất lợi thế cạnh tranh với hàng ngoại”, bà Tú cho biết.

Ông Kevin Thơ, giám đốc Công ty TNHH Tho (TP.HCM),nói về đơn hàng gần 10.000 tấn lúa mì, bã đậunành và một số nguyên liệu làm thức ăn chăn nuôiđã có khách hàng đăng ký sẵn và giao hàng trongnăm nay. “Làm trong ngành này nhiều năm nhưngnay chúng tôi mới có một vụ lớn như thế. Vậy màcuối cùng cũng đổ bể”.

Theo ông Thơ, nguyên nhân do nhàcung cấp yêu cầu phải đặt cọc trước một khoản tiền. Vay ngân hàng chúng tôi phảichịu lãi suất tới 18%/năm là việc không thể. Đã hơn một tháng qua, công ty chưagiải quyết được phần vốn mà nhà cung cấp nguyên liệu yêu cầu. Vì thế đầu vàokhông xong, đầu ra cũng rút lui”, ông Thơ tiếc rẻ.

Còn ông Nguyễn Gia Vinh, giám đốcdoanh nghiệp tư nhân Nguyễn Gia (Bình Phước), cho biết khá nhiều đơn hàng xuấtkhẩu từ thị trường Mỹ gửi về nhưng không dám nhận do vay vốn ngân hàng lãi suấtcao, làm sẽ không có lãi.

Hồi đầu năm 2010 công ty đã xuất khẩu một đơn hàng giátrị cao nhưng phải chịu lỗ nặng do ở thời điểm thực hiện hợp đồng, các yếu tốtác động đến giá thành sản phẩm tăng đột biến (trong đó đặc biệt là lãi suất).“Năm 2009 lãi suất ưu đãi thì đơn hàng không nhiều, nay các đơn hàng đến dồn dậpnhưng chúng tôi liên lục phải từ chối. Bỏ lỡ 3-4 đơn hàng xuất khẩu, doanhnghiệp đã mất đứt vài trăm ngàn USD”, ông Vinh than.

Có lẽ bi đát nhất là các doanhnghiệp kinh doanh gas, bởi rất nhiều đơn vị nếu muốn tiếp tục kinh doanh phảiđầu tư mạnh để đạt được những điều kiện mới theo nghị định 107 có hiệu lực từgiữa tháng giêng, cho “ân hạn” đến hết tháng 9.

“Để đạt điều kiện mỗi doanhnghiệp kinh doanh có 300.000 bình gas, kho chứa, cầu cảng... chúng tôi phải“chạy” cho ra hàng trăm tỉ đồng. Trong bối cảnh này đúng là tiến thoái lưỡng nan”,chủ một doanh nghiệp tư nhân than. Một doanh nghiệp ở Đồng Nai đã bán nhà kho vàđang đàm phán bán tiếp hệ thống phân phối, trạm chiết của mình vì cho rằng thờiđiểm này đầu tư thêm là không có lợi.

Khách hàng bỏ đi

Giám đốc một doanh nghiệp đồ gỗ tại Bình Dương cho biết thiệt hại tính thành tiền của công ty là khoảng 4 tỉ đồng mỗi tháng do dự án xây dựng nhà máy chế biến gỗ tại Đắk Nông bị chậm lại ba tháng so với dự tính ban đầu. Nguyên nhân chính do số vốn vay mới phải trả lãi suất cao và các hợp đồng cung cấp tín dụng cũ chậm được giải ngân.

Do lãi suất vay cao nên một số DN chọn cách tăng giá nhưng kết quả là mất khách hàng. Ông Bùi Như Việt, giám đốc Công ty chế biến gỗ Long Việt, cho biết ngay sau khi tăng giá, một số khách hàng đã hủy hợp đồng và chuyển sang mua hàng của Trung Quốc, Thái Lan do giá rẻ hơn.

Giám đốc một doanh nghiệp trong ngành thực phẩm ở TP.HCM cho biết đang đứng ngồi không yên vì đã ký được hợp đồng cung cấp 400 tấn thịt gà cho các đối tác chế biến thực phẩm và lẽ ra bắt đầu tung hàng ra bán từ cách nay gần một tháng.

Nhưng theo lời của lãnh đạo công ty này, ngân hàng đòi lãi suất 18-19%/năm nên chuyện vay đang phải tính lại. Sau khi tính toán với mức lãi suất này, lãi không đáng để đầu tư, doanh nghiệp này định tăng giá lên thêm 3-5% nhưng vẫn chưa thể gút lại thương thảo với ngân hàng và cả các nhà phân phối.

Theo Co cụm vì lãi suất cao